ការវិនិយោគ

ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​រៀបចំ​រចនាសម្ព័ន្ធ​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ខ្លួន​ឡើង​វិញ​បន្ទាប់​ពី​បាន​ឆ្លងកាត់​សង្គ្រាម​អូស​បន្លាយ​ និង​អ​ស្ថិរភាព​ជា​ច្រើន​ឆ្នាំ​។​ សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​បាន​កើនឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំងក្លា​បន្ទាប់​ពី​មានការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​របស់​ប្រទេស​ទៅ​ជា​សេដ្ឋកិច្ច​ទីផ្សារសេរី​ ដែល​ក្នុង​នោះ​កម្ពុជា​បាន​បើកចំហ​ឱ្យ​មាន​ពាណិជ្ជកម្ម​ និង​លំហូរ​មូលធន​។​ កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​នេះ​ត្រូវ​បាន​គាំទ្រ​ដោយ​លំហូរ​នៃ​ជំនួយ​អភិវឌ្ឍន៍​ផ្លូវការ​ ការ​បាន​ចូល​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​របស់​សហគមន៍​អ៊ឺ​រ៉ុ​ប​ និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​ ក៏​ដូច​ជា​លំហូរ​រ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​យ៉ាងច្រើន​សន្ធឹកសន្ធាប់​។​1

​នៅ​ត្រីមាស​ទី​ ៣​ ឆ្នាំ​ ២០២០​ ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ (CDC)​ បាន​អនុម័ត​គម្រោង​វិនិយោគ​ថ្មី​ចំនួន​ ២១ គម្រោង​ ដែល​បាន​ថយ​ចុះ​ចំនួន​ ២៨​ គម្រោង​វិនិយោគ​។​ ទោះជា​យ៉ាងណា​ក្តី​ ទុន​វិនិយោគ​មាន​ទំហំ​ ៣,៦​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អា​មេ​រិ​ក​ ឬ​កើនឡើង​ ២២០,៧%​ បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​ត្រីមាស​ដូច​គ្នា​កាលពី​ឆ្នាំ​មុន​ ដែល​ក្នុង​នេះ​ភាគច្រើន​នៃ​ទុន​វិនិយោគ​មានការ​កើនឡើង​ទៅ​លើ​ការ​សាងសង់​សណ្ឋាគារ​ផ្កាយ​ប្រាំ​ មជ្ឈមណ្ឌល​ពាណិជ្ជកម្ម​ និង​កសិដ្ឋាន​ចិញ្ចឹមសត្វ​ធំៗ​។​​2 ក្នុង​ចំណោម​គម្រោង​វិនិយោគ​ដែល​ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​ក្នុង​កំឡុង​ឆ្នាំ​ ១៩៩៤-២០១៩​ ប្រទេស​ចិន​បាន​កាន់កាប់​នូវ​ចំណែក​ធំ​ជាងគេ​ដែល​មាន​ចំនួន​ប្រមាណ​ជា​ ២១,៨%​។​ គម្រោង​វិនិយោគ​ទាំងនោះ​ត្រូវ​បាន​ផ្សារ​ភ្ជាប់​ជាមួយនឹង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ ផលិតផល​កសិឧស្សាហកម្ម​ ដូច​ជា​កៅស៊ូ​ ក៏​ដូច​ជា​ទៅ​លើ​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ផង​ដែរ​។​3 នៅ​ចន្លោះ​ឆ្នាំ​ ១៩៩៥​ ដល់​ឆ្នាំ​ ២០១៨​ ប្រទេស​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​ប្រទេស​មួយ​ដែល​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​រីក​ចម្រើន​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​នៅ​លើ​ពិភពលោក​ ក៏​ដោយសារ​អត្រាកំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​ជា​មធ្យម​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​រង្វង់​ ៧,៧%​។​4

​រូបភាព​អាគារដែលកំពុងសាងសង់មួយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។​ រូបថត​ដោយ៖ អង្គការ​ទិន្នន័យ​អំពី​ការ​អភិវឌ្ឍ, ថតនៅថ្ងៃទី ១១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២១ អាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-SA 4.0.

