ជំនួយផ្នែកច្បាប់

ថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១
ជំនួយផ្នែកច្បាប់

យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់មានភាពស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់ដោយមិនគិតពីទ្រព្យសម្បត្តិ ឬឋានៈ។¹ វាជំរុញគោលការណ៍នយោបាយមួយដែលហៅថានីតិរដ្ឋ² ដែលជាច្បាប់ដ៏ល្អមួយសម្រាប់សមាជិកទាំងអស់នៃសង្គមមួយ រួមទាំងប្រជាជន និងរដ្ឋដែលត្រូវបានទទួលខុសត្រូវស្មើគ្នាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់របស់ប្រទេសរបស់ពួកគេ។³

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅលើចំណាត់ថ្នាក់អន្តរជាតិសម្រាប់តំបន់នេះ ប្រទេសកម្ពុជាមានអត្រាទាប។

នៅឆ្នាំ ២០២០ គម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោកបានវាយតម្លៃនីតិរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសចំនួន ១២៨ ដោយផ្តល់ពិន្ទុចាប់ពី ០ ដល់ ១ ដែល ១ បង្ហាញពីការប្រកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះនីតិរដ្ឋ។ កម្ពុជាទទួលបានពិន្ទុ ០,៣៣ ដែលជាការអនុវត្តខ្សោយបំផុតទី ២ ដែលមានតែប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡាទាបជាងប៉ុណ្ណោះ។⁴
សូចនាករអភិបាលកិច្ចទូទាំងពិភពលោករបស់ធនាគារពិភពលោករួមមានការពិចារណាលើនីតិរដ្ឋ។ នៅឆ្នាំ ២០១៩ ប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ ១៧,៧៩ សម្រាប់ប្រភេទនេះ (ដែល ០ ត្រូវនឹងថ្នាក់ទាបបំផុត និង ១០០ ត្រូវនឹងចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់បំផុត)។⁵
សន្ទស្សន៍ការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយរបស់អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២០ បានវាយតម្លៃប្រទេសចំនួន ១៨០ ដោយកម្រិតយល់ឃើញរបស់ពួកគេនៃអំពើពុករលួយក្នុងវិស័យសាធារណៈ។ នៅក្នុងការដាក់ពិន្ទុរបស់ពួកគេដែល ០ គឺពុករលួយខ្លាំងហើយ ១០០ គឺមិនមានការពុករលួយ។ កម្ពុជាទទួលបានពិន្ទុ ២១ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី ១៦០ (មានអំពើពុករលួយខ្ពស់ និងមាននីតិរដ្ឋខ្សោយ។ )

វិធីមួយដើម្បីគាំទ្រដល់នីតិរដ្ឋគឺផ្តល់ជាជំនួយផ្នែកច្បាប់ ផ្តល់សេវាប្រឹក្សា ឬមេធាវីផ្នែកច្បាប់មានដែលតម្លៃទាប ឬឥតគិតថ្លៃដល់អ្នកមិនមានលទ្ធភាព។ ការទទួលបានមេធាវីជម្រុញឱ្យនីតិរដ្ឋលូតលាស់ដោយធានាបានថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលជួបការលំបាកត្រូវបានជូនដំណឹងឱ្យបានត្រឹមត្រូវអំពីសិទ្ធិស្របច្បាប់របស់ពួកគេ។ វាក៏អនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋទទួលបានសិទ្ធិទាំងនោះនៅក្នុងតុលាការដោយយុត្តិធម៌ផងដែរ។⁶

មេធាវីវ័យក្មេងៗជិតមួយរយនាក់បានចូលរួមក្នុងវគ្គបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីវិធីថ្មីបំផុតដើម្បីឈានទៅរកការទទួលបានយុត្តិធម៌៖ កម្មវិធីទូរស័ព្ទចល័តបង្កើតឡើងដើម្បីធ្វើបដិវត្តជំនួយផ្នែកច្បាប់នៅកម្ពុជា ដែលរៀបចំឡើងដោយ Cambodia Bridges to Justice។ រូបភាពដោយ International Bridges to Justice (IBJ) ថតនៅថ្ងៃទី៣១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។ អាជ្ញាបណ្ណមិនត្រូវបានកំណត់។

ការទទួលបានជំនួយផ្នែកច្បាប់ត្រូវបានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជា និងក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ។ មាត្រាទី ៣៨ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសកម្ពុជាចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវបានផ្តល់សិទ្ធិទទួលបាននូវការការពារផ្នែកច្បាប់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។⁷ វាត្រូវបានបកស្រាយបន្តនៅក្នុងក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌដែលជនជាប់ចោទអាចត្រូវបានតំណាងដោយមេធាវីនៃជម្រើសរបស់ពួកគេ ឬអាចស្នើសុំឱ្យតុលាការជ្រើសតាំងមេធាវីឱ្យពួកគេ។⁸ ជំនួយពីមេធាវីគឺជាចាំបាច់ នៅពេលដែលជនជាប់ចោទជាអនីតិជន ឬការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋត្រូវបានលើកឡើង។⁹

នៅក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែង ជំនួយផ្នែកច្បាប់ត្រូវបានផ្តល់ដោយមេធាវី ដែលអាចមកពីអង្គការផ្សេងៗគ្នា។ មេធាវីភាគច្រើនដែលផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ត្រូវបានផ្តល់ដោយនាយកដ្ឋានជំនួយផ្នែកច្បាប់ នៃគណៈមេធាវី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ខណៈពេលដែលគណៈមេធាវីអាចដំណើរការបានដោយការរួមចំណែករបស់មេធាវីដែលជាសមាជិករបស់ខ្លួន¹⁰ ជំនួយផ្នែកច្បាប់ត្រូវបានផ្តល់ថវិកាជាចម្បងដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបានគ្រោងថវិកាចំនួន ៥០០.០០០ ដុល្លារសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២១។¹¹ ម្ចាស់ជំនួយបរទេស និងអង្គការអន្តរជាតិក៏ផ្តល់ការគាំទ្រផងដែរ។¹² អង្គការមិនមែនរដ្ធាភិបាលក៏អាចជាអ្នកផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ផងដែរ ដែលត្រូវបានផ្តល់មូលនិធិដោយជំនួយអន្តរជាតិ។¹³ បន្ថែមពីលើនេះទៀត ក្រុមហ៊ុនច្បាប់ឯកជន ក្រុមហ៊ុនច្បាប់សម្រាប់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ¹⁴ និងការដាក់ពង្រាយកម្លាំងមេធាវីដែលបានបង្កើតថ្មីដោយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់។¹⁵

