ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ ២០២២៖​ តួនាទី​នៃ​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ក្នុង​ការ​លើកកម្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ៥​ ខែមីនា​ ឆ្នាំ​ ២០២២​ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិ​វ​ឌ្ឈ​ (ODC)​ ដោយ​សហការ​ជាមួយ​ វិទ្យាស្ថាន​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ នៃ​បណ្ឌិតសភា​បច្ចេកវិទ្យា​ឌី​ជី​ថ​ល​កម្ពុជា​ (CADT)​ មាន​សេចក្តី​សោមនស្ស​រីករាយ​ក្នុង​ការ​ប្រារព្ធ​ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ ២០២២​ នៅ​ CADT​ ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​។​ នេះ​ជា​ឆ្នាំ​ទី​ ៨​ ជាប់​គ្នា​ហើយ​ដែល​អង្គការ​ ODC​ បាន​ប្រារព្ធ​ព្រឹត្តិការណ៍​អន្តរជាតិ​នេះ​ដោយ​ជោគជ័យ​។​ ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​អន្តរជាតិ​ គឺជា​ការ​ប្រារព្ធ​ពិធី​ជា​សាកល​ដែល​ធ្វើ​ឡើងជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ​ក្នុង​គោលបំណង​លើកកម្ពស់​ការ​យល់​ដឹង​ និង​លើកទឹកចិត្ត​ដល់​ការ​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​។​ ក្រុម​អ្នក​ចូល​ចិត្ត​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ និង​អ្នកគាំទ្រ​ជុំវិញ​ពិភពលោក​បាន​រៀបចំ​ព្រឹត្តិការណ៍​នៅ​តាម​មូលដ្ឋាន​ ដើម្បី​ផ្សព្វផ្សាយ​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​នៅ​ក្នុង​សហគមន៍​រៀងៗ​ខ្លួន​។​ ឆ្នាំ​នេះ​ប្រធានបទ​នៃ​ការ​ពិភាក្សា​គឺ​ “​តួនាទី​នៃ​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ក្នុង​ការ​លើកកម្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​“​ ដែល​បាន​មក​ពី​ប្រធានបទ​ធំ​ “​ទិន្នន័យ​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកបដោយ​សមភាព​”​។​

​ដើម្បី​ធានា​សុវត្ថិភាព​របស់​អ្នកចូលរួម​ ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ ២០២២​ ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើងជា​ទម្រង់​កូនកាត់​។​ អ្នកចូលរួម​ត្រូវ​បាន​ផ្តល់​ជម្រើស​ ដើម្បី​ចូលរួម​ដោយ​ផ្ទាល់​នៅ​ CADT​ ឬ​ តាម​រយៈ​ Zoom​ ។​ ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​មាន​អ្នកចូលរួម​សរុប​ប្រមាណ​ ៦០​ នាក់​ រួម​មាន​អ្នកឯកទេស​ទិន្នន័យ​ថ្នាក់​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ រហូត​ដល់​អ្នកជំនាញ​ ICT​ ដែល​ក្នុង​នោះ​ចំនួន​ ២០​ នាក់​បាន​ទៅ​ទស្សនា​ផ្ទាល់​។​

​បន្ទាប់​ពី​កម្មវិធី​គោរព​ភ្លេងជាតិ​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​បាន​បញ្ចប់​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​អង្គការ​ ODC​ លោក​ ធី​ ទ្រី​ បាន​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​ស្វាគមន៍​។​ លោក​ទទួលស្គាល់​ថា​ ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​គឺជា​ការ​ប្រារព្ធ​ទិវា​អន្តរជាតិ​ដែល​ផ្តល់​ឱកាស​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ និង​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​ការ​ទទួលយក​ភាព​ជា​ម្ចាស់​ក្នុង​ការ​ជំរុញ​ដំណោះស្រាយ​ ដោយ​ផ្អែក​លើ​ទិន្នន័យ​។​ ដោយសារ​ការ​បើក​ដំណើរការ​គោលនយោបាយ​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ក្នុង​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ​ ការ​ពិភាក្សា​អំពី​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​គឺ​ពិតជា​ចំ​ពេល​ល្អ​ណាស់​។​ លោក​បាន​បន្ត​ទៀត​ថា​ ការ​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​ដែល​មិន​មានការ​រឹត​បន្តឹង​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​ការ​សម្រេចចិត្ត​ បង្កើន​ការ​ផ្តល់​សេវា​សាធារណៈ​ និង​ធ្វើ​ឱ្យ​អភិបាលកិច្ច​មាន​ភាព​តម្លាភាព​ ប្រសិទ្ធភាព​ និង​គណនេយ្យ​ភាព​។​ លោក​ ទ្រី​ បាន​កត់​សម្គាល់ថា​ ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​នៅ​កម្ពុជា​ គឺជា​ព្រឹត្តិការណ៍​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ព្រឹត្តិការណ៍​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ ចំនួន​ ១២៦​ នៅ​ទូ​ទាំង​ពិភពលោក​។​