​កំណើន​ឡើង​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​សរុប​ (FDI)​ មាន​កម្រិត​ទ្វេ​ដង​នៅ​ក្នុង​ទស​វត្ស​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ ជាក់ស្តែង​ចំណែក​របស់​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​គិត​ជា​ភាគរយ​នៃ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​កើនឡើង​ពី​ ៧,៨%​ ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០០៨​ ដល់​ ១៣,១%​ ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៨​ ដែល​មាន​កម្រិត​ខ្ពស់​ជាង​ប្រទេស​ដទៃ​ទៀត​ក្នុង​តំបន់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ នេះ​បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​ប្រទេស​ថៃ​ (១,១%)​ និង​ប្រទេស​វៀតណាម​ (៦,១%)​ ជាដើម​។5 ក្រាប​ខាងក្រោម​បង្ហាញ​ពី​លំហូរ​នៃ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​ និង​ចំណែក​ភាគរយ​របស់​វា​ទៅ​លើ​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​ (ផសស) ពី​ឆ្នាំ​ ២០០០​ ដល់​ ២០១៩​។​

​អង្គភាព​ទទួល​បន្ទុក​ការ​វិនិយោគ​

នៅ​ឆ្នាំ​ ១៩៩៤​ ក្រុមប្រឹក្សា​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ (CDC)​ ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដើម្បី​ទទួលខុសត្រូវ​លើ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​ការ​គ្រប់គ្រង​កិច្ចការ​ការ​វិនិយោគ​។​6 ការ​បង្កើត​ CDC​ គឺជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កម្មវិធី​កំណែទម្រង់​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ជុំវិញ​ការ​ជំរុញ​ការ​វិនិយោគ​ក្នុង​វិស័យ​ឯកជន​។​ CDC​ គឺជា​ស្ថាប័ន​ប្រតិបត្ដិ​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​ដែល​អង្គភាព​គ្រប់គ្រង​របស់​ខ្លួន​ត្រូវ​បាន​យក​ចេញពី​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​។​ CDC​ ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ឡើង​ដោយ​មាន​ក្រុមប្រឹក្សា​ប្រតិបត្តិ​ចំនួន​ពីរ​ គឺ​ក្រុមប្រឹក្សា​នីតិសម្បទា​ និង​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ (CRDB)​ និង​ក្រុមប្រឹក្សា​វិនិយោគ​កម្ពុជា​ (CIB)​។​ CRDB​ ធ្វើការ​លើ​ការ​វិនិយោគសាធារណៈ​ និង​ការ​សម្របសម្រួល​ជំនួយ​អន្តរជាតិ​ ខណៈ​ដែល​ CIB​ មាន​អាណត្តិ​ទំនួល​ខុស​ត្រូវ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​វិនិយោគឯកជន​។​7

CDC​ ក៏​ដើរតួ​ជា​លេខាធិការដ្ឋាន​នៃ​វេទិកា​វិស័យ​ឯកជន​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា​ (G-PSF)​ ។​ G-PSF​ គឺជា​យន្តការ​ពិគ្រោះ​យោបល់​រវាង​រដ្ឋ​ និង​វិស័យ​ឯកជន​ដែល​ដើរតួ​នាទី​ជា​អ្នកសម្របសម្រួល​សម្រាប់​ការ​សន្ទនា​នៅ​រវាង​ និង​ក្នុង​ចំណោម​ក្រុមការងារ​រដ្ឋាភិបាល​ និង​ឯកជន​ចំនួន​ ១០​។​ G-PSF​ ក៏​ដើរតួ​ជា​វេទិកា​មួយ​ដែល​វិស័យ​ឯកជន​អាច​ធ្វើការ​បញ្ចេញ​មតិយោបល់​ និង​ផ្តល់​អនុសាសន៍​ផ្សេងៗ​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​។​8