ប្រទេសកម្ពុជាបានផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ពីរយ៉ាងគឺ សេវាផ្នែកច្បាប់ដោយផ្ទាល់ និងការអប់រំផ្នែកច្បាប់ និងការចូលប្រើប្រាស់វា។¹⁶ សេវាកម្មផ្នែកច្បាប់ដោយផ្ទាល់គឺជាជំនួយដែលត្រូវនឹងស្ថានភាពផ្លូវច្បាប់ជាក់លាក់របស់បុគ្គលមួយ។ វាអាចស្ថិតនៅក្នុងទម្រង់ជាការតំណាងផ្នែកច្បាប់នៅក្នុងតុលាការ ឬការពិគ្រោះយោបល់ផ្នែកច្បាប់ និងការប្រឹក្សា។¹⁷ បន្ថែមពីលើនេះទៀត សេវាផ្នែកច្បាប់ដោយផ្ទាល់រួមមាន ការដោះស្រាយវិវាទដែលបុគ្គលត្រូវបានជួយក្នុងការដោះស្រាយ ការខ្វែងគំនិតគ្នានៅក្រៅដំណើរការផ្លូវការនៃតុលាការ។¹⁸ សេវាកម្មច្បាប់ដោយផ្ទាល់ត្រូវបានផ្តល់ដោយមេធាវីមកពីគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងអង្គការដទៃទៀត។

ទំរង់ទីពីរនៃជំនួយផ្នែកច្បាប់គឺការអប់រំជាសហគមន៍ និងការផ្តល់ធនធានជំនួយខ្លួនឯង។ ទំរង់នៃជំនួយនេះពុំបានបង្កើតឡើងឱ្យស្របនឹងស្ថានភាពច្បាប់ជាក់លាក់របស់បុគ្គលនោះទេ ប៉ុន្តែគឺមានគោលបំណងជំរុញចំណេះដឹងផ្នែកច្បាប់ជាទូទៅ។ ជាមួយនឹងការអប់រំសហគមន៍ ប្រជាពលរដ្ឋអាចយល់កាន់តែច្បាស់អំពីសិទ្ធិរបស់ពួកគេ និងស្វែងរកវិធីដោះស្រាយតាមច្បាប់ដោយគ្មានជំនួយផ្ទាល់ពីមេធាវី។¹⁹ ការអប់រំសហគមន៍ត្រូវបានផ្តល់ជូនដោយអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនដូចជា អង្គការមជ្ឍមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍²⁰ ឬស្ពានយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ²¹ ដែលបង្កើតកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលទាំងនេះឱ្យស្របគ្នានឹងសេវាកម្មជំនួយផ្នែកច្បាប់របស់ពួកគេ។

គណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា	អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល*	ក្រុមហ៊ុនផលប្រយោជន៍សាធារណៈ
នាយកដ្ធានជំនួយផ្នែកច្បាប់	អង្គការអាហ្វេស៊ីបកម្ពុជា មេធាវីគ្មានព្រំដែនប្រទេសបារាំង គម្រោងក្រុមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (សមាគមអាដហុក) សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទិ្ធមនុស្ស (អង្គការលីកាដូ) អង្គការកម្ពុជាដើម្បីជួយស្ត្រីមានវិបត្តិ មជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ ស្ពានយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ជំនួយផ្លូវច្បាប់នៃកម្ពុជា (ឡាក់) មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា	ក្រុមមេធាវី សំរឹទ្ធ ក្រុមមេធាវី វិស្ណុ

ជំនួយផ្នែកច្បាប់គឺនៅតែមានភាពទូលំទូលាយបាន សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើន។ នេះដោយសារតែកង្វះខាតថវិកាសម្រាប់សេវាកម្មជំនួយផ្នែកច្បាប់ និងចំនួនមេធាវីមិនគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីជួយដល់អតិថិជនដែលមានចំណូលទាប។²² គណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានរាយការណ៍ថា នៅឆ្នាំ ២០១៧ ករណីជំនួយផ្នែកច្បាប់នីមួយៗដែលពួកគេបានដោះស្រាយនឹងអាចទទួលបានថវិកាប្រមាណ ៤៤ ដុល្លារអាមេរិក។²³ បន្ថែមពីលើនេះទៀត ការជំនួយថវិកាសម្រាប់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលផ្តល់ឱ្យផ្នែកច្បាប់មានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ នេះដោយសារតែភាពនឿយហត់របស់ម្ចាស់ជំនួយទូទៅ ដែលបណ្តាលមកពីការយល់ឃើញអន្តរជាតិថា កំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាមិនមានភាពជោគជ័យ។²⁴

លើសពីនេះទៅទៀត កម្ពុជាពុំមានមេធាវីគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីបម្រើប្រជាជនទូទៅរបស់ខ្លួនឡើយ ដោយមានមេធាវីប្រមាណ ១៥០០ នាក់តែប៉ុណ្ណោះ (នៅឆ្នាំ ២០១៩) មានសិទ្ធិអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជា²⁵ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រជាជនសរុបប្រមាណ ១៥ លាននាក់។²⁶ បន្ថែមពីលើនេះទៀត នៅឆ្នាំ ២០១៧ គណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានរាយការណ៍ថា ក្នុងចំណោមមេធាវីទាំងនោះមានតែ ២០០ នាក់ប៉ុណ្ណោះត្រូវបានចាត់ឱ្យផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់។²⁷ ជាលទ្ធផលគឺមានមេធាវីចំនួនតិច ដើម្បីគាំទ្រដល់សេចក្តីត្រូវការជំនួយផ្នែកច្បាប់នៅកម្ពុជា។

^{ប្រភព៖ កាសែតខ្មែរថាមស៍,²⁸ អង្គការ យូ អិនឌី ភី និងអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីគ្រឿងញៀន និងឧក្រិដ្ឋកម្ម²⁹}

