​សម្លៀក​បំពាក់​និង​វាយ​ន​ភ​ណ្ឌ​

A female garment worker receiving foods from their factory, Cambodia. Photo by ILO (Asia-Pacific), uploaded on 14 July 2015. Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 IGO

កម្មការនីកាត់ដេរកំពុងទទួលអាហារពីរោងចក្ររបស់នាង នៅប្រទេសកម្ពុជា។ រូបភាព ថតដោយ អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ (អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិច) និង ត្រូវបានដាក់បង្ហោះ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥។​ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY 3.0 IGO

ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ​ ២០១៤​-២០១៦​ ការនាំចេញ​សម្លៀកបំពាក់​ និង​ស្បែកជើង​នៅ​កម្ពុជា​បាន​កើនឡើង​ក្នុង​ជំហាន​មួយ​ដ៏​រឹងមាំ​ក្នុង​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ថ្មី​ៗនេះ​ ជាមួយនឹង​អត្រាកំណើន​ប្រចាំឆ្នាំ​ ១០​,៨ ភាគរយ​ក្នុង​មួយឆ្នាំ​។1

វា​បាន​រីកចម្រើន​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​ក្លាយជា​រោងចក្រ​ថាមពល​សម្រាប់​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​ដែល​ផលិត​ការនាំចេញ​ចំនួន​ ៧,៩៧​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៩​។ 2

ប្រទេស​កម្ពុជា​គឺជា​ប្រទេស​មួយ​ក្នុងចំណោម​ប្រទេស​នាំចេញ​សម្លៀកបំពាក់​ធំជាង​គេ​ទាំង​ ១០​ នៅ​លើ​ពិភពលោក​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​។3

ដោយមាន​ជំនួយ​ពី​សិទ្ធិ​ពាណិជ្ជកម្ម​ដែល​ផ្តល់​ដោយ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ និង​សហភាព​អឺរ៉ុប​ ឧស្សាហកម្ម​នេះ​បាន​រីក​ដុះដាល​។ វា​បាន​ចូលរួម​ចំណែក​ចំនួន​ ៧៤​ ភាគរយ​នៃ​ការនាំចេញ​សរុប​របស់​កម្ពុជា​នៅក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៨4​ នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៨​ វា​បាន​រួមចំណែក​ជិត​ ១១.៣​ ភាគរយ​នៃ​កំណើន​ផលិតផល​ក្នុង​ស្រុក​សរុប​ ៧ ភាគរយ​ របស់​ប្រទេស​។5

នៅក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៩​ របាយការណ៍​ពីអ​គ្គ​នាយកដ្ឋាន​គយ​ និង​រដ្ឋាករ​នៃ​ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច​ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​បាន​ ឱ្យ​ដឹង​ ថា​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​នាំចេញ​នូវ​ផលិតផល​សម្លៀកបំពាក់​វាយនភណ្ឌ​ និង​ស្បែកជើង​ដែល​មានតម្លៃ​ជាង​ ៧,៩៧​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ក្នុងរយៈពេល​ ៩ ខែ​ដំបូង​នៃ​ឆ្នាំនេះ​ ជា​ចំនួន​កើនឡើង១៣​,១៨​ ភាគរយ​ពី​មួយឆ្នាំ​ទៅ​មួយឆ្នាំ​ ដែល​កើន​ពី​ ៧,០៤៤​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​។ ការនាំចេញ​ទៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​មាន​ទំហំ​ប្រហែល​ ២,៥ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ខណៈ​ការនាំចេញ​ទៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប​មាន​ចំនួន​ ២,៤ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ ដោយ​ការនាំចេញ​ទៅ​អង់គ្លេស​ ៦៧០​ លាន​ដុល្លារ​ ជប៉ុន​ចំនួន​ ៧១១លាន​ដុល្លារ​ រដ្ឋ​សមាជិក​អាស៊ាន​ ១២១​ លាន​ដុល្លារ​និង​ប្រទេស​ដទៃទៀត​ ១,៥ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​។6