​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​

​ជា​ទូទៅ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​ (FDI)​ ត្រូវ​បាន​គេ​មើលឃើញ​ថា​ជា​កម្លាំង​ជំរុញ​នូវ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ និង​លើកកម្ពស់​ការ​អភិវឌ្ឍ​សង្គម​ទាំង​សម្រាប់​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​ និង​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ដូច​គ្នា​។​ ជាក់ស្តែង​ សេដ្ឋកិច្ច​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​បាន​ទទួល​អត្ថប្រយោជន៍​ជា​ច្រើន​ពី​ FDI​។​ លំហូរ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​មក​កម្ពុជា​បាន​កើនឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ចាប់ពី​ដើម​ទស​វត្ស​ឆ្នាំ​ ២០០០​ មក​ដោយសារ​គោលនយោបាយ​ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច​ប្រកបដោយ​ការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ខ្ពស់​ ស្ថេ​រ​ភាព​នយោបាយ​ និង​ការ​បើកចំហ​ទីផ្សារ​ ក៏​ដូច​ជា​ឥទ្ធិពល​នៃ​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ក្នុង​តំបន់​។​9 បរិយាកាស​អំណោយផល​ទាំងនេះ​បាន​ផ្តល់​មក​នូវ​ឱកាស​វិនិយោគ​ដ៏​ទាក់ទាញ​សម្រាប់​វិនិយោគិន​មក​លើ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​10

ជា​ការ​ពិត​ណាស់​ FDI​ គឺជា​ផ្នែក​មួយ​ដ៏​ធំ​នៃ​លំហូរ​ចូល​យ៉ាងច្រើន​នៃ​មូលធនហិរញ្ញវត្ថុ​មក​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​11 យោង​តាម​របាយការណ៍​ដែល​ចេញផ្សាយ​ដោយ​ធនាគារជាតិ​នៃ​កម្ពុជា​បានឱ្យ​ដឹង​ថា​ លំហូរ​ចូល​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៩​ បាន​កើនឡើង​ ១២%​ ដែល​ស្មើនឹង​ ៣,៥​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អា​មេ​រិ​ក​។​ ខណៈ​លំហូរ​ចូល​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​ចំនួន​ ២,៣​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​បាន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​វិស័យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​។​ ក្នុង​នោះ​ប្រទេស​ចិន​នៅ​តែ​មាន​ចំណែក​ធំ​បំផុត​នៃ​ទុន​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​ដោយ​មាន​ចំនួន​ ៤៣%​ បន្ទាប់​មក​គឺ​កូរ៉េ​ខាងត្បូង​ចំនួន​ ១១%,​ វៀតណាម​ចំនួន​ ៧%,​ ជប៉ុន​ និង​សិង្ហ​បុរី​ចំនួន​ ៦%​ ដូច​គ្នា​។​12 លំហូរ​មូលធន​ដ៏​ច្រើន​សន្ធឹកសន្ធាប់​នេះ​ភាគច្រើន​បណ្តាល​មក​ពី​ការ​វិនិយោគ​ដ៏​រឹង​មាំ​នៅ​ក្នុង​វិស័យ​ផលិតកម្ម​ និង​សេវាកម្ម​។​13