សហគមន៍ជនបទជួបការលំបាកក្នុងការទទួលបានជំនួយផ្នែកច្បាប់ ដោយសារមិនមានសមាគមគណៈមេធាវីនៅក្នុងខេត្ត ហើយមានក្រុមហ៊ុនច្បាប់ឯកជនតិចតួចណាស់។³⁰ ការលើកទឹកចិត្តសម្រាប់មេធាវី ដើម្បីធ្វើការ និងផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់នៅខាងក្រៅតំបន់ទីក្រុងធំៗគឺនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ ជាលទ្ធផលមេធាវីកម្ពុជាប្រមាណ ៩០ ភាគរយ ធ្វើការនៅភ្នំពេញ³¹ ទោះបីជា ៧៩ ភាគរយនៃប្រជាជនកម្ពុជាទូទៅរស់នៅតាមតំបន់ជនបទក៏ដោយ។³²

យុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងៗជាច្រើនត្រូវបានណែនាំសម្រាប់ធ្វើកំណែទម្រង់ជំនួយផ្នែកច្បាប់នៅកម្ពុជា។ វិទ្យាស្ថានសភាកម្ពុជាបានណែនាំវិធីសាស្ត្រល្អបំផុតចំនួនពីរ សម្រាប់ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវជំនួយផ្នែកច្បាប់របស់ប្រទេសគឺ (១) បង្កើនថវិការបស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់នាយកដ្ឋានជំនួយផ្នែកច្បាប់របស់គណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និង (២) បង្កើតសមាគមគណៈមេធាវីនៅក្នុងខេត្តនីមួយៗ។³³ កំណែទម្រង់នេះហាក់ដូចជាត្រូវការជាបន្ទាន់ ជាមួយនឹងភាពនឿយហត់របស់ម្ចាស់ជំនួយអន្តរជាតិដែលផ្តល់មូលនិធិដល់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជំនួយផ្នែកច្បាប់។ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនត្រូវបិទទ្វារ ខណៈពេលដែលអ្នកផ្សេងទៀតបានឃើញបុគ្គលិក និងធនធានរបស់ពួកគេធ្លាក់ចុះ។³⁴

ទាក់ទងនឹងជំនួយផ្នែកច្បាប់

ឯកសារយោង

1. “រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជា,” មាត្រាទី ៣១, ២០០៨, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
2. ហោ ប៉េង Kong Phallack និងJorg Menzel,”ការណែនាំអំពីច្បាប់ដោយមូលនិធិខុនរ៉ាដ អាឌិនណៅអ៊ែរ ស្ទីហ្វស្ទុង,” ២០១២, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
3. Jessica Vapnek, Peter Boaz, & Helga Turku, “ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងអំពីការធ្វើឱ្យរីកចម្រើនឡើងនូវសិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌នៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រទេសក្រោយជម្លោះ,” Duke Forum for Law & Social Change, ២០១៦, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
4. គម្រោងយុត្តិធម៏ពិភពលោក, “សន្ទស្សន៍នីតិរដ្ឋឆ្នាំ ២០២០,” ២០២០, បានចូលអានថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១។
5. “សូចនាករអភិបាលកិច្ចទូទាំងពិភពលោករបស់ធនាគារពិភពលោក,” បានចូលអានថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១។
6. អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីគ្រឿងញៀន និងឧក្រិដ្ឋកម្ម, “ការសិក្សាជាសកលស្តីពីជំនួយផ្នែកច្បាប់,” ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
7. “រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេសកម្ពុជា,” មាត្រាទី ៣១, ២០០៨, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
8. “ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ,” មាត្រាទី ៣០០, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
9. “ក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ,” មាត្រាទី ៣០១, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
10. “ច្បាប់ស្តីពីគណៈមេធាវី,” មាត្រាទី ២៩។
11. វ៉ន ដារ៉ា, “មនុស្សជាង ២០០០ នាក់បានទទួលជំនួយផ្នែកច្បាប់ឥតគិតថ្លៃ,” ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ថ្ងៃទី២១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអានថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១។
12. “ច្បាប់ស្តីពីគណៈមេធាវី,” មាត្រាទី ២៩។
13. ការិយាល័យឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្ស, “ការគាំទ្រជំនួយផ្នែកច្បាប់,” ថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
14. គណៈកម្មការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ, “ការសិក្សាជាមូលដ្ឋានអំពីការសំរេចបាននូវយុត្តិធម៌សំរាប់ការរំលោភសិទិ្ធមនុស្សទូទៅនៅកម្ពុជា,” ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
15. តាំង វីដា, “នាយករដ្ឋមន្ត្រីអោយភារកិច្ចទៅក្រុមមេធាវីដើម្បីបង្កើតក្រុមពិសេសសំរាប់ស្ត្រី,” ខ្មែរថាមស៍, ថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩។
16. អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីគ្រឿងញៀន និងឧក្រិដ្ឋកម្ម,”គោលការណ៍និងគោលការណ៍ណែនាំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិទទួលបានជំនួយផ្នែកច្បាប់នៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌ,” ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
17. ជំនួយផ្នែកច្បាប់នៃកម្ពុជា, “របាយការណ៏ប្រចាំឆ្នាំ ២០១៥,” ២០១៦,បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
18. អង្គការច្បាប់អភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ, “ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌តាមរយៈដំណោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនៅប្រទេសកេនយ៉ា,” ថ្ងៃទី២០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
19. ដូចឯកសារយោងខាងដើម។
20. អង្គការមជ្ឍមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍, “វគ្គបណ្តុះបណ្តាលច្បាប់និងជំនាញ,” ២០១២។
21. ស្ពានយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ, “ផលប៉ះពាល់ប្រទេស,”។
22. វិទ្យាស្ថានសភាកម្ពុជា, “មុខងារ និងតួនាទីរបស់មេធាវីកម្ពុជា,” ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
23. បែន សុខហ៊ាន, “សមាជិកគណៈមេធាវីរិះគន់ការចំណាយប្រាក់ទាបសម្រាប់ក្រុមមេធាវីស្ម័គ្រចិត្ត,” ភ្នំពេញបុស្តិ៏, ថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
24. គណៈកម្មការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ, “ការសិក្សាជាមូលដ្ឋានអំពីការសំរេចបាននូវយុត្តិធម៌សំរាប់ការរំលោភសិទិ្ធមនុស្សទូទៅនៅកម្ពុជា,” ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
25. ប៉ិច សុធារី, “ក្រសួងយុត្តិធម៌សហការគ្នាលើគោលនយោបាយជាតិជំនួយផ្នែកច្បាប់,” ខ្មែរថាមស៍, ថ្ងៃទី២២ ខែមិនា,បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
26. “ការប៉ាន់ស្មានដោយរបាយការណ៏ស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចសង្គមកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៧,” បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
27. ប៉ិច សុធារី, “ក្រសួងយុត្តិធម៌សហការគ្នាលើគោលនយោបាយជាតិជំនួយផ្នែកច្បាប់,” ខ្មែរថាមស៍, ថ្ងៃទី២២ ខែមិនា,បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
28. “ការបង្កើនគណៈមេធាវីសម្រាប់មេធាវីកម្ពុជា,” ខ្មែរថាមស៍, ចុះថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
29. អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីគ្រឿងញៀន និងឧក្រិដ្ឋកម្ម និងអង្គការ យូ អិនឌី ភី, “ការសិក្សាជាសកលស្តីពីជំនួយផ្នែកច្បាប់៖ ប្រវត្តិរូបរបស់ប្រទេស,” ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
30. វិទ្យាស្ថានសភាកម្ពុជា, “មុខងារ និងតួនាទីរបស់មេធាវីកម្ពុជា,” ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
31. “ការបង្កើនគណៈមេធាវីសម្រាប់មេធាវីកម្ពុជា,” ខ្មែរថាមស៍, ថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
32. ធនាគារពិភពលោក, “ការអភិវឌ្ឍទីក្រុងភ្នំពេញ,” ថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
33. វិទ្យាស្ថានសភាកម្ពុជា, “មុខងារ និងតួនាទីរបស់មេធាវីកម្ពុជា,” ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។
34. គណៈកម្មការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ, “ការសិក្សាជាមូលដ្ឋានអំពីការសំរេចបាននូវយុត្តិធម៌សំរាប់ការរំលោភសិទិ្ធមនុស្សទូទៅនៅកម្ពុជា,” ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩។