គំរូ​ផលិតកម្ម​

រោងចក្រ​នាំចេញ​របស់​កម្ពុជា​ភាគច្រើន​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិ​ការ​ទៅ​នឹង​គំរូ​ ​cut​-make​-pack​ ​(CMP​) ។ ពួកគេ​ផលិត​សម្លៀកបំពាក់​ដែល​មានតម្លៃ​បន្ថែម​ទាប​ ជាមួយនឹង​ការរចនា​ម៉ូដ​ និង​ការសម្រេច​ចិត្ត​លើ​ការផលិត​ធ្វើឡើង​នៅក្នុង​ប្រទេស​ផ្សេងទៀត​។ ​ក្នុងករណី​ភាគច្រើន​ វត្ថុធាតុដើម​ត្រូវ​បាន​នាំចូល​មក​ពី​ចិនដីគោក​ ហុងកុង​ តៃវ៉ាន់​ ជប៉ុន​ វៀតណាម​ និង​កូរ៉េ​។7

ការងារ​និង​ប្រាក់ឈ្នួល​

វិស័យ​កាត់ដេរ​សម្លៀកបំពាក់​និង​ស្បែកជើង​នៅតែ​ជា​និយោជិក​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​កម្លាំង​ពលកម្ម​នៅ​កម្ពុជា​។ នៅក្នុង​ឆមាស​ទីមួយ​នៃ​ឆ្នាំ​ ២០១៧​ វិស័យ​នេះ​បាន​ផ្តល់​ការងារ​ជាមធ្យម​ចំនួន​ ៦៣៥​,០០០​ ក្នុង​មួយ​ខែ​នៅក្នុង​រោងចក្រ​នាំចេញ​ដែល​បាន​ចុះបញ្ជី​ហើយ​បន្ថែម​ការ​កើនឡើង​ប្រមាណ​ ៤ ភាគរយ​បើ​ធៀប​នឹង​រយៈពេល​ដូចគ្នា​កាលពី​ឆ្នាំមុន​។ តួ​លេ​ខថ្មី​ៗបន្ថែម​ទៀត​គឺជា​ការ​ប៉ាន់ស្មាន​ប៉ុន្តែ​ប្រភព​ឧស្សាហកម្ម​បាន​ដកស្រង់​តួលេខ​កម្មករ​ដែល​មាន​ចំនួន​ច្រើន​ដល់ទៅ​ ៧៥៤.០០០​ នាក់​។8

រោងចក្រ​កាត់ដេរ​នៅ​កម្ពុជា​ភាគច្រើន​មាន​ម្ចាស់​នៅ​ឯនាយ​សមុទ្រ​។ សមាជិកសមាគម​រោងចក្រ​កាត់ដេរ​កម្ពុជា​មក​ពី​ប្រទេស​ចិនដីគោក​ (៣៣​ ភាគរយ​) តៃវ៉ាន់​ ២០​ ភាគរយ​ហុងកុង​ ១២​ ភាគរយ​កូរ៉េ​ ១១​ ភាគរយ​ជប៉ុន​ (៥ ភាគរយ​) និង​រដ្ឋ​ដទៃទៀត​រួម​ទាំង​កម្ពុជា​ (១៩​ ភាគរយ​) ។9

