គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១ ស្តីពីការ “ធ្វើឱ្យទីក្រុង និងទីកន្លែងតាំងទីលំនៅថ្មីសម្រាប់ប្រជាជន មានលក្ខណៈ បរិយាប័ន្ន សុវត្ថិភាព ធន់ និងមានចីរភាព” មានគោលបំណងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវលំនៅដ្ឋាន ការដឹកជញ្ជូន កន្លែងសាធារណៈ និងបរិស្ថានទីក្រុង និងពង្រឹងភាពធន់ទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
គោលដៅនេះមានចំណុចដៅចំនួន ៧ ដែលគ្របដណ្តប់លើចំណុចជាក់លាក់ជាច្រើន និងមធ្យោបាយនៃការអនុវត្តចំនួន ៣។1
ចំណុចដៅ និងសូចនាករភាគច្រើន គឺជាក់ស្តែងស្ថិតក្នុងវិស័យនានាដែលប្រទេសនីមួយៗមានការគ្រប់គ្រងខ្លះតែប៉ុណ្ណោះ។ មធ្យោបាយនៃការអនុវត្តមួយចុងក្រោយនៃគោលដៅនេះ គឺ ១១.C ដែល គាំទ្របណ្តាប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួច រួមទាំងជំនួយតាមរយៈបច្ចេកទេស និងហិរញ្ញវត្ថុក្នុងការកសាងអគារប្រកបដោយចីរភាព និងភាពធន់ដោយប្រើសម្ភារៈក្នុងតំបន់។ ហើយវាក៏ពឹងផ្អែកលើបណ្តាប្រទេសម្ចាស់ជំនួយជាច្រើនផងដែរ ដើម្បីទទួលបានភាពជោគជ័យ។
ការផ្លាស់ប្តូរពីគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍ ទៅកាន់គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១ នៅកម្ពុជា
គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍សកលមិនមានគោលដៅណាមួយដែលបានផ្តោតសំខាន់លើទីក្រុងឡើយ។ គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍គិតអំពីបញ្ហាជាទូទៅនៃភាពក្រីក្រនិងភាពអត់ឃ្លាន ការអប់រំ សមភាពយេនឌ័រ បញ្ហាសុខភាព និងចីរភាពរបស់បរិស្ថាន។ របាយការណ៍ឆ្នាំ ២០១៥ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានពណ៌នាថា ប្រទេសកម្ពុជាគឺ “អ្នកសម្រេចបានលឿន” ជាពិសេសក្នុងការកាត់បន្ថយកម្រិតនៃភាពក្រីក្រ។2
កម្ពុជាបានបង្កើតគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍របស់ខ្លួនចេញពីគោលដៅសកល។ គោលដៅមួយក្នុងចំណោមគោលដៅរបស់កម្ពុជា រួមមានចំណុចដៅដែលផ្តោតជាពិសេសលើបញ្ហាទីក្រុង ជាក់ស្តែងដូចជា គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍ ទី៧ ដែលធានាចីរភាពរបស់បរិស្ថាន។ គោលដៅទី ៧.b គឺស្តីពីការ “បង្កើនសមាមាត្រនៃប្រជាជនដែលមានលទ្ធភាពទទួលបានការផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាតនិងអនាម័យ” ហើយចំណុចដៅនេះមានសូចនាករច្បាស់លាស់សម្រាប់វាស់វែងលើប្រជាជននៅទីជនបទ និងទីក្រុង។ ការរីកចម្រើនគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយមានលទ្ធផលទៅលើប្រជាជននៅតាមទីប្រជុំជនដូចបង្ហាញនៅក្នុងតារាងខាងក្រោម។
ចំណុចដៅដែលផ្តោតលើទីប្រជុំជនសម្រាប់គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍កម្ពុជាទី៧3
ល.រ. | សូចនាករ | ឯកតា | ២០០០ | ២០០៥ | ២០១០ | ២០១៥ ជាក់ស្តែង |
១៤ | សមាមាត្រប្រជាជននៅតំបន់ទីប្រជុំជន ដែលទទួលបានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ | % | ៦០,០ (១៩៩៨) | – | ៨០,៥ | ៨០,៧ (២០១៤) |