នៅលើទំព័រនេះ
ឯកសារច្បាប់ពាក់ព័ន្ធ
- ច្បាប់ស្តីពីលក្ខនិ្តកៈមេធាវី
បន្ថែម...
ឯកសារបណ្ណាល័យពាក់ព័ន្ធ
- កម្រងលេខទូរស័ព្ទរបស់ក្រសួងកិច្ចការនារី និងមន្ទីរកិច្ចការនារី រាជធានី-ខេត្ត សម្រាប់ផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ដោយឥតគិតថ្លៃដល់ជនរងគ្រោះ
- សៀវភៅណែនាំរបស់អង្គការ និងមេធាវីដែលផ្តល់សេវាកម្មច្បាប់ដល់អ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា
បន្ថែម...
សេចក្តីប្រកាសពាក់ព័ន្ធ
- សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាស្តីពីការសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្មជាបទវិន័យ
- ការចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់រវាងក្រុមប្រឹក្សាជាតិកម្ពុជាដើម្បីស្ត្រី និងគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- ការចូលជាមេធាវីស្ម័គ្រចិត្តរបស់គណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន៖ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនអនុម័តថវិកាចំនួន ២៥១,៩៧០ ដុល្លារអាមេរិកសម្រាប់មជ្ឃមណ្ឌលតម្កល់ឯកសារច្បាប់
បន្ថែម...
ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធ
- គណៈមេធាវីដាក់ទិសដៅចម្បងលើការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការសម្រាប់អនុវត្ដនៅឆ្នាំក្រោយ
- លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ផ្តល់មេធាវីសម្រាប់ការពារផ្លូវច្បាប់ដល់ស្ត្រីបម្រើការងារផ្នែកសេវាកម្សាន្ត
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជំរុញឱ្យក្រុមមេធាវីបន្តចូលរួមរៀបចំនីតិរដ្ឋ ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងពង្រឹងយុត្តិធម៌សង្គម
- ក្រសួងការងារស្នើឱ្យក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ និងអតីតបុគ្គលិក ២០០ នាក់ ចូលរួមដោះស្រាយបញ្ចប់វិវាទ
- WCS និងក្រសួងយុត្តិធម៌រៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលព្រះរាជអាជ្ញា ចៅក្រម ពីជំនាញដោះស្រាយរឿងក្តីជួញដូរសត្វព្រៃ
បន្ថែម...
ប្រធានបទ
- កសិកម្ម និង ការនេសាទ
  - ការនេសាទ ការចិញ្ចឹមត្រី និងជលវប្បកម្ម
    - ផលិតកម្មជលផល
      សហគមន៍នេសាទ
      ការចិញ្ចឹមត្រី និងជលវប្បកម្ម
      ការនេសាទត្រីបែបពាណិជ្ជកម្ម និងធនធានជលផលធម្មជាតិ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងការនេសាទ
  - កសិកម្ម
    - ទំនិញ ការកែច្នៃ និងផលិតផលកសិកម្ម
      ផលិតផលសត្វ
      ផលិតផលទឹកដោះគោ
      ផលិតផលធ្វើអំពីស្បែក
      សាច់
      ផលិតកម្មបសុបក្សី
      ផលិតផលដំណាំ និងទំនិញ
      ដំណាំជីវឥន្ធនៈ
      ដំឡូងមី
      ល្ហុងខ្វង
      អំពៅ
      ស្វាយចន្ទី
      ផ្លែឈើ និងបន្លែ
      ពោត
      ដូងប្រេង
      ស្រូវ
      កៅស៊ូ
      សណ្តែកសៀង
      គ្រឿងទេស
      ម្រេច
      អំបិល
      ស្រូវ
      ស្ករ
    - ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងកសិកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យា
      សេវាកម្មវិស្វកម្ម និងគ្រឿងបរិក្ខាកសិកម្មខា
      ការគ្រប់គ្រងទឹកនិងធារាសាស្ត្រ
      ការគ្រប់គ្រងសត្វល្អិតចង្រៃ
      ការគ្រប់គ្រងដីកសិកម្ម
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យកសិកម្ម
    - ផលិតកម្មផ្នែកកសិកម្ម
      ផលិតកម្មកសិឧស្សាហកម្ម
      កសិកម្មតាមកិច្ចសន្យា
      សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច និងចំការ
      ការចិញ្ចឹមបសុសត្វ
      ការដាំដំណាំដោយប្រើជីសរីរាង្គ
      កសិកម្មទ្រង់ទ្រាយតូច និងមធ្យម
- ជំនួយ និងការអភិវឌ្ឍ
  - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ទ្វេភាគី
    - សមាជិកគណៈកម្មាធិការជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ឌីអេស៊ី (DAC)
      ជំនួយពីប្រទេសអូស្ត្រាលី
      ជំនួយពីសហភាពអឺរ៉ុប
      ជំនួយពីប្រទេសអាល្លឺម៉ង់
      ជំនួយពីប្រទេសជប៉ុន
      ប្រទេសដែលជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងទៀត
      ជំនួយពីកូរ៉េខាងត្បូង
      ជំនួយពីប្រទេសស៊ុយអែត
      ជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិក
    - ប្រទេសដែលមិនមែនជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ឌីអេស៊ី
      ជំនួយពីប្រទេសចិន
      ជំនួយពីប្រទេសឥណ្ឌា
  - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពហុភាគី
    - ធនាគារអភិវឌ្ឍន៏អាស៊ី (ADB)
    - អង្គការស្បៀង និងកសិកម្ម (FAO)
    - មូលនិធិហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ
    - អង្គការសហប្រជាជាតិ
    - ធនាគារពិភពលោក
  - គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ និងការគ្រប់គ្រង
  - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ឯកជន និងមិនរកប្រាក់កម្រៃ
- គ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងការត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
  - ទីភ្នាក់ងារមិនមែនរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
    - មូលនិធិសម្រាប់គ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
    - អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកគ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
    - កាកបាទក្រហមកម្ពុជា
  - គ្រោះមហន្តរាយ
    - គ្រោះរាំងស្ងួត
    - គ្រោះរញ្ជួយដី
    - អគ្គីភ័យ