វិក័យប័ត្រប្រាក់​ឈ្នួល​សរុប​របស់​វិស័យ​នេះ​ឈាន​ដល់​មធ្យម​ ១២៦​ លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​ក្នុង​មួយ​ខែ​ក្នុងរយៈពេល​ពាក់កណ្តាល​ឆ្នាំ​ដំបូង​នៃ​ឆ្នាំ​ ២០១៧​ បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​ប្រាក់ខែ​ជាមធ្យម​ ១១៦​ លាន​ដុល្លារ​ក្នុងរយៈពេល​ដូចគ្នា​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៦​។10 ប្រាក់ឈ្នួល​សម្រាប់​កម្មករ​កាត់ដេរ​មាន​រាង​សំប៉ែត​នៅដើម​ទសវត្ស​ឆ្នាំ​ ២០០០​ ហើយ​ក្នុងរយៈពេល​មួយ​ទសវត្សរ៍​ដំបូង​ពិតជា​ធ្លាក់ចុះ​។ ទោះ​យ៉ាងណា​ចាប់តាំងពី​ឆ្នាំ​ ២០១០​ ប្រាក់ឈ្នួល​បាន​កើនឡើង​ទាំង​លក្ខខណ្ឌ​បន្ទាប់បន្សំ​និង​តាមពិត​។11 ប្រាក់ឈ្នួល​អប្បបរមា​សម្រាប់​ឧស្សាហកម្ម​កាត់ដេរ​និង​វាយនភ័ណ្ឌ​ដែល​ត្រូវ​បាន​កំណត់​ជា​រៀងរាល់​ឆ្នាំ​គឺ​ ៨០​ ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ខែ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៣​ ។ តួលេខ​សម្រាប់​ឆ្នាំ​ ២០១៨​ ត្រូវ​បាន​កំណត់​ត្រឹម​ ១៨២​ ដុល្លារ​។12

បេឡា​ជាតិ​របប​សន្តិសុខ​សង្គម​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ចុះបញ្ជី​រោងចក្រ​កាត់ដេរ​ និង​ស្បែកជើង​ទាំងអស់​ដោយមាន​បុគ្គលិក​ចំនួន​ប្រាំបី​នាក់​ ឬច្រើនជាង​នេះ​ រាប់បញ្ចូល​ទាំង​អ្នកម៉ៅការ​បន្ត​ និង​មិនថា​តើ​ពួកគេ​នាំចេញ​ ឬអត់​នោះ​ទេ​។ សម្រាប់​ឆ្នាំ​ ២០១៦​ មាន​រោងចក្រ​ចំនួន​ ៨០០​ បាន​ចុះបញ្ជី​។13 ផ្ទុយទៅវិញ​ ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ សមាគម​រោងចក្រ​កាត់ដេរ​នៅ​កម្ពុជា​ និង​គម្រោង​រោងចក្រ​កាន់តែ​ប្រសើរ​នៅ​កម្ពុជា​បាន​កត់ត្រា​ថា​ មាន​រោងចក្រ​ចំនួន​តិច​ជាង​ ៦០០​ បាន​ចុះបញ្ជី​។14 ភាព​ខុសគ្នា​នេះ​ទំនងជា​កើតឡើង​ដោយសារតែ​ក្រុមហ៊ុន​មិន​នាំចេញ​ និង​ក្រុមហ៊ុន​ម៉ៅការ​បន្ត​។

បទដ្ឋាន​ការងារ​និង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​

ចាប់តាំងពី​ឆ្នាំ​ ២០០១​ កម្មវិធី​រោងចក្រ​កាន់តែ​ប្រសើរ​នៅ​កម្ពុជា​ (BFC​) របស់​អង្គការ​ពលកម្ម​អន្តរជាតិ​ បាន​អនុវត្ត​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ ការ​បណ្តុះបណ្តាល​ និង​ការ​រាយការណ៍​អំពី​លក្ខខណ្ឌ​ការងារ​នៅក្នុង​រោងចក្រ​នៅ​កម្ពុជា​។15 កម្មវិធី​នេះ​ជួយ​អ្នក​ផលិត​ឱ្យ​យល់​ និង​គោរព​តាម​បទដ្ឋាន​ការងារ​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ និង​ជួយ​កម្មករ​ឱ្យ​យល់ដឹង​ពី​សិទ្ធិ​របស់​ពួកគេ​។ រោងចក្រ​កាត់ដេរ​មួយ​ត្រូវតែ​យល់ស្រប​នឹង​ការ​ត្រួតពិនិត្យ​របស់​ BFC​ មុន​ពេល​រដ្ឋាភិបាល​ផ្តល់​អាជ្ញាប័ណ្ណ​នាំចេញ​។