​គោលបំណង​នៃ​ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ ២០២២​ រូ​ម​មាន​៖

  • ជូនដំណឹង​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ និង​លើកទឹកចិត្ត​ពួក​គេ​ឱ្យ​ទទួលយក​ភាព​ជា​ម្ចាស់​នៃ​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​។​
  • បង្កើនការយល់ដឹងអំពីទិន្នន័យបើកទូលាយ និងតួនាទីសក្តានុពលរបស់វាសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋាភិបាលឌីជីថល ភាពបើកចំហ តម្លាភាព និងការឆ្លើយតប។
  • កំណត់​បញ្ហា​ប្រឈម​ និង​ឱកាស​សំខាន់ៗ​ដែល​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ទិន្នន័យ​ក្នុង​ការ​លើកកម្ពស់​គុណភាព​ ប្រសិទ្ធភាព​ និង​ប្រសិទ្ធភាព​នៃ​ការ​ផ្តល់​សេវា​សាធារណៈ​។
  • ​ប្រមូលផ្តុំ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​នានា​ដើម្បី​បង្កើត​កិច្ចសហការ​ និង​ផ្លាស់​ប្តូរ​គំនិត​ជុំវិញ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ថ្មីៗ​ដើម្បី​រួម​បញ្ចូល​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​នៅ​ក្នុង​ឌី​ជី​ថ​ល​នី​យ​កម្ម​របស់​រដ្ឋាភិបាល​។​

ឯកឧត្ដម​ ហ៊ាន​ សំ​បឿន​ អនុប្រធាន​បណ្ឌិត្យសភា​បច្ចេកវិទ្យា​ឌី​ជី​ថ​ល​កម្ពុជា​ (​ CADT)​ បាន​ឡើង​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​ និង​ប្រកាស​បើក​ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ ២០២២​ ជា​ផ្លូវការ​។​ បន្ទាប់​ពី​លោក​បាន​បង្ហាញ​ពី​សេចក្តី​រីករាយ​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​នៅ​ថ្ងៃនេះ​ លោក​បាន​លើក​ឡើង​ពី​តួនាទី​ដ៏​សំខាន់​នៃ​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ក្នុង​ការ​ពង្រឹង​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​នៅ​កម្ពុជា​។​ រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ផ្តោត​លើ​ការ​ធ្វើ​ទំនើប​កម្ម​ប្រព័ន្ធ​រដ្ឋាភិបាល​ ដើម្បី​បំពេញតម្រូវការ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​។​ ការ​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​នឹង​ផ្តល់​ឱកាស​សម្រាប់​ការ​ច្នៃប្រឌិត​ និង​កែ​លម្អ​គុណភាព​នៃ​ការ​ផ្តល់​សេវា​សាធារណៈ​នៅ​ក្នុង​ប្រព័ន្ធ​ឌី​ជី​ថ​ល​។​ ជាង​ចុង​ក្រោយ​ លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ CADT​ រួម​គ្នា​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ផ្សេង​ទៀត​ នឹង​ដើរតួ​នាទី​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ការ​រួមចំណែក​ដល់​វឌ្ឍនភាព​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ តាម​រយៈ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ធនធានមនុស្ស​។​

