អគ្គីសនីកម្ពុជា (EdC)។ រូបភាព ថតដោយ bmeabroad, ១០ វិច្ឆិការ ២០១១។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-NC-SA 2.0។
អត្រាអគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មទាប និងការពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការនាំចូលឥន្ធនៈផូស៊ីល បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសលំដាប់ទី១២០/១២៤ នៃបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត ក្នុងរបាយការណ៍សន្ទស្សន៍ប្រសិទ្ធភាពផ្នែកស្ថាបត្យកម្មថាមពលសកលរបស់វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកឆ្នាំ២០១៤ (ហៅកាត់ថា EAPI) ដែលត្រូវបានគណនាដោយកំណត់មធ្យមភាគពិន្ទុរបស់ប្រទេសក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍនិរន្តរភាពបរិស្ថាន លទ្ធភាពទទួលបានថាមពល និងសន្តិសុខថាមពល។1 កង្វះថាមពលនៅតែជាបញ្ហាប្រឈមដ៏ចម្បងសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ការអភិវឌ្ឍវិស័យថាមពលតាមគោលការណ៍ គឺជាអាទិភាពស្នូលក្នុង ផែនការយុទ្ធសាស្រ្តអភិវឌ្ឍន៍ជាតិកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៤-២០១៨។
គោលនយោបាយស្តីពីការអភិវឌ្ឍថាមពល
យោងតាមផែនការមេរបស់ ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានចែងថា គ្រប់បណ្តាខេត្តទាំង២៣ និងទីក្រុងភ្នំពេញ នឹងត្រូវបានតភ្ជាប់នឹងបណ្តាញចែកចាយអគ្គីសនីជាតិនៅ ឆ្នាំ២០១៨។2
យុទ្ធសាស្រ្តវិស័យថាមពលឆ្នាំ ១៩៩៩-២០១៦ មានគោលបំណងធានាការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលទូទាំងប្រទេសក្នុងតម្លៃសមរម្យ ដើម្បីសម្រួលដល់ការវិនិយោគ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងជំរុញឱ្យមានការរុករក និងប្រើប្រាស់ធនធានថាមពលដែលយកចិត្តទុកដាក់លើសង្គម និងបរិស្ថាន។3
ផែនការសកម្មភាពអគ្គីសនីកើតឡើងវិញ (REAP) ឆ្នាំ ២០០២-២០១២ មានគោលដៅផ្តល់ថាមពលអគ្គីសនីដែលមានតម្លៃសមស្រប និងអាចទុកចិត្តបានដល់តំបន់ជនបទ តាមរយៈបច្ចេកវិទ្យាថាមពលកើតឡើងវិញ។4 ក្នុងនាមជាផ្នែកមួយនៃ REAP មូលនិធិអគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មជនបទ (REF) ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ២០០៥ ដោយមានជំនួយពីធនាគារពិភពលោក ដែលក្រោយមកត្រូវបានផ្ទេរទៅអគ្គីសនីកម្ពុជា (EdC) នៅឆ្នាំ ២០១២។ នៅអំឡុងឆ្នាំ ២០១៣ អគ្គីសនីកម្ពុជាបានផ្តល់មូលនិធិប្រមាណ ៤ លានដុល្លាអាមេរិកសម្រាប់ REF ដើម្បីផ្តល់ទឹកប្រាក់ជំនួយដល់ការតភ្ជាប់អគ្គីសនីតាមផ្ទះនៅតំបន់ជនបទ ការបំពាក់ប្រព័ន្ធថាមពលព្រះអាទិត្យតាមផ្ទះ (SHS) និងមូលនិធិសម្រាប់អាជ្ញាប័ណ្ណឯកជនដើម្បីវិនិយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអគ្គីសនីក្នុងតំបន់ជនបទ។5
អគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មជនបទតាមរយៈគោលនយោបាយថាមពលកើតឡើងវិញឆ្នាំ ២០០៦ មានគោលបំណងបង្កើតក្របខ័ណ្ឌអនុគ្រោះដល់ការបង្កើនអត្រាអគ្គីសនីជនបទ តាមរយៈធនធានថាមពលកើតឡើងវិញ។ គោលបំណងស្នូលនៃគោលនយោបាយនេះគឺ នៅឆ្នាំ ២០២០ ភូមិជនបទ ១០០% នឹងមានអគ្គីសនីប្រើប្រាស់ ហើយនៅឆ្នាំ ២០៣០ ប្រជាជនយ៉ាងតិច ៧០% ទូទាំងប្រទេសនឹងអាចប្រើប្រាស់បណ្តាញអគ្គីសនីរដ្ឋ។
កម្មវិធីអភិវឌ្ឍថាមពលកើតឡើងវិញ មានគោលបំណងផ្តោតលើគ្រួសារជនបទនៅសេសសល់ប្រមាណ ៣០% តាមរយៈអគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មបណ្តាញថាមពលរដ្ឋ បណ្តាញតូចៗ និងអំពូលប្រើអាគុយ។ តាមរយៈគោលនយោបាយឆ្នាំ ២០០៦ ការសិក្សាផែនការមេស្តីពីអគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មជនបទដោយថាមពលកើតឡើងវិញ ត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីណែនាំដល់ការអនុវត្តគម្រោង និងកម្មវិធីថាមពលកើតឡើងវិញ។ ថាមពលវារីអគ្គីសនីត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាគន្លឹះក្នុងការសម្រេចបានគោលដៅទាំងនេះ ដោយរំពឹងថា ទំនប់វារីអគ្គីសនីនឹងផលិតថាមពលបានប្រមាណ ៧០% នៃថាមពលសរុបក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ អគ្គីសនីជនបទប្រមាណ ១៥% នឹងត្រូវទទួលបានពីប្រភពថាមពលកើតឡើងវិញនៅឆ្នាំ ២០១៥។6
ក្របខណ្ឌច្បាប់ និងការគ្រប់គ្រង
ជំនួបរវាងអគ្គនាយក IAEA លោក យូគីយ៉ា អាម៉ាណូ និងឯកឧត្តម ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងឧស្សាហកម្ម រ៉ែ និងថាមពល នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ រូបភាព ថតដោយ IAEA Imagebank, ២៥ វិច្ឆិកា ២០១១។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-SA 2.0។
ច្បាប់ស្តីពីអគ្គីសនី ត្រូវបានអនុម័តនៅដើមឆ្នាំ២០០១ សំដៅធ្វើនិយ័តកម្មវិស័យថាមពល ដោយការពារអ្នកប្រើប្រាស់ និងធានាការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គីសនីដែលអាចទុកចិត្តបាន និងគ្រប់គ្រាន់ក្នុងតម្លៃសមរម្យ។ ក្រៅពីនេះ ច្បាប់នេះមានគោលបំណងជំរុញការវិនិយោគពីវិស័យឯកជន និងការបង្កើតរោងចក្រថាមពល និងជំរុញការប្រកួតប្រជែងក្នុងវិស័យនេះ។7
តួនាទីរបស់តួអង្គសំខាន់ៗក្នុងវិស័យថាមពល៖
- ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ទទួលខុសត្រូវលើការតាក់តែងគោលនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្រ្ត ផែនការអភិវឌ្ឍន៍ថាមពល ពាណិជ្ជកម្មអគ្គីសនីជាមួយប្រទេសជិតខាង គម្រោងវិនិយោគធំៗ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យអគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មជនបទ។8 ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ និង ក្រសួងរ៉ែនិងថាមពល គឺជាសហម្ចាស់គ្រប់គ្រង អគ្គីសនីកម្ពុជា។9
- នៅឆ្នាំ១៩៩៦ អគ្គីសនីកម្ពុជា បានក្លាយជាក្រុមហ៊ុនទទួលខុសត្រូវមានកម្រិតគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ ដែលទទួលខុសត្រូវលើការផលិត បញ្ជូន និងចែកចាយអគ្គីសនីនៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។10 តួនាទីចម្បងរបស់ស្ថាប័ននេះ គឺការផ្គត់ផ្គង់អគ្គីសនី ការតំឡើងបណ្តាញបញ្ជូនចរន្ត និងសម្របសម្រួលការនាំចូលថាមពលអគ្គីសនីពីប្រទេសជិតខាង និងការនាំចេញថាមពលអគ្គីសនី។11