នៅ​ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ​ ២០១៦​ កម្មវិធី​រោងចក្រ​កាន់តែ​ប្រសើរ​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ពន្យារពេល​រហូតដល់​ខែធ្នូ​ ឆ្នាំ​ ២០១៩​ ដោយមាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ (តាមរយៈ​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ និង​ក្រសួងការងារ​) និង​សមាគម​រោងចក្រ​កាត់ដេរ​។ នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៧​ ការវិភាគ​ស្ថិតិ​បង្ហាញ​ពី​ចំនួន​ក្រុមហ៊ុន​ម៉ៅការ​បន្ត​កើនឡើង16​ ដែល​ផ្តល់​ការងារ​ និង​រួមចំណែក​ដល់​កំណើន​ ប៉ុន្តែ​វា​អាច​ត្រូវ​បាន​ប្រើប្រាស់​ជា​វិធី​មួយ​ដើម្បី​ធ្វើអោយ​អន្តរាយ​ដល់​បទបញ្ជា​ និង​ប្រាក់ឈ្នួល​អប្បបរមា​ដោយសារតែ​អ្នកម៉ៅការ​បន្ត​មិន​ត្រូវ​បាន​ត្រួតពិនិត្យ​ដោយ​ BFC​ និង​ទទួល​បានការ​ត្រួតពិនិត្យ​ពី​ស្ថាប័ន​រដ្ឋាភិបាល​តិចតួច​។

របាយការណ៍​នៃ​ការ​ដួលសន្លប់​ ឬដួល​លរលំ​ជា​រឿង​ធម្មតា​។ អ្នកសារព័ត៌មាន​មក​ពី​កាសែត​អង់គ្លេស​ឈ្មោះថា​ The​ Observer​ រួម​ជាមួយ​អ្នកតំណាង​មក​ពី​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ដាណឺម៉ាក​ Danwatch​ បាន​សម្ភាសន៍​កម្មករ​ សហជីព​ គ្រូពេទ្យ​ សប្បុរសជន​ និង​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​កម្ពុជា​។ ​ឧទាហរណ៍​៖ ពួកគេ​បាន​រក​ឃើញថា​ “ស្ត្រី​ដែល​ដួលសន្លប់​ធ្វើការ​រយៈពេល​ ១០​ ម៉ោង​ ប្រាំមួយ​ថ្ងៃ​ក្នុង​មួយ​សប្ដាហ៍​ ហើយ​បាន​រាយការណ៍​ថា​ពួកគេ​អស់កម្លាំង​ និង​ស្រេកឃ្លាន​។ កំ​ដៅ​លើស​ក៏​ជា​បញ្ហា​នៅក្នុង​រោងចក្រ​ចំនួន​បី​ជាមួយនឹង​សីតុណ្ហភាព​ ៣៧​ អង្សា​សេ​។ យោង​តាម​សហជីព​ កិច្ចសន្យា​រយៈពេល​ខ្លី​ក៏​ជា​ប្រភព​ដ៏​សំខាន់​នៃ​ភាព​តានតឹង​ និង​ហត់នឿយ​។17

លោក​ ជាវ​ ប៊ុ​នរិទ្ធ​ ប្រធាន​ការិយាល័យ​គោលនយោបាយ​ និង​ជា​អ្នកនាំពាក្យ​បេឡា​ជាតិ​របប​សន្តិសុខ​សង្គម​បាន​ប្រាប់​កាសែត​ថា​ ចំនួន​នៃ​ការ​ដួលសន្លប់​បាន​ថយ​ចុះ​ចាប់ពី​ចំនួន​ ១.៨០០​ នាក់​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៥​ ដល់​ ១.១៦០​ ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៦​ ដោយសារ​កម្មវិធី​អប់រំ​ស្តី​ពី​អាហារ​រូ​បត្ថម្ភ​ និង​ការ​ព្យាបាល​ដោយ​ឥតគិតថ្លៃ​សម្រាប់​អ្នក​ដែល​មាន​អារម្មណ៍​មិន​ស្រួលខ្លួន​។