​លោក​ Chia-Kai​ Liu​ នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​ DSP​ ដែល​ជា​តំណាង​មក​ពី​តៃវ៉ាន់​ បាន​ចែករំលែក​សុន្ទរកថា​គន្លឹះ​ស្តី​ពី​ “​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​សម្រាប់​ការ​បង្កើត​គោលនយោបាយ​ផ្អែក​លើ​ភស្តុ​តាង​”​។​ គាត់​បាន​បង្ហាញ​ទស្សនិកជន​នូវ​ឧទាហរណ៍​ដ៏​ទូលំទូលាយ​អំពី​របៀប​ដែល​តៃវ៉ាន់​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​ដើម្បី​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​ និង​ការពារ​ការ​បំពុលបរិយាកាស​។​ លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​ប្រើប្រាស់​ឧបករណ៍​ត្រួតពិនិត្យ​ខ្យល់​ផ្ទាល់ខ្លួន​ដើម្បី​តាមដាន​បរិយាកាស​។​ ដោយ​ទាញ​យក​អត្ថប្រយោជន៍​ពី​យន្តការ​ និង​វេទិកា​ចែករំលែក​ទិន្នន័យ​ រដ្ឋាភិបាល​ប្រើប្រាស់​ព័ត៌មាន​ដែល​ផ្តល់​ដោយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​។​ ជា​លទ្ធផល​ ការ​សម្រេចចិត្ត​ និង​គោលនយោបាយ​ថ្មីៗ​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​។​ លោក​បាន​និយាយ​ថា​ ការ​រួម​បញ្ចូល​គ្នា​នៃ​ទិន្នន័យ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ និង​ពលរដ្ឋ​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ភាព​ខុស​គ្នា​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ហើយ​ដើរតួ​នាទី​យ៉ាង​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​បរិស្ថាន​។​

លោកស្រី​ Pyrou​ Chung​ នាយក​នៃ​កិច្ច​ផ្តួចផ្តើម​អភិវឌ្ឍន៍​បើក​ទូលាយ​ (ODI)​ បាន​ផ្តល់​សុន្ទរកថា​គន្លឹះ​ស្តី​ពី​ “​តួនាទី​នៃ​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ក្នុង​ការ​លើកកម្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​ ឌី​ជី​ថ​ល​”​។​ លោកស្រី​បាន​គូសបញ្ជាក់​ថា​ តួនាទី​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ គឺ​មិនមែន​ដើម្បី​គ្រប់គ្រង​ការ​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​ព័ត៌មាន​នោះ​ទេ​ ប៉ុន្តែ​ដើម្បី​រក្សា​សិទ្ធិ​នៃ​ឯកសារ​ទិន្នន័យ​។​ លោកស្រី​សង្ឃឹមថា​ ការ​ពិភាក្សា​ថ្ងៃនេះ​នឹង​ទទួល​បាន​ផ្លែផ្កា​ ហើយ​អ្នកចូលរួម​នឹង​ទទួល​បានការ​យល់​ដឹង​ដ៏​អស្ចារ្យ​អំពី​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ពី​ការ​ពិភាក្សា​ជា​ក្រុម​។​

​បន្ទាប់​មក​ វគ្គ​ពិភាក្សា​ទី​មួយ​បាន​ជជែក​ដោយ​បើកចំហ​អំពី​ប្រធានបទ​ “​តើ​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​រួមចំណែក​ដល់​ការ​ពង្រឹង​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​នៅ​កម្ពុជា​យ៉ាងដូចម្តេច​ខ្លះ​?“​ អ្នកស្រី​ ជេ​ត​ ចរិយា​ អ្នកសម្របសម្រួល​កម្មវិធី​ FHI​ 360​ ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា​ ដើរតួ​នាទី​ជា​អ្នកសម្របសម្រួល​សម្រាប់​កិច្ច​ពិភាក្សា​នេះ​។​

ក្នុង​វគ្គ​នេះ​ យើង​មាន​សមាជិក​សភា​ចំនួន​បួន​រូប​ ដែល​ជា​តំណាង​ពី​ ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ និង​ទូរគមនាគមន៍​ (MPTC)​ ក្រសួង​មុខងារសាធារណៈ​ (MCS)​ គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​តាម​បែប​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​ (​គ​.​ជ​.​អ​.​ប​.)​ និង​ Organization​ for​ Data-Driven​ Application​ (ODA)​។​ ការ​ពិភាក្សា​បាន​ចាប់ផ្តើម​ជាមួយនឹង​ការ​កែទម្រង់​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​ប្រព័ន្ធ​អេកូឡូស៊ី​បច្ចេកវិទ្យា​ ដើម្បី​ធ្វើ​ទំនើប​កម្ម​អភិបាលកិច្ច​នៅ​កម្ពុជា​ និង​តួនាទី​នៃ​ការ​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ ដើម្បី​លើកកម្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ ក៏​ដូច​ជា​ ហានិភ័យ​ និង​បញ្ហា​ប្រឈម​ដែល​អាច​កើត​មាន​។​

