ជាមួយនឹងវិសាលភាពគ្របដណ្តប់បណ្តាខេត្តជាច្រើនដូចជាខេត្តក្រចេះ ព្រះវិហារ ស្ទឹងត្រែង និងកំពង់ធំ ព្រៃឡង់មានជម្រកចំនួនប្រាំបីប្រភេទខុសៗគ្នា ព្រមជាមួយនឹងសណ្ឋានដីច្រើនបែប និងអម្បូរសត្វប្រមាណជាជាង ៤០០ ប្រភេទ ដែលក្នុងនោះដែរ សត្វ និងរុក្ខជាតិដែលជិតផុតពូជមាន ១៧ ប្រភេទ។ ព្រៃនេះ ក៏ជាជម្រកដល់ជីវៈចម្រុះដ៏សម្បូរបែប និងផ្តល់ជាប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីជាច្រើន ដែលមានតម្លៃខាងអេកូឡូូស៊ី វប្បធម៌ និងសេដ្ឋកិច្ច។ ព្រៃឡង់ ជាព្រៃមួយក្នុងចំនោមព្រៃបៃតងជានិច្ចធំបំផុតនៅតំបន់ទំនាបនៃតំបន់ជីវៈចម្រុះឥណ្ឌូ-ភូមាដ៏សំខាន់1 ហើយវាត្រូវបានហៅថា ជាតំបន់ទេសភាពសំខាន់មួយក្នុងចំណោមតំបន់ទេសភាពសំខាន់បំផុតផ្សេងទៀតចំនួន ១០នៅក្នុងពិភពលោក ដោយសារតម្លៃនៃជីវៈសាស្ត្ររបស់វា។
ព្រៃឡង់
មានន័យថា "ព្រៃរបស់យើងទាំងអស់គ្នា" ក្នុងភាសាជនជាតិភាគតិចគួយ ដែលជាជនជាតិដើមភាគតិចសំខាន់កំពុងរស់នៅក្នុងព្រៃឡង់
៣៤០ភូមិ
ប្រជាជន ២៥០,០០០
នាក់
៥០%
នៃសត្វឆ្អឹងកងដែលមានក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
ព្រៃឡង់ ភាគច្រើនត្រូវបានស្នាក់អាស្រ័យដោយក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច។ វាត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថា មានប្រជាជន ៧០០,០០០ នាក់កំពុងរស់នៅក្នុងបរិវេណជុំវិញព្រៃនេះ ១០ គីឡូម៉ែត្រ។
ព្រៃនេះ គឺជាជម្រកនៃជីវៈចម្រុះយ៉ាងច្រើន បើទោះបីជាវារងនូវការកាប់បំផ្លេចបំផ្លាញ និង ការថយចុះក៏ដោយ។ វានៅតែជាព្រៃបៃតងជានិច្ចធំបំផុតនៃប្រទេសកម្ពុជា និងតំបន់ជីវៈចម្រុះឥណ្ឌូ-ភូមា។
រូបភាពដោយ: គម្រោងគាំទ្រព្រៃឈើ និងជីវៈចម្រុះ, USAID
ព្រៃឡង់ បានទទួលការចាប់អារម្មណ៍កាន់តែច្រើនឡើងពីសំណាក់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលអន្តរជាតិនានា ជាមួយនឹងការចូលរួមយ៉ាងសកម្មដោយបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ (PLCN) ក្នុងមូលដ្ឋាន។ វិទ្យាស្ថានគ្រប់គ្រងបូព៌ាបញ្ចឹម (EWMI) គឺជាអង្គការមួយក្នុងចំណោមអង្គការសំខាន់ៗនានាដែលបានគាំទ្រដល់ក្រុមសហគមន៍ទាំងឡាយនៅជុំវិញព្រៃនេះ។
ព្រៃឡង់៖ ព្រៃតែមួយ អនាគតតែមួយ, ដោយវិទ្យាស្ថានគ្រប់គ្រងបូព៌ាបស្ចឹម (EWMI)
ព្រៃឡង់នៅក្នុងការអភិវឌ្ឍ
ព្រំប្រទល់ជាក់លាក់តំបន់ទេសភាពព្រៃឡង់ នៅតែមិនទាន់ច្បាស់នៅឡើយ ហើយនេះជាប្រធានបទដ៏សំខាន់នៃកិច្ចពិភាក្សានាពេលបច្ចុប្បន្ន នៅពេលដែលក្រសួងបរិស្ថានកំពុងបង្កើតដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់។2 សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែម សូមចូលទៅកាន់ទំព័រ កិច្ចការពារព្រៃឡង់។ វាជាការប្រទាញប្រទុងមួយសម្រាប់ប្រជាជន ដើម្បីតស៊ូមតិសម្រាប់ការការពារដីមួយដែលគ្មានព្រំប្រទល់កំណត់ជាក់លាក់។
បន្ថែមពីនេះទៀត ផ្លូវថ្នល់នានាដែលត្រូវបានស្ថាបនាតាំងពីឆ្នាំ ២០០៨ មក បានធ្វើឱ្យតំបន់ដាច់ស្រយ៉ាលនានា ដូចជា ព្រៃឡង់ជាដើម អាចឱ្យមនុស្សម្នា និងក្រុមហ៊ុននានាចូលទៅកាន់ទីនោះបាន។3 មូលហេតុនេះហើយបាននាំឱ្យមានកំណើននៃការរុករកធនធាន ដែលវាបានកំពុងកើតឡើងយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេងនៅទូទាំងព្រៃឡង់។ ព្រៃឡង់កំពុងតែត្រូវបានបើកចំហកាន់តែខ្លាំងឡើង ដែលជាហេតុនាំឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងសម្បើម និងនាំមកនូវសំនួរជាច្រើនអំពីអនាគតរបស់សត្វព្រៃ ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច និងទីជម្រករបស់ពួកគេនៅក្នុងព្រៃនេះ។
ការទាញយកធនធាន
អនុផលព្រៃឈើ
៨០%
នៃគ្រួសារដែលរស់នៅក្នុងតំបន់នេះពឹងផ្អែកទៅលើការប្រមូលជ័រចុង
វិនិយោគដោយក្រុមហ៊ុន
ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ២៤ គម្រោង គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី
២៨៨,៥២៥ ហិកតា
សម្បទានរ៉ែ ១១ គម្រោង
ព្រៃឡង់មានធនធានធម្មជាតិមានតម្លៃ ដែលចាំបាច់សម្រាប់ជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍។ ធនធានព្រៃឈើ និងដីដ៏មានជីជាតិរបស់វាត្រូវបានគេវិនិយោគយ៉ាងខ្លាំងក្លានាពេលថ្មីៗនេះ។
រូបភាពដោយ: គម្រោងគាំទ្រព្រៃឈើ និងជីវៈចម្រុះ, USAID
ជនជាតិដើមភាគតិច និងកំណើននៃការយល់ដឹងជាសាធារណៈ
ព្រៃឡង់ ប្រៀបបានដូចជាផ្ទះសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិចគួយ។ វាគឺជាកន្លែងមួយដែលពោរពេញទៅដោយប្រពៃណីទំនៀមទំលាប់ពិសេសសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការចូលរួមចំណែកឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ជាសាធារណៈពីការការពារព្រៃនេះ។ ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចបានកំពុងរស់នៅក្នុងព្រៃនេះអស់ជាច្រើនជំនាន់មកហើយ ហើយវាក៏ជាទីកន្លែងនៃវប្បធម៌ដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុត។4 វាត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថា មានមនុស្ស ៧០០,០០០ នាក់កំពុងរស់នៅ ក្នុងវង្វង់ ១០ គីឡូម៉ែត្រព្រៃនេះ។5
រូបភាព: លោកតានៅក្នុងព្រៃឡង់។ គម្រោងគាំទ្រព្រៃឈើ និងជីវៈចម្រុះ, USAID
បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់នាពេលថ្មីៗនេះបានទទួលចំណាប់អារម្មណ៍ពីអន្តរជាតិ ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងផ្តល់ពានរង្វាន់នៅក្នុងអំឡុងពេលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលបរិស្ថាន COP21 ឆ្នាំ ២០១៥ ផងដែរ។6 បណ្តាញនេះ បានចូលរួមក្នុងការការពារព្រៃនេះតាមរយៈការរាយការណ៍ពីសកម្មភាពខុសច្បាប់នានា។7
ឯកសារយោង
- 1. អង្គការ Winrock អន្តរជាតិ, អង្គការអភិរក្សអន្តរជាតិ. (២០១៥). “ការវាយតម្លៃជីវៈចម្រុះរបស់ព្រៃឡង់”។ http://preylang.net/download/PL-Biodiversity-Assessment-Report.pdf
- 2. អូន ភាព, Zsombor Peter. (២០១៦). “រដ្ឋាភិបាលពង្រីកដែនជម្រកនៅក្នុងព្រៃឡង់ ដោយបន្ថែមខេត្តព្រះវិហារ”។ កាសែតខេមបូឌាដេលី, ចុះថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៦។ ចូលអាននៅថ្ងៃទី ១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៦។ https://www.cambodiadaily.com/archives/govt-expands-sanctuary-in-prey-lang-adds-preah-vihear-112723/
- 3. A. Olsson, D. Emmett. (២០០៧). “ការវាយតម្លៃជីវៈចម្រុះរុក្ខជាតិ និងសត្វព្រៃនៅក្នុងព្រៃឡង់”អង្គការអភិរក្សអន្តរជាតិ។ http://preylang.net/download/reports/PL-Floral-and-Faunal-Biodiversity-Assessment.pdf
- 4. Terry Parnell. (២០១៥). “ការរៀបរាប់ និងបម្រែបម្រួលសង្គម.” ករណីសិក្សារបស់បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់។
- 5. ដូចឯកសារយោងខាងដើម។
- 6. Charles Parkinson. (២០១៥). “បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ឈ្នះពានរង្វាន់អេក្វាទ័រ”។ កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ចុះថ្ងៃទី ២២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៥។ ចូលអាននៅថ្ងៃទី ១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៦។ https://www.phnompenhpost.com/national/prey-lang-network-wins-equator-prize
- 7. D. Argyriou, A. Tistan, I. Theilade, C.Vogt, C. Turreira Garcia, P. Mitterhofer, S. Brofeldt. “ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃព្រៃឡង់”, របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យទី៤។
