ការពង្រឹងសិទ្ធិស្ត្រីក្នុងការកាន់កាប់ដីធ្លី និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ៖ ការយល់ដឹងពីកិច្ចពិភាក្សាចែករំលែកចំណេះដឹង
នៅថ្ងៃទី១១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ ហៅកាត់ថា អូឌីស៊ី សហការជាមួយអង្គការយេនឌ័រ និងការអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីកម្ពុជា ដោយមានការគាំទ្រមូលនិធិពីទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ តាមរយៈអង្គការគ្រួសារអន្តរជាតិ-គម្រោងគាំទ្រអង្គការសង្គមស៊ីវិល Advancing Land-based Investment Governance (ALIGN) និង Landesa បានរៀបចំកិច្ចពិភាក្សាសំខាន់មួយលើ ”សិទ្ធិរបស់ស្ដ្រីក្នុងភាពជាម្ចាស់ដីធ្លី និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ” នៅការិយាល័យមូលនិធិហេនរេចបូលប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានអ្នកចូលរួមពីបណ្តាលអង្គការសង្គមស៊ីវិលពាក់ព័ន្ធចំនួន ២២នាក់ (ស្ដ្រី១៥នាក់)។
“ហេតុអ្វីបានជាកិច្ចពិភាក្សានេះមានសារៈសំខាន់?” កិច្ចពិភាក្សានេះមានគោលបំណងជំរុញឱ្យមានកិច្ចសន្ទនាអំពីការចូលរួមរបស់ស្ត្រី និងសមភាពយេនឌ័រនៅក្នុងអភិបាលកិច្ចដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ មួយខែចុងក្រោយនេះ ពោលគឺនៅថ្ងៃទី០១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ អង្គការអូឌីស៊ីបានទទួលលិខិតសំខាន់មួយពីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគររូបនីយកម្ម និងសំណង់ ពាក់ព័ន្ធនឹងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ភូមិបាល។ ហេតុនេះ ទើបមានកិច្ចពិភាក្សាជាបន្តបន្ទាប់ជាមួយនឹងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ដើម្បីពិនិត្យ និងប្រមូលធាតុចូលសម្រាប់សេចក្តីព្រាងច្បាប់។ គោលបំណងនៃកិច្ចពិភាក្សានេះ មិនមែនសម្រាប់ប្រមូលធាតុចូលលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ភូមិបាលនោះទេ ប៉ុន្ដែជាការចែករំលែកនូវបទពិសោធន៍ និងចំណេះដឹងអំពីបញ្ហាដែលស្ដ្រីប្រឈមនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ។
អង្គការអូឌីស៊ីបានចាប់ផ្តើមកិច្ចពិភាក្សាជាមួយសុន្ទរកថាគន្លឹះដែលសង្កត់ធ្ងន់ពីការបេ្ដជ្ញាចិត្តចំពោះសមភាពយេនឌ័រក្នុងភាពជាម្ចាស់ដី និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ។ អូឌីស៊ីបានថ្លែងអំណរគុណដល់អ្នកចូលរួមទាំងអស់ និងគូសបញ្ជាក់អំពីចំណុចសំខាន់នៃកិច្ចពិភាក្សាបើកទូលាយមួយនេះ។ គោលបំណងនៃកិច្ចពិភាក្សានេះគឺដើម្បីជំរុញឱ្យអ្នកចូលរួមទាំងអស់បញ្ចេញមតិយោបល់ដោយសេរី ដែលនឹងកត់ត្រាទុកជាលទ្ធផលសម្រាប់របាយការណ៍។
កិច្ចពិភាក្សាបានស្វែងយល់ពីទិដ្ឋភាពច្បាប់របស់កម្ពុជាទាក់ទងនឹងសិទ្ធិស្ដ្រីក្នុងការកាន់កាប់ដីធ្លី។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា មាត្រា ៣១ និង ៤៥ បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ពីសិទ្ធិស្ត្រី និងហាមប្រាមការរើសអើងចំពោះស្ត្រីគ្រប់រូប។ ប្រទេសកម្ពុជាមានការប្តេជ្ញាចំពោះសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដូចជាអនុសញ្ញាស្ដីពីការលុបបំបាត់រាល់ទម្រង់នៃការរើសអើងស្ដ្រី ដែលពង្រឹងសិទ្ធិរបស់ស្រី្ត។ ក្របខ័ណ្ឌសកលដូចជាគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព និងការផ្ដួចផ្ដើមក្នុងតំបន់ដូចជាក្របខ័ណ្ឌយុទ្ធសាស្ត្របញ្ជ្រាបយេនឌ័រអាស៊ាន សុទ្ធសឹងតែជំរុញឱ្យមានសមភាពយេនឌ័រក្នុងកម្មសិទ្ធិដីធ្លី។
ការយល់ឃើញរបស់អ្នកចូលរួម គឺជាចំណុចសំខាន់របស់កម្មវិធីនេះ។ ក្នុងនោះអ្នកចូលរួមម្នាក់គឺបានបញ្ចេញមតិមួយថា ក្របខ័ណ្ឌច្បាប់មិនទាន់បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីក្រុមអ្នកស្រលាញ់ភេទដូចគ្នា ជាពិសេសគឺសិទ្ធិក្នុងការទទួលបានមរតក និងទ្រព្យសម្បត្តិពីដៃគូរភេទដូចគ្នា។ គម្លាតនេះគូសបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់កំណែទម្រង់ច្បាប់ ដោយទទួលស្គាល់ពីភាពខុសគ្នានៃរចនាសម្ព័ន្ធរបស់គ្រួសារផ្សេងៗគ្នា និងធានាបាននូវសិទ្ធិអចលនទ្រព្យប្រកបដោយសមធម៌ ។