- អាជ្ញាធរអគ្គីសនីកម្ពុជា គឺជានិយ័តករវិស័យថាមពល និងទទួលខុសត្រូវលើការផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណ ការអនុម័ត និងការពង្រឹងបទដ្ឋានប្រសិទ្ធភាពការងារ និងកំណត់ពន្ធ អត្រា និងតម្លៃអគ្គីសនី។ អាជ្ញាធរនេះ អាចផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណអគ្គីសនីជាច្រើនប្រភេទ ដូចជា អាជ្ញាប័ណ្ណផលិត បញ្ជូន ចែកចាយ លក់រាយ ឬអាជ្ញាប័ណ្ណចម្រុះ។12
- ក្រសួងបរិស្ថាន ពិនិត្យឡើងវិញ និងអនុម័តលើការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន (EIA) និងផែនការគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន (EMP) សម្រាប់រាល់គម្រោងពាក់ព័ន្ធនឹងថាមពល។13
- ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម ចេញអាជ្ញាប័ណ្ណទឹកសម្រាប់គម្រោងថាមពលវារីអគ្គីសនី14 រីឯនាយកដ្ឋានរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ទទួលខុសត្រូវលើការគ្រប់គ្រងឈើឥន្ធនៈ និងផលិតកម្មផលដំណាំ សម្រាប់ជាប្រភពថាមពលកើតឡើងវិញ។
- អ្នកផ្គត់ផ្គង់ថាមពលឯករាជ្យ (IPPs) គឺជាក្រុមហ៊ុនឯកជនដែលបានទទួលអាជ្ញាប័ណ្ណពីអាជ្ញាធរអគ្គីសនីកម្ពុជា ដើម្បីផលិតអគ្គីសនីសម្រាប់ឱ្យប្រជាជនប្រើប្រាស់។ ស្ថាប័ននេះផលិតអគ្គីសនី និងលក់បន្តទៅអគ្គីសនីកម្ពុជា ដែលជាអ្នកចែកចាយបន្តទៅបណ្តាញអគ្គីសនីរដ្ឋ។15
- សហគ្រាសអគ្គីសនីជនបទ (REEs) ជាស្ថាប័នផ្គត់ផ្គង់អគ្គីសនីគ្រប់គ្រងដោយឯកជន ដែលផ្តល់ថាមពលនៅតំបន់ជនបទ។ ទោះបីជាសហគ្រាសអគ្គីសនីជនបទប្រមាណ ៦០០ បានផ្តល់ថាមពលអគ្គីសនីតាមបណ្តាញតូចៗដោយប្រើប្រាស់ប្រេងម៉ាស៊ូត និងស្ថានីយ៍បញ្ចូលភ្លើងអាគុយជាង ១០០០ ប៉ុន្តែមានសហគ្រាសអគ្គីសនីជនបទត្រឹមតែ ២៥០ ប៉ុណ្ណោះដែលទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណពីអាជ្ញាធរអគ្គីសនីកម្ពុជា។16
បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព៖ ២ តុលា ២០១៥
ទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងថាមពល
- ថាមពល
- គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងថាមពល
- ផលិតកម្មថាមពលដែលមិនកើតឡើងវិញ
- ការផលិតថាមពលកើតឡើងវិញ
- ទំនប់វារីអគ្គីសនី
ឯកសារយោង
- 1. Morton, Eddie. “កម្ពុជាជាប់លំដាប់ថ្នាក់ទាបផ្នែកថាមពល.” កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍. ១២ ធ្នូ ២០១៣ ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច. ដកស្រង់ ២០ មិថុនា ២០១៥. https://www.phnompenhpost.com/business/cambodia-low-energy-ranking
- 2. CDRI និងធនាគារ ANZ. “ឯកសារសង្ខេបទស្សនៈវិស័យកម្ពុជាលេខ៤៖ ការពង្រឹងវិស័យសំខាន់ៗសម្រាប់កំណើនជាថ្មីរបស់កម្ពុជា, ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ៖ វិស័យថាមពល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវដែក.” ឆ្នាំ២០១០.