១៦ | សមាមាត្រប្រជាជននៅតំបន់ទីប្រជុំជន ដែលទទួលបានសេវាអនាម័យ | % | ៤៩,០ (១៩៩៨) | – | ៨៦,៦ | ៨៩,០ (២០១៤) |
នៅពេលដែលគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពត្រូវបានព្រមព្រៀងបង្កើតឡើង កម្មវិធីអភិវឌ្ឍរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) បានធ្វើការវាយតម្លៃរួមបញ្ចូលគ្នាយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ឆ្នាំ២០១៤-២០១៨ របស់កម្ពុជា និងផែនការនិងយុទ្ធសាស្ត្រ ដែលទាក់ទងនឹងចំណុចដៅនៃគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។4 សម្រាប់គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១នេះ វាបានរកឃើញចំណុចដៅចំនួនពីរដែលត្រូវបានគេលើកឡើងដោយផ្នែក នៅក្នុងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ និងយុទ្ធសាស្ត្រតាមវិស័យ ដូចជា៖
- ១១.២ “នៅឆ្នាំ ២០៣០ ផ្តល់លទ្ធភាពទទួលបានប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនដែលមានសុវត្ថិភាព សមរម្យ អាចចូលដំណើរការបាន និងមានចីរភាពសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា ដើម្បីលើកកំពស់សុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ ជាពិសេសតាមរយៈការពង្រីកការដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ ដោយយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសទៅលើ តម្រូវការរបស់អ្នកដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពងាយរងគ្រោះដូចជា ស្ត្រី កុមារ ជនពិការ និង មនុស្សចាស់”។ UNDP បានរកឃើញថា ខណៈពេលដែលការពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូនគឺជាអាទិភាពនៅក្នុងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ (NSDP) តែវាមិនមានការលើកឡើងពីការបំពេញតម្រូវការរបស់អ្នកដែលស្ថិតក្នុងស្ថានភាពងាយរងគ្រោះទាំងនោះ។
- ១១.៦ “នៅឆ្នាំ ២០៣០ កាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់បរិសា្ថនដែលប៉ះពាល់ដល់ទីក្រុង ដោយរាប់បញ្ចូលការយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសទៅលើគុណភាពខ្យល់ និងការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ក្រុង និងកាកសំណល់ផ្សេងៗទៀត”។ ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិមិនបានបញ្ជាក់ពីសកម្មភាពច្បាស់លាស់ណាមួយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាគុណភាពខ្យល់នៅក្នុងទីក្រុងនោះទេ។ (ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កម្ពុជាបានសំរេចចិត្តដោះស្រាយគុណភាពខ្យល់ ជាពិសេសនៅក្នុងការធ្វើមូលដ្ឋានីយកម្មនៃគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនានារបស់ខ្លួន ដែលនឹងត្រូវបានរៀបរាប់បន្ថែមទៀតនៅទំព័រខាងក្រោម។)
UNDP បានកត់សម្គាល់ថា វិស័យនានាចាំបាច់ត្រូវមានទំនាក់ទំនងគ្នា ដើម្បីឱ្យការអនុវត្តគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពមានប្រសិទ្ធភាពកាន់តែខ្លាំង។ “គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ១១.៥ ១១.៦ និង ១១.៧ ដែលទាក់ទងនឹងការធ្វើឱ្យទីប្រជុំជននិងការតាំងទីលំនៅ មានបរិយាបន្ន មានសុវត្ថិភាព មានភាពធន់ និងមានចីរភាព ក៏ប្រហែលជាត្រូវដោះស្រាយដោយវិស័យបរិស្ថានផងដែរ”។5