​ឯកឧត្តម​ នាង​ ម៉ៅ​ អគ្គនាយក​នៃ​អគ្គនាយកដ្ឋាន​ទូរគមនាគមន៍​ ព័ត៌មាន​ និង​បច្ចេកវិទ្យា​ នៃ​ក្រសួង​ប្រៃសណីយ៍​ និង​ទូរគមនាគមន៍​ (MPTC)​ បាន​ចាប់ផ្តើម​ដោយ​ផ្តល់​នូវ​ការ​រៀបរាប់​អំពី​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​។​ ចំណុច​សំខាន់​ដែល​យើង​អាច​ដកស្រង់​ពី​បទ​បង្ហាញ​របស់​លោក​ គឺ​ចក្ខុវិស័យ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ការ​កសាង​ប្រព័ន្ធ​រដ្ឋាភិបាល​ឆ្លាត​វៃ​ដោយ​ផ្អែក​លើ​បច្ចេកវិទ្យា​ ឧបករណ៍​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​ទិន្នន័យ​ ដើម្បី​លើកកម្ពស់​គុណភាព​ជីវិត​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​។​ លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ គឺ​ចាំបាច់​ណាស់​សម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​នៅ​កម្ពុជា​ និង​ការ​ធ្វើ​សេចក្តីសម្រេច​នានា​។​ ទិន្នន័យ​ គឺជា​សសរស្តម្ភ​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​សសរស្តម្ភ​ទាំង​បី​នៃ​ “​ក្របខ័ណ្ឌ​គោលនយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​សង្គម​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ (២០២១-២០៣៥)”​ ដែល​កំណត់​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​។​ លោក​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​អំពី​គោលនយោបាយ​ព្រាង​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ហៅ​ថា​ គោលនយោបាយ​អភិបាលកិច្ច​ទិន្នន័យ​ ដែល​ផ្តោត​លើ​ការ​គ្រប់គ្រង​ទិន្នន័យ​ ដើម្បី​ធានា​គុណភាព​ និង​ឯកជន​ភាព​ទិន្នន័យ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ផង​ដែរ​។​ ស្វែងរក​គោលនយោបាយ​ដែល​ទើបនឹង​ចេញផ្សាយ​ដោយ​រាជរដ្ឋាភិបាល​៖ ​ក្របខ័ណ្ឌ​គោលនយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​សង្គម​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ (២០២១-២០៣៥)​ និង​ គោលនយោបាយ​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​កម្ពុជា​ (២០២២-២០៣៥)​។​

​លោក​ ង​ន់​ ម័​រ​ ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​បណ្តុះបណ្តាល​ ICT​ នៃ​ក្រសួង​មុខងារសាធារណៈ​ (MCS)​ បាន​ចូលរួម​កិច្ច​ពិភាក្សា​ និង​លើក​ឡើង​អំពី​របៀប​ដែល​ទិន្នន័យ​ និង​ឧបករណ៍​ព័ត៌មានវិទ្យា​ក្នុង​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​នឹង​ជួយ​ដល់​មន្ត្រីរាជការ​ក្នុង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ការ​ផ្តល់​សេវា​សាធារណៈ​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​នៅ​ទូ​ទាំង​ប្រទេស​នា​ពេល​ខាង​មុខ​។​

​លោក​បណ្ឌិត​ Chi​ Ming​ Peng​ ប្រធាន​ Organization​ for​ Data-Driven​ Application​ (ODA)​ បាន​ចែករំលែក​បទ​ពិសោធន៍​អំពី​ទិន្នន័យ​ឥទ្ធិពល​លើ​អភិបាលកិច្ច​នៅ​តៃវ៉ាន់​។​ លោក​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ រដ្ឋាភិបាល​តៃវ៉ាន់​បាន​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ក្នុង​វិស័យ​បរិស្ថាន​ សេដ្ឋកិច្ច​ និង​វិស័យ​ជា​ច្រើន​ផ្សេង​ទៀត​។​ លោក​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ពី​សមាសធាតុ​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​នៃ​ទិន្នន័យ​ និង​របៀប​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​ល្អ​ដើម្បី​ពង្រឹង​ប្រព័ន្ធ​អេកូ​ឌី​ជី​ថ​ល​។​ លោក​បាន​អះអាង​ថា​ វា​ជា​ការ​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ផ្តល់​ទិន្នន័យ​ទៅ​ក្នុង​ទម្រង់​ដែល​អាច​អាន​ដោយ​ម៉ាស៊ីន​ ដើម្បី​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ប្រើ​ទិន្នន័យ​នេះ​ឡើង​វិញ​។​

