គោលដៅសំខាន់មួយនៃរបៀបវារៈឆ្នាំ ២០៣០ គឺ “កាត់បន្ថយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចពីការប្រើប្រាស់ធនធាន និងការរិចរិលបរិស្ថាន” ។1 ការប្រើប្រាស់ និងផលិតកម្មប្រកបដោយចីរភាពពាក់ព័ន្ធនឹងការលើកកម្ពស់ធនធាន និងប្រសិទ្ធភាពថាមពលក៏ដូចជាការកាត់បន្ថយថ្លៃដើមនៃសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងបរិស្ថាន។ គោលដៅទាំងនេះមានគោលបំណងមិនត្រឹមតែឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការប្រកួតប្រជែងសេដ្ឋកិច្ច និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រផងដែរ។2 ដោយសារកំណើនប្រជាជនក៏ដូចជាការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវស្ថានភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជននៅបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ រួមទាំងវិបុលភាពបុគ្គល និងតម្រូវការទិញថាមពលបានធ្វើឱ្យធនធានធម្មជាតិដែលបានកំពុងតែមានកំណត់កាន់តែរងសម្ពាធឡើង។ ប្រសិនបើរបៀបរបបរស់នៅនាពេលបច្ចុប្បន្ននៅតែបន្តរហូតដល់ឆ្នាំ ២០៥០ នោះតម្រូវការនឹងកើនឡើងស្ទើរតែស្មើនឹងភពផែនដីចំនួនបី។ ដូច្នេះទាំងអ្នកប្រើប្រាស់ និងអ្នកធ្វើអាជីវកម្មត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យធ្វើសកម្មភាពក្នុងការពង្រឹងសមត្ថភាពផលិតកម្មដែលប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិត និងកាត់បន្ថយសំណល់ និងការប្រើប្រាស់ជាលក្ខណៈបុគ្គល។3
ជាសកល មានចំណុចដៅចំនួន ៨ និងមានមធ្យោបាយនៃការអនុវត្តចំណុចដៅទាំងនោះចំនួន ៣។ ខណៈពេលដែលចំណុចដៅមួយចំនួនត្រូវបានគ្រប់គ្រងបានយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួននៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន ប៉ុន្តែអ្វីដែលពិសេសនោះគឺ ចំណុចដៅ ១២.១ ១២.A ១២.B និង ១២.C ដែលអាចនឹងសម្រេចបានតាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមគ្នារវាងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រទេសម្ចាស់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ រួមជាមួយនឹងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ដែលនឹងត្រូវបានគេលើកទឹកចិត្តឱ្យនាំមុខក្នុងការងារនេះ។
 |  |  |  |
 |  |  |  |
 |  |  |  |
ការផ្លាស់ប្តូរពីគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍ ទៅកាន់គោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១២ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
មិនមានគោលដៅណាមួយនៃគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍កម្ពុជា (គ.អ.ស.ក) ដែលបានកើតចេញពីគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍ពិភពលោក (គ.អ.ស) បានដោះស្រាយដោយផ្ទាល់ទៅលើការប្រើប្រាស់ និងផលិតកម្មប្រកបដោយចីរភាពឡើយ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងអាចមើលឃើញភាពស្រដៀងគ្នារវាង គ.អ.ស.ក ៧ ដែលមានគោលបំណងធានាស្ថេរភាពបរិស្ថាន និងគ.អ.ច ១២។