ម៉ាក​យីហោ​សម្លៀក​បំពាក់​ធំៗ​ ជាទូទៅ​មាន​ក្រមសីលធម៌​ផ្ទាល់ខ្លួន​ដែល​ពួកគេ​តម្រូវ​ឱ្យ​រោងចក្រ​ប្រកាន់​ខ្ជាប់​។ ទាំងនេះ​អាច​រាប់បញ្ចូល​ទាំង​ការកំណត់​ម៉ោង​ការងារ​ សីតុណ្ហភាព​អតិបរមា​ និង​ការ​ហាមឃាត់​ចំពោះ​កិច្ចសន្យា​រយៈពេល​ខ្លី​។

ការប្រកួត​ប្រជែង​ បញ្ហា​ប្រឈម​ និង​ឱកាស​

ឧស្សាហកម្ម​កាត់ដេរ​ និង​ស្បែកជើង​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​ជាច្រើន​ដូចជា​៖

  • បង្កើន​ការប្រកួត​ប្រជែង​ពី​បណ្តា​ប្រទេស​អាស៊ី​ផ្សេងទៀត​ជាពិសេស​ ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា​ និង​បង់ក្លាដេស​។18
  • កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​រវាង​សហភាព​អឺរ៉ុប​ និង​វៀតណាម​ដែល​ចាប់ផ្តើម​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៨​ និង​បាន​ធ្លាក់​ជាបន្តបន្ទាប់​នូវ​ពន្ធ​នាំចូល​ ១២​ ភាគរយ​របស់​វៀតណាម​ទៅដល់​សូន្យ​។19
  • Brexit​៖ ចក្រភព​អង់គ្លេស​បាន​ទិញ​ជិត​មួយភាគបី​នៃ​ការនាំចេញ​សម្លៀកបំពាក់​ និង​ស្បែកជើង​របស់​កម្ពុជា​ទៅកាន់​ទីផ្សារ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ទាំងមូល​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៦​។20
  • បញ្ហា​ប្រឈម​ដ៏​សំខាន់​មួយទៀត​នឹង​កើតមាន​នៅពេល​ដែល​ប្រទេស​នេះ​ចៀសមិនរួច​ពី​ការ​រីក​លូតលាស់​ចេញពី​ប្រទេស​ដែល​មានការ​អភិវឌ្ឍន៍​តិច​បំផុត​របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ​។ នៅពេល​រឿង​នេះ​កើតមានឡើង​កម្ពុជា​អាច​បាត់បង់​សិទ្ធិ​ទទួល​បានការ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​សូន្យ​ភាគរយ​ ដែល​នៅពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​មាន​ទីផ្សារ​ក្រៅប្រទេស​មួយចំនួន​ដូចជា​ សហភាព​អឺរ៉ុប​ជាដើម​។

មាន​ចលនា​វិជ្ជមាន​ផង​ដែរ​៖

  • នៅ​ពាក់កណ្តាល​ឆ្នាំ​ ២០១៦​ ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​សិទ្ធិ​ទទួល​បានការ​លើកលែង​ពន្ធ​ទៅ​ទីផ្សារ​ទំនិញ​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ហើយ​ផលិតកម្ម​សម្រាប់​ទីផ្សារ​នោះ​កំពុងតែ​កើនឡើង​។
  • ប្រទេស​កម្ពុជា​កំពុង​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ក្នុង​ការបង្កើត​ទីផ្សារ​ថ្មី​។ ប្រទេស​ជប៉ុន​បាន​នាំចូល​សម្លៀកបំពាក់​ និង​ស្បែកជើង​ត្រឹមតែ​ ២,៧ ភាគរយ​ប៉ុណ្ណោះ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១០​ ប៉ុន្តែ​ ៩ ភាគរយ​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៦​។ប្រទេស​កាណាដា​បាន​ទទួល​ត្រឹមតែ​ ០,៥ ភាគរយ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១០​ ប៉ុន្តែ​ជិត​ ៨ ភាគរយ​នៅក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៦​។21