តារាងសន្ទស្សន៍ និងផ្ទាំងផ្សាយរបស់របាយការណ៍នៃគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពឆ្នាំ២០១៨ បង្ហាញថា នៅក្នុងចំណុចចំនួន៣នៃគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១របស់ប្រទេសកម្ពុជា ចំណុចមួយត្រូវបានកែលម្អ តែចំណុចពីរទៀតកំពុងតែចុះខ្សោយទៅៗ។6 របាយការណ៍ដដែលនេះក៏បានរកឃើញថា ប្រជាជននៅទីក្រុងចំនួន ៧១,៨% មានលទ្ធភាពទទួលបានប្រភពទឹកដែលល្អជាងមុន ហើយស្ថានភាពក៏កាន់តែមានភាពប្រសើរឡើង (ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកត្រូវបានផ្តល់ដោយរដ្ឋាករទឹកស្វយ័តក្រុងភ្នំពេញ ហើយត្រូវបានចាត់ទុកថាទទួលបានជោគជ័យ)។ ប៉ុន្តែការបំពុលបរិយាកាស និងការពេញចិត្តចំពោះការដឹកជញ្ជូនសាធារណៈត្រូវបានថយចុះ។
ការធ្វើមូលដ្ឋានីយកម្មគោលដៅទី១១ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
ក្នុងការធ្វើមូលដ្ឋានីយកម្មនៃគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព កម្ពុជាបានជ្រើសរើសចំណុចដៅនិងសូចនាករសកលសម្រាប់ គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១ តិចជាងគោលដៅផ្សេងទៀត។ គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជាទី១១ មានគោលដៅតែ ១ និងសូចនាករចំនួន ៤ ប៉ុណ្ណោះ7 បើប្រៀបធៀបទៅនឹងចំណុចដៅចំនួន ១០ និងសូចនាករចំនួន ១២ សម្រាប់គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពសកលទី១១។ ចំណុចដៅរបស់កម្ពុជាផ្តោតសំខាន់តែទៅលើការកាត់បន្ថយកាកសំណល់រឹង និងការបំពុលខ្យល់។
ចំណុចដៅ និងសូចនាករសម្រាប់គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជាទី១១8
ចំណុចដៅ | សូចនាករ | ២០១៩ | ២០២០ | ២០២៥ | ២០២៩ |
១១.៦ ត្រឹមឆ្នាំ២០៣០ កាត់បន្ថយការបំពុលបរិស្ថានក្នុងមនុស្សម្នាក់នៅទីក្រុង រួមទាំងតាមរយៈការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើ គុណភាពខ្យល់ និងការគ្រប់គ្រងសំណល់នៅទីក្រុង និងតំបន់ផ្សេងទៀត។
| ១១.៦.១ បរិមាណសម្រាមសំណល់រឹងដែលបានប្រមូលបានជាប្រចាំនៅតំបន់ទីប្រជុំជន ទីក្រុង និងត្រូវបានបញ្ចេញចោល ក្នុងតំបន់ទីប្រជុំជន និងនៅតាមទីក្រុង។ (លានតោន) | ១,៣៣ | ១,៣៥ | ១,៤៣ | ១,៥០ |
| ១១.៦.២ ភាគរយនៃការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិច។ (%) | ២០,០ | ២០,០ | ៣០,០ | ៣០,០ | |
| ១១.៦.៣ ភាគរយនៃសំណល់ រឹងត្រូវបានគ្រប់គ្រងតាមគោលការណ៍បច្ចេកទេស។ (%) | ៥៥,០ | ៥៥,០ | ៧០,០ | ៧៥,០ | |
| ១១.៦.៤ កម្រិតជាមធ្យមប្រចាំឆ្នាំនៃប៉ារ៉ាម៉ែត្ររបស់ CO NO2 SO2 TSP PM2.5 និង PM10 (%) | ៤,០ | ៥,០ | ១០,០ | ១០,០ |
ដំណើរការមួយចំនួនត្រូវបានអនុវត្តរួចហើយក្នុងការកែលម្អបរិស្ថាន និងសេវាកម្មទីក្រុងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការដោះស្រាយបញ្ហាកាកសំណល់រឹង។ ឧទាហរណ៍ នៅខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋាភិបាលបានចាត់វិធានការ កាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកដោយតម្រូវឱ្យផ្សារទំនើប និងហាងទូទៅយកថ្លៃ ៤០០រៀល (០,១ដុល្លារ) សម្រាប់ថង់ប្លាស្ទិកមួយ។
នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ អនុក្រឹត្យថ្មីមួយស្តីពីការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ បានដាក់ពិន័យជាទឹកប្រាក់ពី ១ម៉ឺន ទៅ ២សែន រៀល (ប្រហែល ២,៥០ដុល្លារ ទៅ ៥០ដុល្លារ) សម្រាប់បុគ្គលឬអាជីវកម្មដែលត្រូវបានរកឃើញចាក់ឬដុតសំរាមនៅតាមសាធារណៈ។
ការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់រឹងស្ថិតនៅក្រោមអំណាចរបស់ក្រសួងបរិស្ថាននៅថ្នាក់ជាតិ និងជាមួយអ្នកគ្រប់គ្រងទីក្រុងនៅកម្រិតក្រុង។ ក្នុងឆ្នាំ២០០២ រាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុមហ៊ុន ស៊ីនទ្រី បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងផ្តាច់មុខរយៈពេល ៤៩ឆ្នាំ ដើម្បីឱ្យក្រុមហ៊ុននេះផ្តល់សេវាកម្មប្រមូលសំរាមនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ប្រជាជននិងអ្នកធ្វើអាជីវកម្មនានាត្រូវបង់ថ្លៃសេវានេះតាមរយៈតម្លៃដែលបានរួមបញ្ចូលនៅក្នុងវិក័យប័ត្រភ្លើងរបស់គេ។ រាជធានីភ្នំពេញ បានបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រងកាកសំណល់សម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៨-២០៣៥។9
របាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកឆ្នាំ២០១៧ បានរកឃើញថា “កាកសំណល់រឹងពី ១០០ទៅ២០០ តោន ជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅតែមិនត្រូវបានប្រមូលនៅរាជធានីភ្នំពេញ ដោយវាត្រូវបានដុតបំផ្លាញ កប់ ឬទុកចោលតាមផ្លូវ… “។10 ជាក់ស្តែង ការបង្កើនបរិមាណក្នុងការប្រមូលកាកសំណល់ គឺជាគោលដៅមួយដែលសមស្របនឹងទទួលយក។
មធ្យោបាយនៃការអនុវត្តគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
មធ្យោបាយនៃការអនុវត្តចំនួន២ដំបូង នៃកំណែសកលរបស់គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១ ក៏អាចអនុវត្តបានផងដែរ នៅក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់របស់កម្ពុជាលើកាកសំណល់និងការបំពុលខ្យល់អាកាស៖
- ១១.A “ការពង្រឹងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់តំបន់” គឺជាអ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលទទួលស្គាល់ថា ត្រូវតែធ្វើឡើង។
- ១១.B “ទីក្រុងជាច្រើនទៀតទទួលយកផែនការនិងគោលនយោបាយរួម” នៅជុំវិញចំណុចដែលរួមបញ្ចូលទាំងប្រសិទ្ធផលធនធាន។
ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងធ្វើការដើម្បីរួមបញ្ចូលគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជាទៅក្នុងគោលនយោបាយនិងផែនការរបស់ខ្លួនអោយបានទូលំទូលាយជាងមុន ជាពិសេសក្នុងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិឆ្នាំ ២០១៩-២០២៣ (ត្រូវចេញផ្សាយនៅខែមេសាឆ្នាំ ២០១៩)។
គោលនយោបាយនិងផែនការសំខាន់ៗដទៃទៀតដែលមានផលប៉ះពាល់ទៅលើចំណុចដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជា ជាពិសេសគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជាទី១១ រួមមាន៖
