ប្រព័ន្ធរដ្ឋាភិបាល

ទាហាន អ៊ុន តាក់ មកពីប្រទេសឥណ្ឌា កំពុងដើរល្បាតនៅតាមដងផ្លូវ ក្នុងខេត្តព្រៃវែង ប្រទេសកម្ពុជា នាថ្ងៃទី២នៃការបោះឆ្នោតជាតិ។ រូបភាព ថតដោយ អាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា (អ៊ុន តាក់) កាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ Attribution-NonCommercial-NoDerivs 2.0 Generic

ទាហាន អ៊ុន តាក់ មកពីប្រទេសឥណ្ឌា កំពុងដើរល្បាតនៅតាមដងផ្លូវ ក្នុងខេត្តព្រៃវែង ប្រទេសកម្ពុជា នាថ្ងៃទី២នៃការបោះឆ្នោតជាតិ។ រូបភាព ថតដោយ អាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្នអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា (អ៊ុន តាក់) កាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែ ឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៣។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-NC-ND 2.0

ប្រទេស​កម្ពុជា​ បាន​ទទួល​មរតក​នៃ​ប្រព័ន្ធ​ច្បាប់​ និង​នយោបាយ​ និង​រដ្ឋបាល​សាធារណៈ​ ពី​ប្រទេស​បារាំង​។​ព្រះរាជាណាចក្រ​មួយ​នេះ​ ស្ថិត​នៅ​ក្រោយ​អាណាព្យាបាល​បារាំង​នៅ​ឆ្នាំ​១៨៦៣​ និង​ត្រូវ​ដាក់​ឲ្យ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​អាណានិគមនិយម​បារាំង​ នៅ​ឆ្នាំ​១៨៨៤​។​ នៅ​ទី​ ៩​ ខែវិច្ឆិកា​ ឆ្នាំ​១៩៥៣​ ប្រទេស​នេះ​ ទទួល​បាន​ឯករាជ្យ​ពី​ប្រទេស​បារាំង​។​ បច្ចុប្បន្ន​ ប្រទេស​កម្ពុជា​ ប្រកាន់​យក​ប្រព័ន្ធ​ច្បាប់​ស៊ី​វិល​ (​មើលច្បាប់​ និង​តុលាការ)​ និង​ប្រព័ន្ធ​រដ្ឋបាល​ តាម​បែប​បារាំង​។​

​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ គឺជា​រដ្ឋ​មិន​អាច​បំបែក​បាន​។​1  យោង​ទៅ​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ គោលការណ៍​រាជា​និយម​អាស្រ័យ​រដ្ឋធម្មនុញ​ និង​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស​ កំណត់​ឲ្យ​ប្រព័ន្ធ​រដ្ឋាភិបាល​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​2  ខណៈ​ដែល​ ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់​គ្រង​រាជសម្បត្តិ​ ប៉ុន្តែ​មិន​កាន់​អំណាច3​  សិទ្ធិ​និង​សេរីភាព​ជា​មូលដ្ឋាន​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​4   ត្រូវ​បាន​ទទួលស្គាល់​ និង​ការពារ​ ហើយ​គណបក្ស​នយោបាយ​  ត្រូវ​បាន​ជម្រុញ​ឲ្យ​ចូលរួម​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​កាន់តែ​ច្រើន​5។​ 

អំណាច​គ្រប់គ្រង​រដ្ឋ​ ត្រូវ​បាន​បែងចែក​ដាច់​ពី​គ្នា​ជា​ អំណាចនីតិប្បញ្ញត្តិ​ អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ​ និង​អំណាចតុលាការ​។​ យោង​ទៅ​តាម​មាត្រា​ ៥១​ថ្មី​ នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​  រាជរដ្ឋាភិបាល​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ ដែល​ជា​អង្គ​នីតិប្រតិបត្តិ​ និង​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ ត្រូវ​បាន​ហាមឃាត់​មិន​ឲ្យ​អន្តរាគមន៍​ចូល​ក្នុង​កិច្ចការ​របស់​តុលាការ​។​ យ៉ាងណាមិញ​ មិន​មានការ​បែងចែក​មុខងារ​ដាច់​ស្រឡះ​ រវាង​សមាជិក​នៃ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​ និង​សមាជិក​នៃ​រដ្ឋសភា​ទេ​។6​  ក្នុង​ន័យ​នេះ​ សមាជិក​នៃ​រដ្ឋសភា​ ក៏​អាច​ជា​សមាជិក​នៃ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​ ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​មាន​អំណាច​បំផុត​នៃ​អង្គ​នីតិប្រតិបត្តិ​ផង​ដែរ​។​ 