​លោក​ សុខ​ ជឿន​ អនុប្រធាន​អង្គភាព​ត្រួតពិនិត្យ​ វាយតម្លៃ​ និង​ព័ត៌មាន​ នៃ​លេខាធិការដ្ឋាន​ គ​.​ជ​.​អ​.​ប​ បាន​លើក​ឡើង​ពី​តួនាទី​សំខាន់​នៃ​ទិន្នន័យ​ និង​បាន​ចង្អុលបង្ហាញ​ពី​សមិទ្ធិ​ផល​ថ្មីៗ​មួយ​ចំនួន​របស់​ គ​.​ជ​.​អ​.​ប​ ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឌី​ជី​ថ​ល​នី​យ​កម្ម​ទិន្នន័យ​នៅ​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​។​ លោក​បាន​អះអាង​ថា​ ទិន្នន័យ​សំខាន់ៗ​គួរតែ​អាច​ផ្លាស់​ប្តូរ​គ្នា​បាន​រវាង​វិស័យ​សាធារណៈ​ និង​ឯកជន​ ដើម្បី​លើកកម្ពស់​លទ្ធភាព​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​សាធារណៈ​។​ ទិន្នន័យ​ដែល​អាច​ទុកចិត្ត​បាន​ និង​អាច​ចូល​ប្រើ​បាន​នឹង​ជួយ​ដល់​ការ​សម្រេចចិត្ត​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​។​ លោក​បាន​បន្ត​ទៀត​ថា​ គ​.​ជ​.​អ​.​ប​ បាន​ចូលរួម​ក្នុង​របៀបវារៈ​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ ដោយ​ផ្សព្វផ្សាយ​សំណុំ​ទិន្នន័យ​ដែល​អាច​ចូល​ដំណើរការ​បានជា​ច្រើន​ដល់​សាធារណជន​នៅ​ក្នុង​មូលដ្ឋាន​ទិន្នន័យ​ ដែល​មាននៅ​លើ​គេហទំព័រ​របស់​ គ​.​ជ​.​អ​.​ប​។​ ទិន្នន័យ​ទាំងនោះ​រួម​មាន​ថវិកា​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​ គម្រោង​រៃ​អង្គាស​ថវិកា​នៅ​ថ្នាក់​ឃុំ​/​សង្កាត់​ ទិន្នន័យ​គម្រោង​អាទិភាព​របស់​អភិបាលខេត្ត​/​ក្រុង​ និង​ទិន្នន័យ​ស្តី​ពី​ការ​ផ្តល់​សេវា​សាធារណៈ​ច្រក​ចេញចូល​តែ​មួយ​ (OWSO)​។​

​កិច្ច​ពិភាក្សា​ទី​ពីរ​របស់​យើង​ផ្តោត​លើ​ “​ការ​ប្រើប្រាស់​ ICT​ ដើម្បី​លើកកម្ពស់​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​”​។​ វាគ្មិន​របស់​យើង​បាន​ពិភាក្សា​អំពី​លទ្ធភាព​ផ្សេងៗ​នៃ​ការ​រួម​បញ្ចូល​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន​ និង​ទំនាក់ទំនង​ (ICT)​ ទៅ​ក្នុង​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​ការ​ផ្តល់​សេវា​សាធារណៈ​ដែល​ប្រសើរ​ឡើង​។​ ការ​ពិភាក្សា​នេះ​នឹង​ផ្តោត​លើ​តួនាទី​នៃ​បច្ចេកវិទ្យា​ក្នុង​ការ​បង្កើត​ ការ​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​ និង​កត្តា​ដែល​រារាំង​ដល់​ការ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នៃ​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​។​ ​ កិច្ច​ពី​ភា​ក្សា​នេះ​ត្រូវ​បាន​សម្របសម្រួល​ដោយ​ លោក​ ផា​ន់​ ដា​រ៉ូ​ ប្រធាន​មជ្ឈមណ្ឌល​សម្រាប់​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​លើកកម្ពស់​បច្ចេកវិទ្យា​នៃ​វិទ្យាស្ថាន​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ (IDG-CADT)​។​