    - ទឹកជំនន់
    - ជំងឺរាតត្បាត
    - ព្យុះ
    - ស៊ូណាមិ
- សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម
  - ពាណិជ្ជកម្ម
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ច
    - រចនាសម្ព័ន្ធពាណិជ្ជកម្ម និងការចុះបញ្ជីស្របច្បាប់
  - សេវាកម្មធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ
  - សមាគមន៏ពាណិជ្ជកម្ម
    - សភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក
    - សមាគមពាណិជ្ជកម្មចិន
    - សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា
  - ការវិនិយោគ
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីការវិនិយោគ
      វិនិយោគិនក្នុងស្រុក
      វិនិយោគិនបរទេស
  - សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម
  - ផ្សារមូលបត្រ (ផ្សារភាគហ៊ុន)
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីផ្សារមូលបត្រ
    - ផ្សារភាគហ៊ុន
- ថាមពល
  - គោលនយោបាយនិងការគ្រប់គ្រងថាមពល
  - ផលិតកម្មអគ្គិសនី
    - ទំនប់វារីអគ្គិសនី
    - ផលិតកម្មថាមពលដែលមិនកើតឡើងវិញ
      ធ្យូងថ្ម
      ប្រេងម៉ាហ្ស៊ូត
      ប្រេង និងឧស្ម័ន
    - ផលិតកម្មថាមពលកើតឡើងវិញ
      ជីវឥន្ធនៈ
      ជីវម៉ាស
      ថាមពលព្រះអាទិត្យ
      ខ្យល់
  - ថាមពលសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូន
    - ប្រេងម៉ាហ្ស៊ូត
    - អគ្គិសនី
    - ប្រេង
    - ថាមពលព្រះអាទិត្យ
  - ឥន្ធនៈសម្រាប់ចម្អិនអាហារ
    - ធ្យូង
    - ឧស្ម័ន
- បរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ
  - ធនធានទឹក
    - ទឹកក្រោមដី
    - តំបន់សមុទ្រ និងឆ្នេរ
    - ទន្លេ និងបឹង
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងទឹក
      សិទ្ធិប្រើប្រាស់ទឹក
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ
    - ការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន
    - ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃគោលនយោបាយ និងក្របខណ្ឌច្បាប់
      ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ
      ប្រភេទនៃតំបន់ការពាររបស់រដ្ឋ
  - ព្រៃឈើ និងរុក្ខាប្រមាញ់
    - ចំណាត់ថ្នាក់ព្រៃឈើ
      វាក្យសព្ទ និងនិយមន័យ
      ព្រៃស្រោង
      ព្រៃបង្កើតឡើងវិញ
    - គម្របព្រៃឈើ
      កត្តាជម្រុញការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ
      សម្បទាន
      ការកាប់ឈើខុសច្បាប់
      ការបំលែងដី
      ការធ្វើរបាយការណ៍គម្របព្រៃឈើ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងព្រៃឈើ
    - ផលិតផលព្រៃឈើ
      ឧស្សាហកម្មព្រៃឈើ
      ពាណិជ្ជកម្ម និងហិរញ្ញវត្ថុព្រៃឈើ
      ការកាប់ឈើ និងឈើមានតម្លៃ
      ការដាំដើមឈើ
      ឈើខ្លឹម
      ក្រដាស និងរុក្ខជាតិសម្រាប់បម្លែងជាក្រដាស
      ដើមអាកាស្យា
      ដើមប្រេងខ្យល់
      អនុផលព្រៃឈើ
      ការបរបាញ់
      ជ័រ
      ការបន្តុះឈើប្រណិត
    - ការការពារព្រៃឈើ
      ការគាំទ្រកិច្ចការពារព្រៃឈើ
      មូលនិធិសម្រាប់កិច្ចការពារព្រៃឈើ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកកិច្ចការពារព្រៃឈើ
      តំបន់ការពារ
      សហគមន៍ព្រៃឈើ
      ឧទ្យានជាតិ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃ
      ព្រៃការពារ
      ព្រៃឈើប្រើប្រាស់បានយូរអង្វែង
  - ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
    - ការបន្សាំខ្លួនទៅនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ
    - ការកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
      យន្តការអភិវឌ្ឍន៍ស្អាត
      សកម្មភាពបន្ស៊ាំសមស្របទូទាំងប្រទេស
  - ការជួញដូរកាបូន និងការចំណាយប្រាក់ដទៃទៀត ដើម្បីទទួលបានសេវាកម្មអេកូឡូស៊ី
  - ការការពារបរិស្ថាន និងជីវៈចម្រុះ
  - ការបំពុលបរិស្ថាន និងកាកសំណល់
    - ការបំពុលខ្យល់
    - សំណល់អេឡិចត្រូនិច
    - សំរាម សំណល់រឹង
    - ការបំពុលទឹក
  - ជីវៈចម្រុះ
    - សត្វ
    - ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី
    - រុក្ខជាតិ
  - សេវាកម្មអេកូឡូជី
- ឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម
  - គោលនយោបាយនិងការគ្រប់គ្រងឧស្សាហកម្មនិស្សរណកម្ម
    - ការផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណ និងការបង់ប្រាក់ក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម
    - ប្រាក់ចំណូលផ្នែកឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម
  - ធនធានប្រេង និងឧស្ម័ន
  - ការរុករករ៉ែ
  - រ៉ែ ផលិតផលរ៉ែ និងទំនិញ
- រដ្ឋាភិបាល
  - ថវិកា
  - ការបោះឆ្នោត
  - ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ
  - ប្រព័ន្ធរដ្ឋាភិបាល
  - រដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត និងមូលដ្ឋាន
    - ការគ្រប់គ្រង
    - វិមជ្ឈការ និងវិសហមជ្ឈការ
  - ការកម្រិតពន្ធអាករ
  - សេវាកម្មរដ្ឋាភិបាល
  - លទ្ធកម្ម
  - ការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ
  - រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ជាតិ
    - អង្គនីតិប្រតិបត្តិ
    - ប្រមុខរដ្ឋ
    - ក្រសួង និងស្ថាប័នរដ្ឋ
      ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ
      ក្រសួងមុខងារសាធារណៈ
      ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម
      ក្រសួងធម្មការ និងសាសនា
      ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ
      ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ
      ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា
      ក្រសួងបរិស្ថាន
      ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ
      ក្រសួងសុខាភិបាល
      ក្រសួងឧស្សាហកម្ម និងសិប្បកម្ម
      ក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍
      ក្រសួងព័ត៌មាន
      ក្រសួងមហាផ្ទៃ
      ក្រសួងយុត្តិធម៌
      ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ
      ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់
      ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល
      ក្រសួងការពារជាតិ
      ក្រសួងទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងអធិការកិច្ច
      ក្រសួងផែនការ
      ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍
      ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន
      ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ
      ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា
      ក្រសួងទេសចរណ៍
      ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម
      ក្រសួងកិច្ចការនារី
      ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា
      ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
      រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល
    - រដ្ឋសភា
- វិស័យឧស្សាហកម្ម
  - អចលនទ្រព្យ
  - ទេសចរណ៍
  - ការផលិត
    - ការកែច្នៃផលិតផលកសិកម្ម
      ចំណីសត្វ
      ជីវឥន្ធនៈ
      ជី
      កៅស៊ូ
    - រថយន្ត
    - ការកែច្នៃអាហារ
      ភេសជ្ជៈ
      ត្រីនិងអាហារសមុទ្រ
      សាច់ និងផលិតផលសាច់
      ទឹកដោះគោនិងផលិតផលពីទឹកដោះគោ
      អាហារកែច្នៃ
      អំបិល
    - គ្រឿងសង្ហារឹម
    - សម្លៀកបំពាក់និងវាយនភណ្ឌ
      សម្លៀកបំពាក់
      អំបោះ និងសូត្រ
      ស្បែកជើង
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីកម្មន្តសាល
    - ការកែច្នៃ និងផលិតផលរ៉ែ
      ឥដ្ឋ និងក្បឿង
      ស៊ីម៉ង់
      ប្រេង
      ដែកថែប
  - សំណង់
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីវិស័យសំណង់
    - ក្រុមហ៊ុន និងគម្រោងសំខាន់ៗ
  - សិប្បកម្ម
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់វិស័យសិប្បកម្ម
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីវិស័យឧស្សាហកម្មសិប្បកម្ម
  - ការលេងល្បែងស៊ីសង
- ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ
  - ទីផ្សារ
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីទីផ្សារ
    - ឈ្មួញតូចតាច
      សមាគមឈ្មួញតូចតាច
      សិទ្ធិឈ្មួញតូចតាច
  - ការដឹកជញ្ជូន និងបញ្ញើ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងមូលនិធិសម្រាប់គមនាគមន៍
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងគមនាគមន៍ និងការដឹកជញ្ជូនទំនិញ
    - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូននិងមធ្យោបាយដទៃទៀត
      អាកាសយានដ្ឋាន និងការធ្វើដំណើរ
      ផ្លូវដែក
      ផ្លូវដី និងស្ពាន
      ផ្លូវទឹក និងកំពង់ផែ
  - ទំនាក់ទំនង
    - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសម្រាប់ទំនាក់ទំនង
      អ៊ីនធើណេត
      វិទ្យុ
      ទូរស័ព្ទ
      ទូរស័ព្ទចល័ត
      ទូរទស្សន៍
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងទូរគមនាគមន៍
    - ការអភិវឌ្ឍ និងមូលនិធិសម្រាប់ទូរគមនាគមន៍
  - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអគ្គិសនី
    - ការអភិវឌ្ឍ និងមូលនិធិសម្រាប់អគ្គិសនី
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងអគ្គិសនី
    - បរិក្ខារផលិត និងចែកចាយអគ្គីសនី
  - ទឹក និងអនាម័យ
    - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ ទឹក និងអនាម័យ
      មូលនិធិសម្រាប់បរិក្ខារទឹក និងអនាម័យ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកទឹក និងអនាម័យ
    - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបរិក្ខារទឹក និងអនាម័យ
      ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទឹក និងអនាម័យតាមទីជនបទ
      អនាម័យតាមទីជនបទ
      ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកតាមទីជនបទ
      ស្រះ
      ទឹកលើដី
      ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទឹក និងអនាម័យនៅទីប្រជុំជន
      ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអនាម័យទីក្រុង
      ការផ្គត់ផ្គង់ និងចែកចាយទឹកតាមទីប្រជុំជន
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងទឹក និងអនាម័យ
    - ការធ្វើតេស្តគុណភាពទឹក
- ពលកម្ម
  - សហជីព
  - មជ្ឈត្តការផ្នែកការងារ
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងពលកម្ម
    - ប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា
    - ការការពារសម្រាប់ពលករនៅក្រៅប្រទេស
    - សុវត្ថិភាព និងសុខភាពក្នុងការងារ
    - សិទ្ធិកម្មករ
  - ការងារក្រៅផ្លូវការ
  - ពលកម្មជាផ្លូវការ
  - ពលកម្មខុសច្បាប់
    - ពលកម្មកុមារ
    - ពលកម្មកេងចំណេញផ្លូវភេទ
    - ការជួញដូរមនុស្ស