គ.អ.ស.ក ៧ ទាក់ទងនឹងចំណុចដៅ ៧.១៣ “បញ្ចូលគោលការណ៍អភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទៅក្នុងគោលនយោបាយ និងកម្មវិធីជាតិ និងបង្កើនធនធានបរិស្ថាន” ដែលតាមផ្នែកបច្ចេកទេសវាត្រូវនឹងចំណុចដៅ ១២.១ នៃគ.អ.ច ១២។ ទោះយ៉ាងណា វាជាការសំខាន់ក្នុងការកត់សម្គាល់ថា គ.អ.ស.ក ៧ មិនសូវសង្កត់ធ្ងន់ លើធនធានបរិស្ថាន ការទទួលបានទឹកស្អាត និងអនាម័យ ក៏ដូចជាសមាមាត្រនៃចំនួនប្រជាជនទីក្រុង/ជនបទដែលមានសិទ្ធិទទួលបាននូវសុវត្ថិភាពដីធ្លី ខណៈដែល គ.អ.ច ១២ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីតម្រូវការក្នុងការការពារធនធានបរិស្ថានដោយការគ្រប់គ្រង និងកែច្នៃសំណល់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ សូចនាករដែលពាក់ព័ន្ធបំផុតនៃ គ.អ.ស.កទី៧ ទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់ និងផលិតកម្មប្រកបដោយចីរភាពនោះគឺ ការប្រើប្រាស់វត្ថុធាតុដើមក្នុងស្រុក ត្រង់ចំណុចការពឹងផ្អែកលើគ្រួសារកម្ពុជាលើអុសសម្រាប់ប្រើជាថាមពល ដែលគោលបំណងនៃចំណុចដៅនេះសំដៅការកាត់បន្ថយ ការពឹងផ្អែកលើអុសអោយបានស្ទើរតែពាក់កណ្តាលរវាងឆ្នាំ ១៩៩៣ និងឆ្នាំ ២០១៥។
តារាង ១៖ គ.អ.ស.ក ៧ ការពឹងផ្អែកលើអុសសម្រាប់ប្រើជាថាមពលរបស់គ្រួសារកម្ពុជា គិតជាភាគរយ (%)4
ឆ្នាំគោល | ២០០៥ | ២០១០ | ២០១៥ | |
ការពឹងផ្អែកលើអុសសម្រាប់ប្រើជាថាមពល | ៩២ | ៧០ | ៦១ | ៥២ |
ទោះយ៉ាងណា បើយោងតាមការស្ទង់មតិប្រជាសាស្ត្រ និងសុខភាពកម្ពុជា (CDHS) នៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៥ មានគ្រួសារចំនួន ៨៤ % នៅតែពឹងផ្អែកលើអុសសម្រាប់ចម្អិនអាហារ ចំនួននេះបានថយចុះមកនៅត្រឹម ៧៩,៥ % ក្នុងឆ្នាំ ២០១០។ ជារួម ស្ថិតិជំរឿនប្រជាជននៅរវាងឆ្នាំ ១៩៩៨ និង ២០០៨ បង្ហាញថា ការពឹងផ្អែកលើអុសដុតតាមផ្ទះបានធ្លាក់ចុះពី ៩០,៤ % នៅត្រឹម ៨៣,៦ %។ តួលេខទាំងនេះបានបង្ហាញថា ភាគរយដែលតម្រូវឱ្យ គ.អ.ស.ក សម្រេចឱ្យបាននៅត្រឹម ៥២ % ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ទំនងជាមិនអាចបានជោគជ័យនោះទេ។5
ម្យ៉ាងទៀត ស្ថិតិដែលចេញផ្សាយដោយក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលកម្ពុជា ផ្តល់នូវភស្តុតាងដែលថា ការប្រើប្រាស់អុសចុងក្រោយ ជាពិសេសនៅតំបន់ជនបទ ដែលបានកើនឡើងពី ១.៣៨០.៨១៦ តោន ដល់ ១.៨០៦.៧៣៥ តោនក្នុងចន្លោះឆ្នាំ ២០០៧ និង ២០១៥។ មានការកើនឡើងនូវការប្រើប្រាស់អុសនៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម។6
ការធ្វើមូលដ្ឋានីយកម្មគោលដៅទី១២ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
ក្នុងការធ្វើមូលដ្ឋានីយកម្ម គ.អ.ច ប្រទេសកម្ពុជាបានជ្រើសរើសចំណុចដៅពីរក្នុងចំណោមចំណុចដៅទាំង ១២ របស់ គ.អ.ច ដែលត្រូវនឹងសូចនាករចំនួនបួន ដែលនឹងបង្ហាញនៅក្នុងតារាងខាងក្រោមរួមមានតម្លៃគោលដៅផងដែរ។ សូចនាករនេះភាគច្រើនទាក់ទងនឹងការបំពុលបរិស្ថាន ការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ និងការកែច្នៃសំណល់ឡើងវិញដោយមិនមានទិសដៅជាក់លាក់ ឬសូចនាករណាមួយដែលទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់ប្រកបដោយចីរភាពនោះទេ។