​លោក​ Chen​ Tim​ អនុប្រធាន​ ODA​ និង​ជា​ប្រធាន​ក្រុមហ៊ុន​ TMS​ Technologies​ Co.,​ LTD​ បាន​បង្ហាញ​ខ្លីៗ​អំពី​តួនាទី​របស់​ ICT​ ដែល​បាន​ប្រើប្រាស់​ដោយ​ក្រសួង​ដឹក​ជញ្ជូន​ និង​ទំនាក់ទំនង​តៃវ៉ាន់​។​ ក្នុងអំឡុងពេល​នៃ​ការ​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​ លោក​បាន​បង្ហាញ​ពី​កម្មវិធី​ ICT​ ដែល​ទាក់ទង​នឹង​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​មួយ​ចំនួន​ដែល​មាននៅ​ក្នុង​តៃវ៉ាន់​ និង​ធាតុ​ផ្សុំ​ចំនួន​ ១១​ ដើម្បី​បង្កើត​ការ​គ្រប់គ្រង​ទិន្នន័យ​។​ យោង​តាម​ការ​បង្ហាញ​របស់​លោក​ ធាតុ​ផ្សំ​សំខាន់​នៃ​ការ​គ្រប់គ្រង​ទិន្នន័យ​ គឺ​បច្ចេកវិទ្យា​ប្រាជ្ញា​សប្ប​និ​មិ​ត្ម​ AI​ ។​ លោក​បន្ត​ថា​ AI​ មាន​តួនាទី​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ប្រមូល​ បង្កើត​ និង​វិភាគ​ទិន្នន័យ​។​

​ឯកឧត្តម​ មន្ត​ ប្រាថ្នា​ អគ្គលេខាធិការ​រង​នៃ​អគ្គលេខាធិការដ្ឋាន​ក្រសួង​សេដ្ឋកិច្ច​ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ និង​ជា​អនុប្រធាន​ប្រចាំការ​ក្រុមការងារ​គ្រប់គ្រង​គម្រោង​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេកវិទ្យា​ព័ត៌មាន​សម្រាប់​ការ​គ្រប់គ្រង​ហិញ្ញ​វត្ថុ​សាធារណៈ​ (FMIS)​ បាន​ចូលរួម​កិច្ច​ពិភាក្សា​ ដោយ​ចែករំលែក​អំពី​គម្រោង​ “​ប្រព័ន្ធ​ព័ត៌មាន​គ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ (FMIS)”​។​ លោក​បន្ត​ថា​ គោលបំណង​នៃ​ការ​អនុវត្ត​ FMIS​ គឺ​ដើម្បី​នាំ​មក​នូវ​តម្លាភាព​ និង​គណនេយ្យ​ភាព​ក្នុង​ការ​ចំណាយ​ថវិកា​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ដល់​សាធារណជន​។​ លោក​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ពី​តួនាទី​សំខាន់​នៃ​ការ​ចូលរួម​របស់​សាធារណៈជន​ក្នុង​ការ​កសាង​អភិបាលកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ប្រកបដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​។​ ស្វែងរក​ព័ត៌មាន​បន្ថែម​អំពី​ FMIS៖​ គេហទំព័រ​ និង​ YouTube​។​

​លោក​ ម៉ៅ​ ចាន់​ឌី​ អ្នកគ្រប់គ្រង​ផ្នែក​ផលិត​នៃ​ InSTEDD​ iLab​ អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ បាន​បន្ត​កិច្ច​ពិភាក្សា​ដោយ​ចែករំលែក​ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​ការ​អនុវត្ត​កម្មវិធី​ “​ប័ណ្ណ​ដាក់​ពិន្ទុ​ឌី​ជី​ថ​ល​ (DCSC)”​ ទៅ​កាន់​ទស្សនិកជន​។​ គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​នេះ​ប្រមូល​យក​បទ​ពិសោធន៍​ និង​មតិ​កែ​លម្អ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​ចម្បង​លើ​សេវា​សាធារណៈ​ដែល​ផ្តល់​ដោយ​មន្ត្រីរាជការ​នៅ​ក្នុង​ដែន​រដ្ឋបាល​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​របស់​ពួក​គេ​។​ អ្វី​ដែល​គួរ​ឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​អំពី​ឧបករណ៍​នេះ​ គឺ​ការ​រួម​បញ្ចូល​បច្ចេកវិទ្យា​ក្នុង​ការ​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ និង​បញ្ជូន​លទ្ធផល​ទៅ​ពពក​ទិន្នន័យ​។​ លោក​បន្ត​ថា​ បច្ចុប្បន្ន​គំនិត​ផ្ដួចផ្ដើម​នេះ​កំពុង​សាកល្បង​នៅ​តាម​ខេត្ត​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ប្រទេស​។​ លោក​បាន​បន្ថែម​ទៀត​ថា​ គោលដៅ​បន្ទាប់​នៃ​គំនិត​ផ្តួចផ្តើម​ គឺ​ធ្វើ​ស្តង់ដារ​ឧបករណ៍​ DCSC​ និង​ពង្រីក​ការ​ប្រើប្រាស់​ប័ណ្ណ​ពិន្ទុ​នៅ​ទូ​ទាំង​ប្រទេស​។​