  - ការជ្រើសរើសបុគ្គលិក និងការងារនៅក្រៅប្រទេស
  - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់សិទ្ធិការងារ និងសហជីព
    - មូលនិធិសម្រាប់សិទ្ធិពលកម្ម និងសហជីព
    - អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិការងារ និង សហជីពពលកម្ម
- ដីធ្លី
- ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
  - រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងសិទ្ធិ
  - ឧក្រិដ្ឋកម្ម និងការអនុវត្តច្បាប់
    - ឧក្រិដ្ឋកម្ម
    - នគរបាល
    - ពន្ធនាគារ
      ការឃ្លាំមើលពន្ធនាគារ
      សិទ្ធិទណ្ឌិត
      គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងពន្ធនាគារ
    - ការបំពានច្បាប់ចរាចរ
  - កំនែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់កំនែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ
      មូលនិធិសម្រាប់កំនែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកកំនែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
  - ដំណើរការតាក់តែងច្បាប់
  - វិជ្ជាជីវៈច្បាប់ និងសេវាកម្មផ្នែកច្បាប់
    - គណៈមេធាវី
    - ការអប់រំសំរាប់វិជ្ជាជីវៈច្បាប់
      ការអប់រំក្រឡាបញ្ជី
      ការអប់រំអង្គចៅក្រម
      ការអប់រំមេធាវី
    - ការអប់រំច្បាប់សម្រាប់សាធារណៈជន
    - សេវាកម្មច្បាប់ផែ្នករដ្ឋបាលសាធារណៈ
    - ការគ្រប់គ្រងផ្នែកវិជ្ជាជីវៈច្បាប់
      បទប្បញ្ញត្តិក្រឡាបញ្ជី
      បទប្បញ្ញត្តិចៅក្រម
      បទប្បញ្ញត្តិមេធាវី
  - ក្របខណ្ឌច្បាប់
    - ច្បាប់និងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ
    - ច្បាប់ និងបទបញ្ជា
    - សិទ្ធិរបស់ជនត្រូវចោទ
  - ប្រព័ន្ធច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
    - ដំនោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ
    - វិវាទស៊ីវិល និងពាណិជ្ជកម្ម
    - វិវាទព្រហ្មទណ្ឌ
    - ប្រព័ន្ធតុលាការ និងតុលាការ
      ការឃ្លាំមើលតុលាការ
      ប្រព័ន្ធតុលាការ និងរចនាសម្ព័ន្ធតុលាការ
      ច្បាប់ស្តីពីប្រព័ន្ធតុលាការ
  - ជំនួយផ្នែកច្បាប់
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីជំនួយផ្នែកច្បាប់
    - អ្នកផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់
      គណៈមេធាវី និងសេវាកម្មជំនួយផ្នែកច្បាប់
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់
- ប្រជាជន និងជំរឿន
  - ជំរឿន
  - ព័ត៌មានអំពីខេត្តនិងទីក្រុង
    - សេដ្ឋកិច្ច ឬឧស្សាហកម្មសំខាន់ៗ
    - បរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ
    - ភូមិសាស្ត្រនិងអាកាសធាតុ
    - ទេសចរណ៍
  - ប្រជាជន
    - ប្រជាសាស្ត្រ
    - ចំនាកស្រុក
      និរប្រវេសន្ត
      អន្តោប្រវេសន៍
      ចំនាកស្រុកក្រៅផ្លូវការដើម្បីការងារ
      កម្មករបរទេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
      ពលករកម្ពុជានៅក្រៅប្រទេស
- វិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រង វិស័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា
  - ការស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ វិស័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា
  - បច្ចេកវិទ្យា
    - ថាមពលបរមាណូ និងបច្ចេកវិទ្យានុយក្លេអ៊ែរ
    - វិទ្យាសាស្ត្រសម្ភារៈ
    - បច្ចេកវិទ្យាបើកទូលាយ
    - បច្ចេកវិទ្យាអវកាស
  - ការអប់រំ និងការផ្សព្វផ្សាយ វិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា
- ការអភិវឌ្ឍសង្គម
  - ជនក្រីក្រ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងសន្តិសុខស្បៀង
      មូលនិធិសម្រាប់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងជំនួយសន្តិសុខស្បៀង
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងជំនួយសន្តិសុខស្បៀង
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីអំពីភាពក្រីក្រ
      លទ្ធភាពទទួលបានការសិក្សាអប់រំ និងការថែទាំសុខភាព
      សន្តិសុខស្បៀង
      ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ
  - សង្គមស៊ីវិល
    - សមាគម និងក្រុមសមាជិកភាពផ្សេងទៀត
    - សម្ព័ន្ធ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអង្គការសង្គមស៊ីវិល
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីសង្គមស៊ីវិល
    - អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល
  - ការអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាល
    - អក្ខរកម្មមនុស្សពេញវ័យ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់វិស័យអប់រំ
      សមាគមទទួលបន្ទុកខាងការអប់រំ
      មូលនិធិសម្រាប់វិស័យអប់រំ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកវិស័យអប់រំ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យអប់រំ
    - ការអប់រំកម្រិតឧត្តមសិក្សា
      កម្មវិធីក្រោយឧត្តមសិក្សា
      ការសិក្សារនៅបរទេស
      សាកលវិទ្យាល័យ
    - មតេ្តយ្យសាលា
    - ការអប់រំកម្រិតបឋមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សា
    - ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ
  - យ៉េនឌ័រ
    - ស្រីស្រឡាញ់ស្រី, ប្រុសស្រឡាញ់ប្រុស, មនុស្សស្រឡាញ់ភេទពីរ, មនុស្សប្តូរភេទ, ស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា (LGBTQ)
      ការអភិវឌ្ឍ ឬជំនួយសង្គមសម្រាប់សហគមន៍ LGBTQ