​និន្នាការ​នៃ​ការ​វិនិយោគ​

​ទិន្នន័យ​ខាងក្រោម​នេះ​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​និន្នាការ​វិនិយោគ​ចាប់ពី​ឆ្នាំ​ ២០១២​ ដល់​ឆ្នាំ​ ២០១៦​ សម្រាប់​គម្រោង​វិនិយោគ​មានគុណ​វុឌ្ឍិ​ធំៗ​ (QIPs)​ ក្នុង​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ ដែល​វិស័យ​ទាំង​ពីរ​នេះ​បូក​សរុប​មាន​ចំនួន​ ៧២%​ នៃ​ការ​វិនិយោគ​សរុប​។​ ទិន្នន័យ​នេះ​មិន​រាប់​បញ្ចូល​ការ​វិនិយោគ​ទាំងឡាយ​ណា​ដែល​មិន​មាន​លក្ខណៈ​គ្រប់គ្រាន់​សម្រាប់​ការ​លើកទឹកចិត្ត​ដូច​ជា​នៅ​ក្នុង​វិស័យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ និង​សំណង់​ជាដើម​។​14 តារាង​ខាងក្រោម​បង្ហាញ​ពី​និន្នាការ​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ចន្លោះ​ឆ្នាំ​ ២០១២​ ដល់​ ២០១៦​។

និន្នាការ​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ចន្លោះ​ឆ្នាំ​ ២០១២​ ដល់​ ២០១៦​ (​គិត​ជា​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អា​មេ​រិ​ក​)

 ២០១២២០១៣២០១៤២០១៥២០១៦២០១២-២០១៦

កសិកម្ម

៥៥៦.៦០

១,១២៨.៨០

២៦៤.៧០

៤៨២.៦០

៤៧៨.៣០

២,៩១១.០០

ឧស្សាហកម្ម

១,៤៨៩.៧០

១,១០៦.៧០

២,៨៣៥.៦០

៩១៩.៣០

១,១៨៦.៣០

៧,៥៣៧.៦០

ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​

២២៧.៨០

២,៦២០.៨០

៣៥៣.៥០

៣,១២៩.៨០

៥៤៤.៣០

៦,៨៧៦.២០

ទេសចរណ៍​

៦៩១.៥០

១០៦.០០

៤៧៩.៦០

១១១.៩០

១,៤០០.៨០

២,៧៨៩.៨០

សរុប

២,៩៦៥.៦០

៤,៩៦២.៣០

៣,៩៣៣.៤០

៤,៦៤៣.៦០

៣,៦០៩.៧០

២០,១១៤.៦០

ប្រភព៖ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC)

ការ​វិនិយោគ​លើ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​នៃ​ចំណែក​មូលធនវិនិយោគ​សរុប​កើនឡើង​ទ្វេ​ដង​ចាប់ពី​ឆ្នាំ​ ២០១២​ ដល់​ឆ្នាំ​ ២០១៦​ ខណៈ​ចំណែក​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ទៅ​ក្នុង​ឧស្សាហកម្ម​ថយ​ចុះ​។​ នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៦​ ៣៩%​ នៃ​ការ​វិនិយោគ​ត្រូវ​បាន​តម្រង់​ទិស​ដៅ​ទៅ​ក្នុង​វិស័យ​ទេសចរណ៍​ ដែល​បាន​កើនឡើង​ ១៦%​ បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​ឆ្នាំ​ ២០១២​។​15 ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៦​ វិស័យ​សេវាកម្ម​បាន​នាំមុខ​ក្នុង​ការ​រួមចំណែក​ដល់​កំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ដែល​ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឱ្យ​វិស័យ​សំណង់​ និង​ទេសចរណ៍​មានការ​កើនឡើង​។​16