​លោក​ John​ Weeks​ អ្នកឯកទេស​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ពី​អង្គការ​ Internews​ ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា​ បាន​ចែករំលែក​បទ​ពិសោធន៍​ពី​ស្ថាប័ន​របស់​លោក​ក្នុង​ការ​លើកកម្ពស់​ការ​អនុវត្ត​ក្របខ័ណ្ឌ​គណនេយ្យ​ភាព​សង្គម​នៅ​កម្ពុជា​តាម​រយៈ​ការ​ពង្រឹង​ជំនាញ​លើ​ចំណេះដឹង​ទិន្នន័យ​ និង​ឧបករណ៍​សម្រាប់​ការ​ប្រើប្រាស់​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ដល់​បណ្តា​អង្គការ​ដៃគូ​។​ លោក​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​អំពី​ “របាយការណ៍​អង្កេត​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​”​ ដែល​ជា​របាយការណ៍​បង្ហាញ​អំពី​តថភាព​បច្ចុប្បន្ន​នៃ​ធនធាន​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​នានា​ដែល​មាន​ស្រាប់​ ឬ​កំពុង​បង្កើត​ថ្មី​ ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ដំណើរការ​គ្រប់គ្រង​ថវិកា​របស់​ NCDD​។​ 

​នៅ​ចុងបញ្ចប់​នៃ​កិច្ច​ពិភាក្សា​ពីរ​ក្រុម​ វគ្គ​សំនួរ​និង​ចម្លើយ​ ដែល​ពោរពេញ​ដោយ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ច្រើន​ និង​មាន​ផ្លែផ្កា​។​ សំណួរ​គួរ​ឱ្យ​ចាប់អារម្មណ៍​ជា​ច្រើន​បាន​សួរ​ឡើង​ពី​ទស្សនិកជន​ទាំង​នៅ​នឹង​កន្លែង​ផ្ទាល់​ និង​តាម​ Zoom​។​ ម្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​ពួក​គេ​បាន​សួរ​ទៅ​កាន់​ ឯកឧត្តម​ នាង​ ម៉ៅ​ អំពី​បញ្ហា​នៃ​ភាព​ផុយ​ស្រួយ​នៃ​ទិន្នន័យ​។​ ទស្សនិកជន​ចង់​ដឹង​ថា​ តើ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​មាន​ដំណោះស្រាយ​អ្វីខ្លះ​ចំពោះ​បញ្ហា​នៃ​ភាព​ផុយ​ស្រួយ​នៃ​ទិន្នន័យ​។​ ក្របខ័ណ្ឌ​គោលនយោបាយ​ ច្បាប់​ និង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ទាក់ទង​នឹង​ទិន្នន័យ​យ៉ាងច្រើន​ រួម​មាន​ គោលនយោបាយ​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ ២០២២-២០៣៥​ ក្របខ័ណ្ឌ​គោលនយោបាយ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​សង្គម​ ២០២១-២០៣៥​ សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ស្តី​ពី​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​តាម​អ៊ីនធឺណិត និង​សេចក្តីព្រាងច្បាប់​ស្តី​ពី​ការ​ការពារ​​ឯកជន​ភាព​ទិន្នន័យ​ ត្រូវ​បាន​កំណត់​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នៃ​ភាព​ផុយ​ស្រួយ​នៃ​ទិន្នន័យ​នេះ​។​