- 3. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា. យុទ្ធសាស្រ្តវិស័យថាមពល ១៩៩៩-២០១៦. ភ្នំពេញ.
- 4. Deshmukh, Ranjit. “ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាពលើបណ្តាញតូចៗនៃថាមពលកើតឡើងវិញ សម្រាប់លទ្ធភាពប្រើប្រាស់ថាមពល៖ ក្របខណ្ឌសម្រាប់ការតាក់តែងគោលនយោបាយ.” ឆ្នាំ ២០១៤.
- 5. មូលនិធិអគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មជនបទ (REF). “របាយការណ៍ស្តីពីសកម្មភាពរបស់នាយកដ្ឋានមូលនិធិអគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មជនបទសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៣.” ភ្នំពេញ. http://ref.gov.kh/page/admin/public/filedownload/pro_ref%20report%202013_eg.pdf.
- 6. ក្រសួងឧស្សាហកម្ម រ៉ែ និងថាមពល, អគ្គីសនីកម្ពុជា. វឌ្ឍនភាពនៃផែនការអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលនៅកម្ពុជា និងគម្រោងតភ្ជាប់ការបញ្ជូនថាមពល បទបង្ហាញ. ដកស្រង់នៅថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥. http://bit.ly/1IYUcN2.
- 7. ច្បាប់ស្តីពីអគ្គីសនី ឆ្នាំ ២០០១ មាត្រា ១ និង ២។
- 8. ច្បាប់ស្តីពីអគ្គីសនី ឆ្នាំ ២០០១ មាត្រា ៣ និង ៤។
- 9. ធនាគារពិភពលោក. ការពិនិត្យឡើងវិញលើយុទ្ធសាស្រ្តវិស័យថាមពល. ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៦ (ទំព័រ ៨).
- 10. “ព័ត៌មានស្តីពីអគ្គីសនីកម្ពុជា.” អគ្គីសនីកម្ពុជា (EdC). ដកស្រង់នៅថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥. http://www.edc.com.kh/aboutus.php.
- 11. ធនាគារពិភពលោក. ការពិនិត្យឡើងវិញលើយុទ្ធសាស្រ្តវិស័យថាមពល. ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៦ (ទំព័រ ៩).
- 12. ច្បាប់ស្តីពីអគ្គីសនី. ឆ្នាំ២០១១ (ជំពូក ៣ និង ៤). សូមមើលគេហទំព័ររបស់អាជ្ញាធរអគ្គីសនីកម្ពុជា៖ http://www.eac.gov.kh/index.php និង http://www.eac.gov.kh/licenses.php.
- 13. ច្បាប់ស្តីពីការការពារបរិស្ថាន និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ ឆ្នាំ ១៩៩៦ មាត្រា ៦។
- 14. ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងធនធានទឹក ឆ្នាំ ២០០៧ មាត្រា ១២។
- 15. ធនាគារពិភពលោក. ការពិនិត្យឡើងវិញលើយុទ្ធសាស្រ្តវិស័យថាមពល. ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៦ (ទំព័រ ៩).
- 16. នវានុវត្តន៍នៃការអភិវឌ្ឍថាមពល (IED). ការសិក្សាគាំទ្រសម្រាប់ DFID ៖ ការកំណត់ចំណុចខ្វះខាត និងការបង្កើតភស្តុតាងផ្អែកតាមបណ្តាញតូចៗដែលមានកាបូនទាប ឆ្នាំ ២០១៣. https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/278021/IED-green-min-grids-support-study1.pdf.