អំណាច​ទាំងអស់​ ជា​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ ប៉ុន្តែ​ ពួក​គេ​អនុវត្ត​អំណាច​ទាំងនេះ​តាម​រយៈ​រដ្ឋសភា​ ព្រឹទ្ធសភា​ រាជ​រដ្ឋ​ភិ​បាល​ និង​សាលា​ជម្រះក្តី​។​7  ប្រជាពលរដ្ឋ​ បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើសតាំង​តំណាងរាស្ត្រ​ដោយ​ផ្ទាល់​ នៅ​រៀង​រាល់​៥​ឆ្នាំ8​  និង​សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា​ ដោយ​ប្រយោល​ នៅ​រៀង​រាល់​៦​ឆ្នាំ​9  ចំណែកឯ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​ត្រូវ​ទទួល​ការ​គាំទ្រ​ពី​រដ្ឋសភា10​  តាម​រយៈ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ទុកចិត្ត​។​ តាម​រយៈ​សំណើ​របស់​ឧត្តម​ក្រុមប្រឹក្សា​នៃ​អង្គចៅក្រម11​  ចៅក្រម​ និង​ព្រះរាជអាជ្ញា​ ត្រូវ​បាន​តែងតាំង​ ព្យួរ​ និង​ បញ្ឈប់​មុខងារ​ ដោយ​ព្រះមហាក្សត្រ​ 12។​

នៅ​រៀង​រាល់​ប្រាំ​ឆ្នាំ​ម្តង​ ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ នឹង​បោះ​ឆ្នោត​ជ្រើសតាំង​តំណាង​របស់​ពួក​គេ​ ដោយ​ផ្ទាល់​ ឬ​មិន​ផ្ទាល់​ សម្រាប់​រដ្ឋាភិបាល​មូលដ្ឋាន​។​ អាស្រ័យ​ទៅ​តាម​ការ​គ្រប់គ្រង​តាម​បែប​វិមជ្ឈការ​ ឬ​វិ​សហ​មជ្ឈការ​ រដ្ឋាភិបាល​មូលដ្ឋាន​មាន​ស្វ័យភាព​ខាង​រដ្ឋបាល​ក្នុង​កម្រិត​មួយ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ជាតិ​ ប៉ុន្តែ​រដ្ឋាភិបាល​មូលដ្ឋាន​ នៅ​តែ​ពឹងផ្អែក​លើ​រដ្ឋាភិបាល​ជាតិ​ នៅ​ក្រោម​ក្រប​ខណ្ឌ​នៃ​បណ្តាញ​ និង​ធនធាន​ហិរញ្ញវត្ថុ​ (​មើល​ ការ​គ្រប់គ្រង)​។​

រដ្ឋាភិបាលជាតិ ត្រួតពិនិត្យ រដ្ឋាភិបាលមូលដ្ឋាន តាមរយៈក្របខណ្ឌច្បាប់និងស្ថាប័ន។13  បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ណា​ដែល​ចេញ​ដោយ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ ក្រសួង​ និង​ស្ថាប័ន​ជាតិ​ មាន​ឋានានុក្រម​ខ្ពស់​ជាង​បទ​ប្បញ្ញត្តិ​ចេញ​ដោយ​រដ្ឋបាល​ដែនដី​។​ ម្យ៉ាងទៀត​ ក្រសួង​ និង​ស្ថាប័ន​ជាតិ​មាន​រចនាសម្ព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង​បន្ថែម​ នៅ​រដ្ឋបាល​ថ្នាក់​ក្រោម​ជាតិ​ ក្រោម​រូបភាព​ជា​ មន្ទីរ​ និង​សាខា​ នៅ​រាជធានី​ និង​តាម​បណ្តា​ខេត្ត​ ស្រុក​ និង​ខណ្ឌ​ (​មើល​ ក្រសួង​ និង​ស្ថាប័នរដ្ឋ​)​។​  

ទាក់ទងនឹងប្រព័ន្ធរដ្ឋាភិបាល

បច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយ ថ្ងៃទី ២៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៥