​សំណួរ​មួយទៀត​ត្រូវ​បាន​សួរ​ពី​ទស្សនិកជន​នៅ​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​ Zoom​ សម្រាប់​ ឯកឧត្តម​ មន្ត​ ប្រាថ្នា​ អំពី​ប្រព័ន្ធ​ព័ត៌មាន​គ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ​សម្រាប់​វិស័យ​ឯកជន​។​ លោក​បាន​ឆ្លើយ​តប​ថា​ប្រព័ន្ធ​ព័ត៌មាន​គ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ គឺជា​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង​សម្រាប់​ប្រតិបត្តិការ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ ការ​គ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ និង​ផែនការ​ថវិកា​។​ វា​មិន​មាន​សម្រាប់​វិស័យ​ឯកជន​ទេ​។​ សំណួរ​បន្ទាប់​មួយទៀត​សម្រាប់​ឯកឧត្តម​ មន្ត​ ប្រាថ្នា​ អំពី​បញ្ហា​ប្រឈម​ដែល​រារាំង​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ គាត់​បាន​ឆ្លើយ​ថា​ នីតិវិធី​ប្រតិបត្តិការ​គឺ​ ប្រើប្រាស់​ពេលវេលា​ដោយសារ​តែ​ដំណើរការ​ដោយ​ដៃ​ដែល​នេះ​បង្ក​ការ​លំបាក​យ៉ាង​ខ្លាំង​សម្រាប់​ប្រព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ក្នុង​ការ​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​។​ គាត់​បាន​ពន្យល់​ថា​ វា​កំពុង​ត្រូវ​បាន​កែ​លម្អ​ ហើយ​សង្ឃឹមថា​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០២៥​ យើង​អាច​ធ្វើ​ឌី​ជី​ថ​ល​នី​យ​កម្ម​នៃ​ការ​ចំណាយ​សាធារណៈ​ទាំងអស់​។​

​ជា​ចុង​ក្រោយ​ លោកស្រី​ ស៊ីវ​ វ​ឌ្ឍ​នា​ ប្រធាន​ផ្នែក​ស្រាវជ្រាវ​ និង​គ្រប់គ្រង​មាតិកា​គេហទំព័រ​បាន​ផ្តល់​សុន្ទរកថា​បិទ​បញ្ចប់​ប្រកបដោយ​ការ​យល់​ដឹង​។​ លោកស្រី​ជឿជាក់​យ៉ាង​មុតមាំ​ថា​ អ្នកចូលរួម​ទទួល​បានការ​យល់​ដឹង​ជា​ច្រើន​អំពី​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ និង​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​។​ ដូច​គ្នា​នេះ​ដែរ​ លោកស្រី​សង្ឃឹមថា​ អ្នកចូលរួម​នឹង​បន្ត​ពិភាក្សា​អំពី​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ និង​ចូលរួម​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​ឌី​ជី​ថ​ល​នី​យ​កម្ម​របស់​រដ្ឋាភិបាល​សម្រាប់​ការ​អនុវត្ត​ឱ្យ​កាន់តែ​ប្រសើរ​ឡើង​នូវ​គោលនយោបាយ​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​ឆ្នាំ​ ២០២២-២០៣៥​ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​ លោកស្រី​ ស៊ីវ​ វ​ឌ្ឍ​នា​ បាន​បន្ថែម​ថា​ ជាមួយនឹង​បទ​ពិសោធន៍​ឈានមុខ​គេ​រយៈពេល​ដប់​ឆ្នាំ​ក្នុង​ការ​ប្រមូល​ និង​ផ្តល់​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​នៅ​កម្ពុជា​ ODC​ នឹង​ប្តេជ្ញា​បន្ត​បេសកកម្ម​របស់​ខ្លួន​ និង​សហការ​ជាមួយ​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំងអស់​ ដើម្បី​លើកកម្ពស់​រដ្ឋាភិបាល​ឌី​ជី​ថ​ល​នៅ​កម្ពុជា​។​ ODC​ នឹង​ពង្រីក​វេទិកា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​របស់​ខ្លួន​ និង​បន្ត​ផ្តល់​កម្មវិធី​បណ្តុះបណ្តាល​ស្តី​ពី​ចំណេះដឹង​ទិន្នន័យ​។​ ជាទី​បញ្ចប់​ លោកស្រី​បាន​ថ្លែងអំណរគុណ​ចំពោះ​ដៃគូ​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ វាគ្មិន​កិត្តិយស​ អ្នកសម្របសម្រួល​ និង​អ្នកចូលរួម​ដែល​បាន​ចូលរួម​ទិវា​ទិន្នន័យ​បើក​ទូលាយ​ឆ្នាំ​ ២០២២​។​