      សមាគម LGBTQ
      គោលនយោបាយ និងសិទ្ធិ LGBTQ
    - ស្ត្រី
      ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់ស្ត្រី
      មូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ស្ត្រី
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ស្ត្រី
      សមាគមន៏ស្ត្រី
      ស្ត្រីក្នុងការអភិវឌ្ឍ
      ស្ត្រីនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល និងនយោបាយ
      ស្ត្រីក្នុងគ្រួសារ
      គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងសម្រាប់ស្ត្រី
      សិទ្ធិស្ត្រី
  - សិទ្ធិមនុស្ស
    - សិទិ្ធស៊ីវិល និងនយោបាយ
      លទ្ធភាពទទួលបានព័ត៌មាន
      សេរីភាពក្នុងការបង្កើតសមាគម
      ការបញ្ចេញមតិ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស
      សមាគមសិទ្ធិមនុស្ស
      មូលនិធិសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស
    - សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌
      សិទិ្ធដីធ្លី និងលំនៅដ្ឋាន និងការបណ្តេញចេញ
      សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត
      សិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា
  - ជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់ជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
      សមាគមជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
      មូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
    - គោលនយោបាយ និងសិទ្ធិជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
    - ប្រវត្តិរូបជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
      វប្បធម៌និងសាសនា
      ភូមិសាស្ត្រ
      ការចិញ្ចឹមជីវិត
  - ជនពិការ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់ជនពិការ
      មូលនិធិសម្រាប់ជនពិការ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកជំនួយសម្រាប់ជនពិការ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងជនពិការ
      សិទិ្ធជនពិការ
  - សុខភាពសាធារណៈ
    - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់វិស័យសុខាភិបាល
      មូលនិធិសម្រាប់សុខភាពសាធារណៈ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកជំនួយសុខភាពសាធារណៈ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យសុខាភិបាល
      សិទ្ធិអ្នកជំងឺ
    - មន្ទីរពេទ្យ និងកន្លែងព្យាបាលជម្ងឺ(គ្លីនិក)
    - អ្នកឯកទេសខាងវេជ្ជសាស្ត្រ
      ការទទួលស្គាល់ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីវេជ្ជសាស្ត្រ
      ការអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលវេជ្ជសាស្ត្រ
      សមាគមអ្នកឯកទេសខាងវេជ្ជសាស្ត្រ
    - សុខភាពផ្លូវចិត្ត និងសេវាសង្គម
    - ឱសថកម្ម
    - បញ្ហាសុខភាពជាអាទិភាព
      ជំងឺផ្តាសាយបក្សី
      ជំងឺហ៊ីវ/អេដស៏
      ជំងឺគ្រុនចាញ់
      សុខភាពមាតា និងទារក
      ជំងឺរបេង
  - សន្តិសុខសង្គម និងអតីតយុទ្ធជន
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងសន្តិសុខសង្គម និងអតីតយុទ្ធជន
  - វិស័យសិល្បៈ
    - ការអប់រំផ្នែកសិល្បៈ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យសិល្បៈ
    - ជំនួយសម្រាប់វិស័យសិល្បៈ
      សមាគមសិល្បៈ
      មូលនិធិសម្រាប់វិស័យសិល្បៈ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកសិល្បៈ
  - មនុស្សចាស់ជរា
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់ជនចាស់ជរា
      មូលនិធិសម្រាប់ជនចាស់ជរា
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងជនចាស់ជរា
  - គ្រួសារ កុមារ និងយុវជន
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់គួ្រសារ កុមារ និងយុវជន
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់គ្រួសារ កុមារ និងយុវជន
      មូលនិធិសម្រាប់គ្រួសារ កុមារ និងយុវជន
      សមាគមន៍យុវជន
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងគ្រួសារ កុមារ និងយុវជន
      ការទទួលបានការអប់រំ
      ពលកម្មកុមារ
      សិទ្ធិកុមារ
      អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ
    - អាពាហ៍ពិពាហ៍ និងការលែងលះ
    - កុមារកំព្រា និងកុមារគ្មានទីលំនៅ
  - កីឡា
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់វិស័យកីឡា
    - កន្លែងកីឡាសាធារណៈ
    - ការអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលវិស័យកីឡា
    - សម្ព័ន្ធកីឡា
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យកីឡា
- ការអភិវឌ្ឍ និងការគ្រប់គ្រងទីក្រុង
  - និន្នាការអភិវឌ្ឍទីក្រុង
  - គោលនយោបាយ និងរដ្ឋបាលទីក្រុង
  - ព័ត៌មានអំពីទីក្រុង
    - ការគ្រប់គ្រង
    - ក្រុង
      បាត់ដំបង
      ភ្នំពេញ
      សៀមរាប
      ព្រះសីហនុ
    - ផែនការទីក្រុងនិងស្ថាបត្យកម្ម
    - ការពន្លត់អគ្គីភ័យ
    - មធ្យោបាយសុខាភិបាលនិងការអប់រំ
    - ការអនុវត្តច្បាប់ និងបទឧក្រិដ្ឋ
    - ការដឹកជញ្ជូន និងការត្រួតពិនិត្យចរាចរណ៍
    - ការប្រមូលសំរាម
    - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទីក្រុង
    - ទឹកនិងលូបង្ហូរទឹកកខ្វក់
ប្រធានបទ SDG
- គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព

ទាក់​ទង​នឹង​ជំនួយ​ផ្នែក​ច្បាប់​

ឯកសារយោង

ទាក់ទងនឹងជំនួយផ្នែកច្បាប់