ឯកសារយោង

  • 1. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា៣។
  • 2. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា១។
  • 3. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា៧។
  • 4. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា៣៦។
  • 5. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា៥១ថ្មី។
  • 6. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា៧៩។
  • 7. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា៥១ថ្មី។
  • 8. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា៧៦ និង មាត្រា ៧៨។
  • 9. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា១០០ថ្មី និង មាត្រា ១០២ថ្មី។
  • 10. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា១១៩ថ្មី។
  • 11. ច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំនិងការប្រព្រឹត្តិទៅនៃឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ប្រកាសឲ្យប្រើដោយព្រះរាជក្រមលេខ នស/រកម/០៧១៤/០១៧ ចុះថ្ងៃទី ១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤។ ទាញយកបានពី រដ្ឋសភា. “បញ្ជីច្បាប់៖ ច្បាប់នៅនីតិកាលទី៥.”។ ចូលអាននៅថ្ងៃទី ២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥, http://www.national-assembly.org.kh/ViewLawFile.aspx?LawDID=456
  • 12. ច្បាប់ស្តីពីលក្ខន្តិកៈនៃចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា ប្រកាសឲ្យប្រើដោយព្រះរាជក្រមលេខ នស/រកម/០៧១៤/០១៦ ចុះថ្ងៃទី ១៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤។ ទាញយកបានពី រដ្ឋសភា. “បញ្ជីច្បាប់៖ ច្បាប់នៅនីតិកាលទី៥”។ ចូលអាននៅថ្ងៃទី ២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៥, http://www.nac.org.kh/ViewLawFile.aspx?LawDID=455
  • 13. រដ្ឋធម្មនុញ្ញ, មាត្រា១៤៥ថ្មី (មួយ) និង មាត្រា១៤៦ថ្មី (មួយ)។
ទំនាក់ទំនងយើងខ្ញុំ

ទំនាក់ទំនងយើងខ្ញុំ

បើលោកអ្នកមានសំនួរទាក់ទងនឹងខ្លឹមសារផ្សាយនៅលើគេហទំព័រ Open Development Cambodia (ODC)? យើងខ្ញុំ​នឹង​ឆ្លើយ​តប​​ដោយ​ក្តី​រីក​រាយ។

តើអ្នកបានឃើញបញ្ហាបច្ចេកទេសណាមួយនៅលើគេហទំព័រOpen Development Cambodia (ODC) ដែរឬទេ?

តើលោកអ្នកយល់យ៉ាងដូចម្តេចដែរចំពោះការងាររបស់អូឌីស៊ី?

តើលោកអ្នកមានឯកសារដែលអាចជួយពង្រីក​គេហទំព័រOpen Development Cambodia (ODC) ដែរ​ឬទេ​?​ យើងខ្ញុំ​នឹង​ធ្វើការ​ត្រួតពិនិត្យ​រាល់​ទិន្នន័យ​អំពី​ផែនទី​ ច្បាប់​ អត្ថបទ​ និង​ ឯកសារ​ដែល​ពុំ​មាននៅ​លើ​គេហទំព័រ​នេះ​ ហើយ​ពិចារណា​បោះផ្សាយ​ទិន្នន័យ​ទាំងនោះ​។​ សូម​មេត្តា​ផ្ញើ​តែ​ឯកសារ​ណា​ដែល​មាន​ជា​សាធារណៈ​ ឬ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ Creative Commons

ឯកសារត្រូវបានលុប
មានបញ្ហា!

កំណត់សម្គាល់៖ Open Development Cambodia (ODC) នឹង​ធ្វើការ​ត្រួតពិនិត្យ​រាល់​ឯកសារ​ដែល​បាន​បញ្ជូន​មក​យ៉ាង​ហ្មត់ចត់​ ដើម្បី​កំណត់​ភាព​ត្រឹមត្រូវ​ និង​ពាក់ព័ន្ធ​ មុន​ពេលធ្វើការ​បង្ហោះ​ផ្សាយ​។​ រាល់​ឯកសារ​ដែល​បាន​បង្ហោះ​ផ្សាយ​នឹង​ជា​ឯកសារ​ដែល​មាន​ជា​សាធារណៈ​ ឬ​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​អាជ្ញាប័ណ្ណ​ Creative​ Commons​។​ យើងខ្ញុំ​សូម​អគុណ​សំរាប់​ការ​គាំទ្រ​របស់​លោក​អ្នក​។​

ww7A7
* ប្រអប់មតិមិនអាចទទេ! មិនអាចបញ្ចូនបាន សូមធ្វើការបញ្ចូនម្តងទៀត! Please add the code correctly​ first.

សូម​អរគុណ​សំរាប់​ការ​ចំនាយ​ពេល​ក្នុង​ការ​ចែក​រំលែក​មក​កាន់​យើងខ្ញុំ!