វាយនភ័ណ្ឌ​

ខណៈ​ពេល​ដែល​វិស័យ​កាត់ដេរ​ និង​ស្បែកជើង​បាន​រីកចម្រើន​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុងរយៈពេល​ ២០​ ឆ្នាំ​មកនេះ​ ឧស្សាហកម្ម​វាយនភ័ណ្ឌ​ ដែល​គ្រាន់តែ​ផលិត​ក្រណាត់​នៅតែ​មាន​ទំហំ​តូច​។ ​ផលិតកម្ម​វាយនភ័ណ្ឌ​ដែល​មាន​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​តម្រូវ​ឱ្យ​មានការ​វិនិយោគ​ច្រើន​លើ​ម៉ាស៊ីន​ធុន​ធ្ងន់​ដែល​ត្រូវការ​ថាមពល​ច្រើន​ដើម្បី​ដំណើរការ​ ប៉ុន្តែ​ថាមពល​ដែល​មានតម្លៃ​ថ្លៃ​នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។ ម៉ាស៊ីន​ពីរ​នៅ​កម្ពុជា​មួយ​នៅ​បាវិត​ និង​មួយ​នៅ​កំពង់ឆ្នាំង​ផលិត​ក្រណាត់​ត្បាញ​។22

បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព៖  ២០ វិច្ឆិកា ២០១៩

ឯកសារយោង

  • 1. អង្គការ​ពលកម្ម​អន្តរជាតិ​ (ILO​). ព្រឹត្តិបត្រ​ព័ត៌មាន​ស្តី​ពី​វិស័យ​កាត់ដេរ​ និង​ស្បែកជើង​កម្ពុជា​លេខ​ 6 ខែឧសភា​ ឆ្នាំ២០១៧​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​ ២០​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ https://ilo.org/wcmsp5/groups/public/—asia/—ro-bangkok/documents/publication/wcms_555290.pdf
  • 2. ធូ​ វិរៈ​ ២០១៩​. “ការនាំចេញ​វាយនភណ្ឌ​ សម្លៀកបំពាក់​កើន​ដល់​ជិត​ $៨ ពាន់​លាន​”, កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​, ចុះ​ថ្ងៃទី១៩​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​ ២០​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ https://www.phnompenhpost.com/business/garment-textile-footwear-exports-nearly-8b-q1-q3
  • 3. អង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក​ ២០១៩​. ​“ការ​ត្រួតពិនិត្យ​ទ្បើង​វិញ​ស្ថិតិ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក​ឆ្នាំ​ ២០១៩​”។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​ ២០​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។​ https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/wts2019_e/wts2019_e.pdf
  • 4. អង្គការ​ពលកម្ម​អន្តរជាតិ​ (ILO​) ខែឧសភា​ ឆ្នាំ២០១៩​, ព្រឹត្តិបត្រ​ព័ត៌មាន​ស្តី​ពី​វិស័យ​កាត់ដេរ​ និង​ស្បែកជើង​កម្ពុជា​: “វិស័យ​ស្បែកជើង​ – ឱកាស​ថ្មី​សម្រាប់​កម្ពុជា​?”, លេខ​ ៩ ខែកក្កដា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី២០​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—asia/—ro-bangkok/documents/publication/wcms_714915.pdf
  • 5. ដូចឯកសារយោង​ ILO​ ២០១៩។
  • 6. ធូ​ វិរៈ​ ២០១៩​. “ការនាំចេញ​វាយនភណ្ឌ​ សម្លៀកបំពាក់​កើន​ដល់​ជិត​ $៨ ពាន់​លាន​”, កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​, ចុះ​ថ្ងៃទី១៩​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​ ២០​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ https://www.phnompenhpost.com/business/garment-textile-footwear-exports-nearly-8b-q1-q3
  • 7. ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​ពាណិជ្ជកម្ម​ហុងកុង​ ២០១៧​, ប្រទេស​កម្ពុជា​៖ ឱកាស​ផ្លាស់​ប្តូរ​ទីតាំង​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​, ១៦​ មីនា​ ២០១៧​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​០៤​ ខែ​វិច្ជិ​កា​ឆ្នាំ២០១៧​។ https://hkmb.hktdc.com/en/1X0A9EN7/hktdc-research/Cambodia-Manufacturing-Relocation-Opportunities-1