​ខណៈ​នៅ​ឆ្នាំ​ ២០១៩​ ការ​វិនិយោគ​ភាគច្រើន​ផ្តោត​លើ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​ និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​។​ នៅ​ពេល​បូក​បញ្ចូល​គ្នា​ទាំង​ពីរ​នេះ​វា​មាន​ចំនួន​ ៥៣%​ នៃ​ការ​វិនិយោគ​សរុប​ក្នុង​កំឡុង​ឆ្នាំ​ ២០១៥​ ដល់​ឆ្នាំ​ ២០១៩​ ដែល​បន្ទាប់​មក​ជា​វិស័យ​ទេសចរណ៍​មាន​ចំនួន​ ៤១%​ និង​កសិកម្ម​មាន​ ៦%​។17​ គម្រោង​វិនិយោគ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​រូប​វន្ត​ ដូច​ជា​ការ​អភិវឌ្ឍ​អចលនទ្រព្យ​ពាណិជ្ជកម្ម​ និង​លំនៅ​ដ្ឋា​ន​បាន​បន្ត​ទាក់ទាញ​ការ​វិនិយោគ​ផ្ទាល់​ពី​បរទេស​យ៉ាងច្រើន​។​ ទោះ​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ គេ​ក៏​ឃើញ​មានការ​រីក​ចម្រើន​នៃ​ការ​វិនិយោគ​ក្នុង​វិស័យ​កមន្តសាល​ដូច​ជា​រោងចក្រ​កាត់ដេរ​ សម្លៀក​បំពាក់​ និង​ទំនិញ​សម្រាប់​ធ្វើ​ដំណើរ​ ក៏​ដូច​ជា​រោងចក្រ​កែ​ច្នៃ​ក​សិ​-​ឧស្សាហកម្ម​ជាដើម​។​18

ទាក់ទងនឹងការវិនិយោគ

ឯកសារយោង

ទំនាក់ទំនងយើងខ្ញុំ

ទំនាក់ទំនងយើងខ្ញុំ

បើលោកអ្នកមានសំនួរទាក់ទងនឹងខ្លឹមសារផ្សាយនៅលើគេហទំព័រ Open Development Cambodia (ODC)? យើងខ្ញុំ​នឹង​ឆ្លើយ​តប​​ដោយ​ក្តី​រីក​រាយ។

តើអ្នកបានឃើញបញ្ហាបច្ចេកទេសណាមួយនៅលើគេហទំព័រOpen Development Cambodia (ODC) ដែរឬទេ?

តើលោកអ្នកយល់យ៉ាងដូចម្តេចដែរចំពោះការងាររបស់អូឌីស៊ី?

តើលោកអ្នកមានឯកសារដែលអាចជួយពង្រីក​គេហទំព័រOpen Development Cambodia (ODC) ដែរ​ឬទេ​?​ យើងខ្ញុំ​នឹង​ធ្វើការ​ត្រួតពិនិត្យ​រាល់​ទិន្នន័យ​អំពី​ផែនទី​ ច្បាប់​ អត្ថបទ​ និង​ ឯកសារ​ដែល​ពុំ​មាននៅ​លើ​គេហទំព័រ​នេះ​ ហើយ​ពិចារណា​បោះផ្សាយ​ទិន្នន័យ​ទាំងនោះ​។​ សូម​មេត្តា​ផ្ញើ​តែ​ឯកសារ​ណា​ដែល​មាន​ជា​សាធារណៈ​ ឬ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ Creative Commons

ឯកសារត្រូវបានលុប
មានបញ្ហា!

កំណត់សម្គាល់៖ Open Development Cambodia (ODC) នឹង​ធ្វើការ​ត្រួតពិនិត្យ​រាល់​ឯកសារ​ដែល​បាន​បញ្ជូន​មក​យ៉ាង​ហ្មត់ចត់​ ដើម្បី​កំណត់​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​ និង​ពាក់ព័ន្ធ​ មុន​ពេលធ្វើការ​បង្ហោះ​ផ្សាយ​។​ រាល់​ឯកសារ​ដែល​បាន​បង្ហោះ​ផ្សាយ​នឹង​ជា​ឯកសារ​ដែល​មាន​ជា​សាធារណៈ​ ឬ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ Creative​ Commons​។​ យើងខ្ញុំ​សូម​អគុណ​សំរាប់​ការ​គាំទ្រ​របស់​លោក​អ្នក​។​

TScwc
* ប្រអប់មតិមិនអាចទទេ! មិនអាចបញ្ចូនបាន សូមធ្វើការបញ្ចូនម្តងទៀត! Please add the code correctly​ first.

សូម​អរគុណ​សំរាប់​ការ​ចំនាយ​ពេល​ក្នុង​ការ​ចែក​រំលែក​មក​កាន់​យើងខ្ញុំ!