| ចំណុចដៅ | សូចនាករ | ស្ថាប័នទទួលខុសត្រូវ និងប្រភពទិន្នន័យ | ឆ្នាំគោល ២០១៥ | ២០១៩ | ២០២០ | ២០២៥ | ២០២៩ |
| ១២.៤ ត្រឹមឆ្នាំ ២០២០ សម្រេចឱ្យបានការគ្រប់គ្រងបរិស្ថានល្អ ពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះបង់ចោលសារធាតុគីមី សំណល់គ្រប់ប្រភេទ តាមរយៈ ការកែច្នៃឡើងវិញ ឱ្យស្របតាមក្របខ័ណ្ឌកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ និងកាត់បន្ថយឱ្យបានច្រើននូវការបញ្ចេញសំណល់ទាំងនោះទៅក្នុងបរិយាកាស ក្នុងទឹក និងក្នុងដី ដើម្បីកាត់បន្ថយឱ្យនៅទាបបំផុតនូវផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានលើសុខភាពប្រជាជន និងបរិស្ថាន | ១២.៤.១ អត្រានៃការសាយភាយសារធាតុបំពុលសរីរាង្គ មិនងាយបំបែកធាតុសាយភាយ ចូលទៅក្នុងបរិស្ថាន (%) |
| ០ | ២.០ | ៥.០ | ១០.០ | ១៥.០ |
| ១២.៤.២ ភាគរយនៃការកាត់បន្ថយការសាយភាយសារធាតុបារតសាយភាយចូលទៅក្នុងបរិស្ថាន (%) |
| ០ | ៣.០ | ៥.០ | ១០.០ | ១៥.០ | |
| ១២.៤.៣ ភាគរយនៃការគ្រប់គ្រងសំណល់គ្រោះថ្នាក់ សំណល់ជីវសាស្ត្រ និងវិទ្យុសកម្ម (%) |
| ០ | ៣.០ | ៥.០ | ១០.០ | ១៥.០ | |
| ១២.៥ ត្រឹមឆ្នាំ ២០៣០ កាត់បន្ថយឱ្យបានច្រើនការបង្កើតសំណល់ តាមរយៈការការពារ ការកាត់បន្ថយ ការកែច្នៃឡើងវិញ និងការប្រើប្រាស់ឡើងវិញ។ | ១២.៥.១ អត្រានៃការកែច្នៃឡើងវិញនូវវត្ថុធាតុដើមដែលបានប្រើប្រាស់ (ពាន់តោន) |
| ១៦៣.០ | ១៧៨.១ | ១៨០.០ | ២១០.០ | ២៤០.០ |
ប្រភព៖ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៨. “ក្របខ័ណ្ឌគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៦-២០៣០” - ផ្នែកទី២ គោលដៅ ចំណុចដៅ និងសូចនាករ។ អនុម័តដោយគណៈរដ្ឋមន្ត្រី នៅថ្ងៃទី ១៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ ទំព័រ ២៨។
ជាទូទៅ នាយកដ្ឋានត្រួតពិនិត្យការបំពុលបរិស្ថាននៃក្រសួងបរិស្ថាន រួមជាមួយមន្ទីរបរិស្ថានមានតួនាទីទទួលបន្ទុកលើការគ្រប់គ្រងសំណល់។ សំណល់រឹងត្រូវបានបែងចែកជា សំណល់តាមផ្ទះ សំណល់ពាណិជ្ជកម្ម សំំណល់ឧស្សាហកម្ម និងសំណល់គ្រោះថ្នាក់ ដោយក្នុងនោះរួមទាំងសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រផងដែរ។7 យោងតាមរបាយការណ៍របស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ UNDP ឆ្នាំ ២០១៧ ស្តីពីការគ្រប់គ្រងបារត និងកាកសំណល់ដែលមានគ្រោះថ្នាក់បានឱ្យដឹងថា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមិនមានកន្លែងសមស្របសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងបារត ឬសំណល់គ្រោះថ្នាក់ (រួមទាំងការដឹកជញ្ជូន ការស្តារឡើងវិញ ការធ្វើប្រព្រឹត្តិកម្ម និងការបោះចោល) ដែលកំពុងប្រតិបត្តិការនោះឡើយ។8 លើសពីនេះទៀត វិទ្យាស្ថានកំណើនបៃតងបានអះអាងដែរថា តួលេខជាក់ស្តែងស្តីពីសំណល់រឹងរួមទាំងសំណល់គ្រោះថ្នាក់មួយភាគធំនៅតែមិនទាន់មាន ហើយក៏មិនមានភាពត្រូវគ្នាផងដែរ។