- ផែនការគោលរាជធានីភ្នំពេញ ឆ្នាំ២០៣៥។ ផែនការនេះ “ផ្តល់នូវទិសដៅយុទ្ធសាស្ត្រទូលំទូលាយ ប៉ុន្តែមិនបានលម្អិតពីការការប្រើប្រាស់ដី ឬផែនការជាដំណាក់កាលសម្រាប់ការអនុវត្ត …”។11
- ផែនការយុទ្ឋសាស្ត្រជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍទីក្រុងបៃតង (២០១៨-២០៣០) (វិទ្យាស្ថានលូតលាស់បៃតង និងរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា)
- ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិសម្រាប់ទីក្រុងបៃតង (រួមគ្នាជាមួយវិទ្យាស្ថានលូតលាស់បៃតងសកល)
- ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រទីក្រុងភ្នំពេញបៃតង ឆ្នាំ២០១៧-២០២៦
- ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រទីក្រុងប្រកបដោយចីរភាព ឆ្នាំ២០១៨-២០៣០
ធនាគារពិភពលោក បានកំណត់បញ្ហាគន្លឹះចំនួនបី ដែលកំពុងរារាំងការធ្វើនគរូបនីយកម្មប្រកបដោយប្រសិទ្ធផលនៅកម្ពុជា៖
- កង្វះភាពច្បាស់លាស់នៃតួនាទីនិងទំនួលខុសត្រូវ
- ការអនុវត្តផែនការតិចតួច / កង្វះសមត្ថភាពនៃស្ថាប័ន
- ហិរញ្ញប្បទានដែលគ្មានចីរភាព។12
បញ្ហាប្រឈមនេះនាំឱ្យមានការអភិវឌ្ឍ “ក្នុងលក្ខណៈបែងចែកនិងមិនមានការសម្របសម្រួល ជាមួយនឹងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលកំពុងស្ថិតនៅក្រោមការកើនឡើងនៃសម្ពាធ ការកើនឡើងនៃការប្រប្រាស់ដីធ្លីនិងការកកស្ទះ ការកើនឡើងនៃភាពងាយរងគ្រោះបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងបរិយាកាសទីក្រុងដែលមិនសូវល្អ”។13
មានព័ត៌មានលម្អិតតិចតួចណាស់ ដែលបានចេញផ្សាយជាសាធារណៈ អំពីជំហានជាក់លាក់ ដែលរដ្ឋាភិបាលនឹងអនុវត្តធ្វើ ដើម្បីធានាឱ្យមានដំណើរការអនុវត្តចំណុចដៅ ១១.៦ នៃ គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាល បានបង្ហាញពីការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងមុតមាំថា ក្រសួងនិងស្ថាប័ននានា នឹងត្រូវបានផ្តល់ការគាំទ្រ ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាព និងប្រព័ន្ធទិន្នន័យរបស់ពួកគេ សម្រាប់ការវាស់វែង និងការរាយការណ៍អំពីដំណើរការអនុវត្ត។
ការត្រួតពិនិត្យគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
ក្រសួងផែនការ មានទំនួលខុសត្រូវជាទូទៅ សម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យថ្នាក់ជាតិ និងការវាយតម្លៃ និងរក្សាទិន្នន័យរបស់ គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជា។ ការទទួលខុសត្រូវសម្រាប់សូចនាករជាក់លាក់ គឺស្ថិតនៅក្រោមក្រសួងពាក់ព័ន្ធ និងស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាល ដែលត្រូវរំពឹងថា នឹងផ្តល់ការវាយតម្លៃលម្អិតអំពីការដំណើរការ ក៏ដូចជាការផ្តល់ស្ថិតិនៅរៀងរាល់ចុងឆ្នាំ។