  • 8. អង្គការ​ពលកម្ម​អន្តរជាតិ​ (ILO​) ខែមិថុនា​ ឆ្នាំ២០១៨​, ព្រឹត្តិបត្រ​ព័ត៌មាន​ស្តី​ពី​វិស័យ​កាត់ដេរ​ និង​ស្បែកជើង​កម្ពុជា​៖ តើ​ប្រាក់ឈ្នួល​របស់​កម្មករ​កាត់ដេរ​បាន​ផ្លាស់​ប្តូរ​យ៉ាងដូច​ម្តេច​នៅក្នុង​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​ថ្មី​ៗនេះ​, លេខ​ ៧, មិថុនា​ ឆ្នាំ២០១៨​“។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី២០​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—asia/—ro-bangkok/documents/publication/wcms_631686.pdf
  • 9. ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​ពាណិជ្ជកម្ម​ហុងកុង​ ២០១៧​, ប្រទេស​កម្ពុជា​៖ ឱកាស​ផ្លាស់​ប្តូរ​ទីតាំង​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ផលិត​, ១៦​ មីនា​ ២០១៧​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​០៤​ ខែ​វិច្ជិ​កា​ឆ្នាំ២០១៧​។ https://hkmb.hktdc.com/en/1X0A9EN7/hktdc-research/Cambodia-Manufacturing-Relocation-Opportunities-1
  • 10. ដូចឯកសារយោង ILO មិថុនា ២០១៨។
  • 11. ដូចឯកសារយោង ILO មិថុនា ២០១៨។
  • 12. ដូចឯកសារយោង ILO មិថុនា ២០១៨។
  • 13. ដូចឯកសារយោង ILO ឧសភា ២០១៧។
  • 14. ធូ​ វិរៈ​ ២០១៩​. “ការនាំចេញ​វាយនភណ្ឌ​ សម្លៀកបំពាក់​កើន​ដល់​ជិត​ $៨ ពាន់​លាន​”, កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​, ចុះ​ថ្ងៃទី១៩​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​ ២០​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៩​។ https://www.phnompenhpost.com/business/garment-textile-footwear-exports-nearly-8b-q1-q3
  • 15. គម្រោង​រោងចក្រ​កាន់តែ​ប្រសើរ​នៅ​កម្ពុជា​(BFC​) ២០១៧​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​០៤​ ខែ​វិច្ជិ​កា​ឆ្នាំ២០១៧​។ http://betterfactories.org/?page_id=979
  • 16. ដូចឯកសារយោង​ ILO​ ឧសភា​​ ២០១៧។
  • 17. Karen​ McVeigh​, 2017​. “កម្មការិនី​ខ្មែរ​នៅ​រោងចក្រ​ Nike​, Asics​ និង​ Puma​ ទទួលរង​ការ​ដួលសន្លប់​យ៉ាងច្រើន​”, ​កាសែត​ Guardian​, ចុះ​ថ្ងៃទី២៥​ ខែមិថុនា​ ឆ្នាំ២០១៧​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​០៤​ ខែ​វិច្ជិ​កា​ឆ្នាំ២០១៧​។ https://www.theguardian.com/business/2017/jun/25/female-cambodian-garment-workers-mass-fainting
  • 18. ហ៊​ គឹ​មសាយ​, ២០១៧​. “វិស័យ​កាត់ដេរ​នៅតែ​ល្អ​ តែ​អ្នកជំនាញ​ព្រមាន​ពី​កំណើន​ទាប​”, កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​, ចុះ​ថ្ងៃទី២​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ២០១៧​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី០៤​ ខែ​វិច្ជិ​កា​ឆ្នាំ២០១៧​។ ​https://www.phnompenhpost.com/business/labour-minister-praises-robust-garment-sector-growth
  • 19. Kali​ Kotoski​ ២០១៧​. “នាំចេញ​សម្លៀកបំពាក់​កម្ពុជា​ ទៅ​ EU​ វ៉ា​ វៀតណាម​”, កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​, ចុះ​ថ្ងៃទី​ ២៦​ ខែឧសភា​ ឆ្នាំ២០១៧​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី​ ០៤​ ខែ​វិច្ជិ​កា​ឆ្នាំ២០១៧​។ ​https://www.phnompenhpost.com/business/garment-exports-surge-eu-list
  • 20. ដូចឯកសារយោង ILO​ ២០១៧។
  • 21. ដូចឯកសារយោង ILO​ ឧសភា ២០១៧។
  • 22. សភា​ពាណិជ្ជកម្ម​អឺរ៉ុប​ប្រចាំ​កម្ពុជា​ ២០១៤​. ការសិក្សា​ទីផ្សារ​៖ ឧស្សាហកម្ម​វាយនភ័ណ្ឌ​នៅ​កម្ពុជា​, កញ្ញា​ ២០១៤​។ ចូល​អាន​ថ្ងៃទី០៤​ វិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ២០១៧​។ ​http://www.ice.gov.it/paesi/asia/thailandia/upload/177/The_textile_industry_in_Cambodia_September%202014.pdf
ទំនាក់ទំនងយើងខ្ញុំ