ផែនការគ្រប់គ្រងបរិស្ថានឆ្នាំ ២០១៩ ដែលចេញផ្សាយដោយក្រសួងសុខាភិបាល បានអំពាវនាវឱ្យមានការគ្រប់គ្រងសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពដែលនេះជាកម្មវត្ថុនៃចំណុច ១២.៤ និងសូចនាករដែលត្រូវគ្នា ១២.៤.៣។ ការចោលសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រនៅតែជាផ្នែកមួយនៃសមាសធាតុផ្សេងទៀតរបស់គម្រោងអាហារូបត្ថម្ភនៅកម្ពុជាដែលផ្តល់មូលនិធិដោយធនាគារពិភពលោក។9
ប្រហែល ១០ ទៅ ២៥ % នៃសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រត្រូវបានធ្វើចំនាត់ថ្នាក់ថាមានគ្រោះថ្នាក់ និងអាចបង្កហានិភ័យដល់សុខភាព។ ក្រសួងសុខាភិបាលទទួលស្គាល់ថា កម្សោយនៃការគ្រប់គ្រងនៅកម្រិតមណ្ឌលសុខភាពបានរារាំងការអនុវត្តគោលការណ៍ណែនាំស្តីពីការគ្រប់គ្រងសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រ។ ប្រព័ន្ធមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីប្រមូលកាកសំណល់មុតស្រួចចេញពីកន្លែងថែទាំសុខភាពយកទៅដុត ប៉ុន្តែឡដុតភាគច្រើនត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាមិនមានសណ្តាប់ធ្នាប់។
យ៉ាងណាមិញ ភាពចន្លោះប្រហោងនានាត្រូវបានកំណត់នៅផ្នែកជាច្រើន លើសពីអ្វីដែលបានជ្រើសរើសសម្រាប់ការធ្វើមូលដ្ឋានីយកម្មដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នៅឆ្នាំ ២០១៦ កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ UNDP បានធ្វើការវាយតម្លៃរួមបញ្ចូលគ្នាយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃផែនការយុទ្ធសាស្ត្រនិងអភិវឌ្ឍន៍ជាតិរបស់កម្ពុជា (ផ.យ.អ.ជ) ឆ្នាំ ២០១៤-២០១៨ ដោយផ្តល់ការវិភាគពីគម្លាតនៃចំណុចដៅរបស់ គ.អ.ច ដែលមិនត្រូវបានលើកឡើង ឬបានលើកឡើងផ្នែកខ្លះដែលមាននៅក្នុងផែនការ។ កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ UNDP កត់សម្គាល់ថា ៨២ % នៃចំណុចដៅទាក់ទងនឹងបរិស្ថានមានភ្ជាប់នឹង គ.អ.ជ ៦ ១២ ១៣ ១៤ និង ១៥ ត្រូវបានដោះស្រាយយ៉ាងល្អ ប៉ុន្តែគម្លាតដែលសំខាន់ៗនៅតែមាន។ ទាក់ទងនឹង គ.អ.ច ១២ កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ UNDP បានអះអាងទៀតដែរថា ចំណុចដៅមួយចំនួន ដូចជា ១២.៧ “ លើកកម្ពស់ការអនុវត្តលទ្ធកម្មសាធារណៈប្រកបដោយចីរភាព” និង ១២.៣ “កាត់បន្ថយសំណល់អាហាររបស់មនុស្សម្នាក់ៗនៅទូទាំងពិភពលោក” មិនត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងនៅក្នុង ផ.យ.អ.ជ ឬទំនងដូចជាមិនសូវជាមានមហិច្ឆតាខ្លាំងដូច គ.អ.ជ សកលឡើយ។ ជាពិសេសមិនមានចំណុចដៅណាមួយរបស់ ផ.យ.អ.ជ លើកឡើងពីការកាត់បន្ថយសំណល់អាហារនៅកម្រិតអ្នកប្រើប្រាស់។10 ប៉ុន្តែបើយោងតាមការស្ទង់មតិអំពីសំរាមឆ្នាំ ២០១១ សំណល់ចំណីអាហារមានចំនួន ៧០ %នៃសំណល់រឹងសរុបនៅរាជធានីភ្នំពេញ ៧១ %នៅបាត់ដំបង និង ៥៤ %នៅខេត្តសៀមរាប។11 ផ្អែកលើការប៉ាន់ស្មានរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន បានធ្វើការប៉ាន់ប្រមាណថា សំណល់រឹងកំពុងកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងអត្រាប្រមាណ ១០ % ក្នុងមួយឆ្នាំដោយសារកំណើនយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃប្រជាជន និងនគរូបនីយកម្ម។