សម្រាប់ គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជាទី១១ ស្ថាប័នដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះសូចនាករពាក់ព័ន្ធនឹងសំណល់រឹង គឺក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងឧស្សាហកម្មនិងសិប្បកម្ម ក្រសួងមហាផ្ទៃ សាលាក្រុងភ្នំពេញ និងសាលាខេត្ត/ក្រុងផ្សេងៗទៀត។ ទាំងនេះក៏ជាប្រភពទិន្នន័យ ដែលចូលរួមដោយ ទីភ្នាក់ងារការពារបរិស្ថាន (EPA)។ សូចនាករទាក់ទងនឹងគុណភាពខ្យល់ ត្រូវទទួលខុសត្រូវដោយក្រសួងបរិស្ថាន និងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ។ ទាំងនេះក៏ជាប្រភពទិន្នន័យរួមគ្នាជាមួយ EPA ។
សូចនាករសម្រាប់ សំណល់រឹង និងការបំពុលបរិយាកាស បានដាក់បង្ហាញនៅតារាងខាងលើ។
ភ្នំពេញ ដែលជារាជធានីដែលមានប្រជាជនរស់នៅជិត ២លាននាក់ នឹងក្លាយជាចំណុចផ្តោត សម្រាប់គោលដៅទី១១14 គោលដៅនេះ គួរតែអនុវត្តផងដែរសម្រាប់ខេត្តបាត់ដំបង និង ក្រុងព្រះសីហនុ ដែលកំពុងតែអភិវឌ្ឍន៍ខ្លាំង ព្រមទាំងតំបន់ទីក្រុងផ្សេងៗទៀត។
ប្រធានបទពាក់ព័ន្ធ
ឯកសារយោង
- 1. វេទិការចំណេះដឹងនៃការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឆ្នាំ២០១៨។ “គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១១”។ ចូលអានថ្ងែទី ១៥ ខែ មីនាឆ្នាំ ២០១៩។
- 2. Heidi Dahles ឆ្នាំ២០១៦។ “បញ្ហាផ្ទុយគ្នាក្នុងការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសកម្ពុជា”, EastAsiaForum។ ចូលអានថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩។
- 3. ព្រះវាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៨។ “គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកដោយចីរភាពកម្ពុជា”។ចូលអានថ្ងៃទី១៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩។
- 4. កម្មវិធីអភិវឌ្ឍរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) ឆ្នាំ២០១៦។ “ការវាយតម្លៃរួមបញ្ចូលគ្នាឆាប់រហ័ស - គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនៅកម្ពុជា”។ ចូលអានថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩។
- 5. ដូចឯកសារយោងខាងលើ
- 6. Bertelsmann Stiftung ឆ្នាំ២០១៨។ “តារាងសន្ទស្សន៍ និងផ្ទាំងផ្សាយរបស់របាយការណ៏នៃគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពឆ្នាំ២០១៨”។ ចូលអានថ្ងៃទី ២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០១៩។
- 7. ព្រះវាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៨។ “គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកដោយចីរភាពកម្ពុជា”។ ចូលអានថ្ងៃទី១៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩។
- 8. ដូចឯកសារយោងខាងលើ
- 9. កម្មវិធីបរិស្ថានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ ២០១៨។ “ស្ថានភាពគ្រប់គ្រងកាកសំណល់នៅភ្នំពេញកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៨”។ ចូលអានថ្ងៃទី ២៤ ខែ មេសា ឆ្នាំ ២០១៩។
- 10. ធនាគារពិភពលោកឆ្នាំ ២០១៧។ “ការអភិវឌ្ឍទីក្រុងនៅភ្នំពេញ”។ ចូលអានថ្ងៃទី ១៥ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩។
- 11. ដូចឯកសារយោងខាងលើ
- 12. ដូចឯកសារយោងខាងលើ
- 13. ដូចឯកសារយោងខាងលើ
- 14. ដូចឯកសារយោងខាងលើ