បញ្ហាសំខាន់មួយទៀតដែលបានលើកឡើង គឺប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តសន្និសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិក្នុងបរិយាកាសផ្លូវច្បាប់ដ៏ស្មុគស្មាញរបស់កម្ពុជា។ ទោះបីជាបានអនុម័តសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើនក៏ដោយ ការអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនៅតែជាបញ្ហាប្រឈម។ អ្នកចូលរួមបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការបញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិអន្តរជាតិទាំងនេះទៅក្នុងច្បាប់ជាតិជាធរមាន ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាយេនឌ័រ និងសិទ្ធិដីធ្លីប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ បញ្ហាប្រឈមជាក់ស្តែងសម្រាប់ស្ត្រីក្នុងកម្មសិទ្ធិដីធ្លី និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិត្រូវបានគូសបញ្ជាក់ ដោយផ្អែកលើបទពិសោធន៍របស់អ្នកចូលរួមដែលធ្វើការជាមួយសហគមន៍មូលដ្ឋាន ជាពិសេសស្ត្រីតែម្តង។ ឧទាហរណ៍មួយនៃស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិច គឺនៅពេលដែលពួកគេតស៊ូមតិសម្រាប់សិទ្ធិរបស់ពួកគេ ជារឿយៗពួកគេប្រឈមមុខនឹងការរារាំងពីសមាជិកសហគមន៍ជាបុរស។ នេះបង្ហាញពីតម្រូវការសម្រាប់យន្តការគាំទ្រគោលដៅ និងគំនិតផ្តួចផ្តើមកសាងសមត្ថភាព ដើម្បីផ្តល់អំណាចដល់អ្នកដឹកនាំជាស្ត្រីនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេ។ អ្នកចូលរួមផ្សេងទៀតបានពណ៌នាថា បំណងប្រាថ្នារបស់ស្ត្រីសម្រាប់កម្មសិទ្ធិដីធ្លីជារឿយៗត្រូវបានជំរុញដោយតួនាទីរបស់ពួកគេជាអ្នកថែទាំចម្បង និងការទទួលខុសត្រូវរបស់ពួកគេចំពោះភាពរុងរឿងក្នុងគ្រួសារ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បទដ្ឋានវប្បធម៌ និងតួនាទីប្រពៃណីនៅតែជាឧបសគ្គយ៉ាងសំខាន់ចំពោះការចូលរួមយ៉ាងសកម្មរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងអភិបាលកិច្ចដីធ្លី។ ការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការត្រូវបានកំណត់ថាជាឧបករណ៍ដ៏មានសារៈប្រយោជន៍សម្រាប់ការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី។ ការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការផ្តល់នូវវិធីសាស្ត្រមិនប្រឆាំង និងការចំណាយមានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការដោះស្រាយវិវាទ ដែលមានប្រយោជន៍ជាពិសេសចំពោះសហគមន៍ដែលនៅខ្វះខាត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តំណាងស្ត្រីនៅក្នុងយន្តការទាំងនេះនៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយ ដែលបង្ហាញពីតម្រូវការសម្រាប់ការអនុវត្តប្រកបដោយបរិយាបន្នបន្ថែមទៀត។
កិច្ចពិភាក្សាចែករំលែកចំណេះដឹងស្តីពីសិទ្ធិស្ត្រីក្នុងការកាន់កាប់ដីធ្លី និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិបានបង្ហាញឱ្យឃើញពីការប្តេជ្ញាចិត្តរួម និងការសហការគ្នា។ កម្មវិធីនេះនាំយកនូវសំឡេងចម្រុះរួមគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាស្មុគស្មាញជាមូលដ្ឋានសម្រាប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនាពេលអនាគត ដើម្បីបង្កើតអនាគតប្រកបដោយសមធម៌ និងនិរន្តរភាពសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ ជាពិសេសស្ត្រី។ យើងត្រូវបន្តជំរុញកិច្ចពិភាក្សារួម ជំរុញកំណែទម្រង់ច្បាប់ និងអនុវត្តគំនិតផ្តួចផ្តើមកសាងសមត្ថភាពតាមគោលដៅ។ តាមរយៈការធ្វើដូច្នេះ កម្ពុជាអាចចាត់វិធានការសំខាន់ៗឆ្ពោះទៅរកការទទួលស្គាល់ ការគោរព និងការពារសិទ្ធិស្ត្រីក្នុងកម្មសិទ្ធិដីធ្លី និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ។