មធ្យោបាយនៃការអនុវត្តគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១២ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
គ្មានមធ្យោបាយណាមួយនៃការរអនុវត្តចំណុចដៅ ១២.A ដល់ ១២.C ត្រូវបានដោះស្រាយដោយផ្ទាល់នៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌ គ.អ.ច.ក ឬក្នុងឯកសារគោលនយោបាយឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំណុចដៅ ១២.៤ និង ១២.៥ ត្រូវបានគេដាក់បញ្ចូលដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលនៅក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនដែលចេញផ្សាយដោយទីភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាល អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ឬអង្គការសហប្រជាជាតិ។ គោលនយោបាយនានាដែលលើកឡើងនៅក្នុង គ.អ.ច.កទី ១២ និងចំណុចដៅរបស់វារួមមាន៖
- ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ (ផ.យ.អ.ជ) ឆ្នាំ២០១៤-២០១៨
- ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិស្ដីពីការអភិវឌ្ឍបៃតង ឆ្នាំ ២០១៣-២០៣០
- យុទ្ធសាស្ត្រ និងផែនការសកម្មភាពបរិស្ថានជាតិ ឆ្នាំ២០១៦-២០២៣
- បញ្ហាប្រឈមការគ្រប់គ្រងសំណល់នៅកម្ពុជា និងបទពិសោធន៍ពីបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀង
- អាទិភាពនានារបស់ប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់មូនិធិបរិស្ថានពិភពលោក (GEF-6) ក្រោមក្រោមប្រព័ន្ធមូលនិធិសម្រាប់តម្លាភាពបែងចែកធនធាន (STAR)៖ អាទិភាពគម្រោងថ្នាក់ជាតិ
- គម្រោងអាហារូបត្ថម្ភកម្ពុជា៖ ផែនការគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន
- យុទ្ធសាស្ត្រជាតិស្តីពីការគ្រប់គ្រងសំណល់រឹងតាមបែបវិធីសាស្ត្រចម្រុះ (២០១១-២០២៥)
នៅក្នុង ផ.យ.អ.ជ ២០១៤-២០១៨ ក្រសួងបរិស្ថានត្រូវបានគេសន្មត់ថានឹងរៀបចំច្បាប់ដូចខាងក្រោមដែលអាចនាំឱ្យមានការអនុវត្តប្រកបដោយជោគជ័យនៃ គ.អ.ច.កទី ១២12
- រៀបចំច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងការបំពុលបរិស្ថាន
- រៀបចំច្បាប់ស្តីពីការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន
- រៀបចំច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងសារធាតុគីមី
- រៀបចំច្បាប់ស្តីពីការផ្តល់សច្ចាប័ននៃអនុសញ្ញាម៉ីណាម៉ាតាស្តីពីបារត
- រៀបចំអនុក្រឹត្យស្តីពីការគ្រប់គ្រងសំណល់បរិក្ខារអគ្គិសនី និងអេឡិចត្រូនិច
- រៀបចំសារាចរណែនាំអំពីការប្រមូល ដឹកជញ្ជូន ការកែច្នៃ និងការបោះបង់ចោលសំណល់រឹង និងសំរាម
ចំណុចដៅមួយចំនួននៃ គ.អ.ច.ក ក៏ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាអាទិភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់រយៈពេលបំពេញបន្ថែមលើកទី ៦ នៃមូលនិធិបរិស្ថានពិភពលោក (GEF-6) ក្រោមប្រព័ន្ធមូលនិធិគម្រោងសម្រាប់តម្លាភាពបែងចែកធនធាន (STAR) ដែលចេញផ្សាយដោយក្រសួងបរិស្ថានសម្រាប់រយៈពេលពីឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ ២០១៨។13 គម្រោងនានាទាក់ទងនឹងចំណុចដៅរបស់ គ.អ.ជ របស់កម្ពុជារួមមាន៖