ទំនាក់ទំនងយើងខ្ញុំ

បើលោកអ្នកមានសំនួរទាក់ទងនឹងខ្លឹមសារផ្សាយនៅលើគេហទំព័រ Open Development Cambodia (ODC)? យើងខ្ញុំ​នឹង​ឆ្លើយ​តប​​ដោយ​ក្តី​រីក​រាយ។

តើអ្នកបានឃើញបញ្ហាបច្ចេកទេសណាមួយនៅលើគេហទំព័រOpen Development Cambodia (ODC) ដែរឬទេ?

តើលោកអ្នកយល់យ៉ាងដូចម្តេចដែរចំពោះការងាររបស់អូឌីស៊ី?

តើលោកអ្នកមានឯកសារដែលអាចជួយពង្រីក​គេហទំព័រOpen Development Cambodia (ODC) ដែរ​ឬទេ​?​ យើងខ្ញុំ​នឹង​ធ្វើការ​ត្រួតពិនិត្យ​រាល់​ទិន្នន័យ​អំពី​ផែនទី​ ច្បាប់​ អត្ថបទ​ និង​ ឯកសារ​ដែល​ពុំ​មាននៅ​លើ​គេហទំព័រ​នេះ​ ហើយ​ពិចារណា​បោះផ្សាយ​ទិន្នន័យ​ទាំងនោះ​។​ សូម​មេត្តា​ផ្ញើ​តែ​ឯកសារ​ណា​ដែល​មាន​ជា​សាធារណៈ​ ឬ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ Creative Commons

ឯកសារត្រូវបានលុប
មានបញ្ហា!

កំណត់សម្គាល់៖ Open Development Cambodia (ODC) នឹង​ធ្វើការ​ត្រួតពិនិត្យ​រាល់​ឯកសារ​ដែល​បាន​បញ្ជូន​មក​យ៉ាង​ហ្មត់ចត់​ ដើម្បី​កំណត់​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​ និង​ពាក់ព័ន្ធ​ មុន​ពេលធ្វើការ​បង្ហោះ​ផ្សាយ​។​ រាល់​ឯកសារ​ដែល​បាន​បង្ហោះ​ផ្សាយ​នឹង​ជា​ឯកសារ​ដែល​មាន​ជា​សាធារណៈ​ ឬ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ Creative​ Commons​។​ យើងខ្ញុំ​សូម​អគុណ​សំរាប់​ការ​គាំទ្រ​របស់​លោក​អ្នក​។​

RmpnZ
* ប្រអប់មតិមិនអាចទទេ! មិនអាចបញ្ចូនបាន សូមធ្វើការបញ្ចូនម្តងទៀត! Please add the code correctly​ first.

សូម​អរគុណ​សំរាប់​ការ​ចំនាយ​ពេល​ក្នុង​ការ​ចែក​រំលែក​មក​កាន់​យើងខ្ញុំ!