- លើកកម្ពស់ការគ្រប់គ្រងសំឡេង និងសារធាតុគីមីសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍វារីវប្បកម្មនៅកម្ពុជា
- ការបង្កើតឧស្សាហកម្មបៃតងដោយបច្ចេកវិទ្យាប្រសើរឡើងសម្រាប់ការកាត់បន្ថយ និងការគ្រប់គ្រងការបំពុលសរីរាង្គមិនចេះរីងស្ងួត (POP) ដោយអចេតនាពីឡដុត ឡសម្ងួត និងឡភ្លើង រួមទាំងការកាត់បន្ថយជាបន្តបន្ទាប់នៃការបំភាយឧស្ម័ន GHG
- ការគ្រប់គ្រងសំណល់អេទីប៊ីលីនដ្យូប៉ូលីលីន (PBDE) របស់ POP
- កម្មវិធីត្រួតពិនិត្យ POP
- រៀបចំការវាយតម្លៃដំបូងនៃអនុសញ្ញាម៉ីណាម៉ាតានៅអាស៊ី (តម្រង់ទិសបារត)
លើសពីនេះទៀតទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងសំណល់គីមី របាយការណ៍នេះកត់សម្គាល់ថា “ការបែងចែកផ្នែកច្បាប់ដែលគ្របដណ្តប់ទិដ្ឋភាពជាច្រើននៃការគ្រប់គ្រងសារធាតុគីមី រួមទាំងចំនួននៃភ្នាក់ងារទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅកម្ពុជា បង្ហាញឱ្យឃើញនូវបញ្ហាប្រឈមធំធេងនៅក្នុងការសម្របសម្រួលផ្នែកច្បាប់”។ ឬអាចនិយាយម្យ៉ាងទៀតថា សកម្មភាពដែលមិនបានរួមសហការរបស់អាជ្ញាធររួមចំណែកដល់ការអនុវត្តច្បាប់នៃការគ្រប់គ្រងសំរាមដែលគ្មានប្រសិទ្ធភាព និងនាំឱ្យការប្រមូលទិន្នន័យដែលមិនសមហេតុផល និងមិនត្រូវគ្នា។
ទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងសំណល់បារតនៅប្រទេសកម្ពុជា សកម្មភាពជាច្រើនបានអនុវត្តក្រោមមូលនិធិដែលទទួលបានពីកម្មវិធីបរិស្ថានអង្គការសហប្រជាជាតិ ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាឧស្សាហកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ច (UNEP/DTIE) រួមមាន៖14
- រៀបចំផែនការសកម្មភាពស្តីពីការគ្រប់គ្រងការបញ្ចេញបារតនៅកម្ពុជាឆ្នាំ ២០០៨-២០១០
- បានធ្វើបញ្ជីសារពើភ័ណ្ឌបឋមស្តីពីការបញ្ចេញបារតនៅកម្ពុជា
- រៀបចំផែនការសកម្មភាពគ្រប់គ្រងសំណល់បារតឆ្នាំ ២០១៣-២០១៧
- បានបង្កើតគោលការណ៍ណែនាំបច្ចេកទេសស្តីពីការគ្រប់គ្រងសម្លេងបរិស្ថាននៃសំណល់បារត
- រៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្ត្រស្តីពីការគ្រប់គ្រងបារតក្នុងសិប្បនិម្មិត និងរ៉ែមាសខ្នាតតូចឆ្នាំ ២០១២-២០១៦
ការត្រួតពិនិត្យគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពទី១២ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
ក្រសួងបរិស្ថានមានទំនួលខុសត្រូវរួមសម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យ និងវាយតម្លៃថ្នាក់ជាតិនៃ គ.អ.ច ១២ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ខណៈភ្នាក់ងារនានាដូចជា ក្រសួងបរិស្ថាន ក្រសួងឧស្សាហកម្ម និងសិប្បកម្ម ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងសុខាភិបាល ក្រសួងសាធារណៈការ និងដឹកជញ្ជូន ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងស្ថាប័នដទៃទៀតទទួលបន្ទុកត្រួតពិនិត្យសូចនាករជាក់លាក់។ គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ដែលមានទីភ្នាក់ងារពី ៣ ទៅ ៧ ផ្សេងគ្នាដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការត្រួតពិនិត្យក៏ដូចជាប្រមូលទិន្នន័យសម្រាប់សូចនាករនីមួយៗនៅក្នុងចំណុចដៅរបស់ គ.អ.ច.ក ដែលអាចជជែកវែកញែករួចហើយនៅក្នុងផ្នែករងមុនដែលនាំឱ្យគ្មានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការអនុវត្តច្បាប់បរិស្ថាន និងស្តង់ដារទិន្នន័យ។ (យោងលើតារាងទី ៣ សម្រាប់ភ្នាក់ងារទទួលខុសត្រូវ និងប្រភពទិន្នន័យសម្រាប់សូចនាករនីមួយៗ។)
ប្រធានបទពាក់ព័ន្ធ
ឯកសារយោង
- 1. អង្គការសហប្រជាជាតិ. “គោលដៅទី ១២៖ ធានាឱ្យមានចីរភាពក្នុងទម្រង់នៃការប្រើប្រាស់ និងផលិតកម្ម”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩
- 2. អង្គការសហប្រជាជាតិ ២០១៩. “កម្មវិធីតាមដាន SDG៖ ការធានាឱ្យចីរភាពក្នុងទម្រង់នៃការប្រើប្រាស់ និងផលិតកម្ម”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 3. អង្គការសហប្រជាជាតិ ២០១៩. “ការប្រើប្រាស់ និងផលិតកម្មប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ៖ ហេតុអ្វីវាសំខាន់?”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 4. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ២០០០. “គោលអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍កម្ពុជា”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៩។
- 5. ក្រសួងផែនការ, រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ២០១៣. “របាយការណ៍វឌ្ឍនភាពប្រចាំឆ្នាំ៖ ការសម្រេចបាននៃគោលអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 6. អគ្គនាយកដ្ឋានថាមពល និង អគ្គនាយកដ្ឋានប្រេងកាត, ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលនៃកម្ពុជា ២០១៦. “ស្ថិតិថាមពលជាតិកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៦”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 7. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ២០១៦. “យុទ្ធសាស្ត្រ និងផែនការសកម្មភាពជាតិបរិស្ថាន ២០១៦-២០២៣”. ចូលអានថ្ងៃទី ០៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 8. វិទ្យាស្ថានកំណើនបៃតងសកល ២០១៨. “ការវាយតម្លៃសក្តានុពលកំណើនបៃតង៖ របាយការណ៍ប្រទេសកម្ពុជា”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 9. អង្គការកម្មវិធីបរិស្ថានសហប្រជាជាតិ (UNEP) ២០១៧. “ការសិក្សាថ្នាក់តំបន់ស្តីពីបារត៖ ការគ្រប់គ្រងសំណង់ក្នុងបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន”។ ចូលអានថ្ងៃទី ៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 10. កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ ២០១៦. “ការវាយតម្លៃរួមបញ្ចូលគ្នាឆាប់រហ័ស - ព័ត៌មានអំពីគ.អ.ច នៅកម្ពុជា”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 11. អង្គការកែច្នៃសំរាម និងការសិក្សានៅកម្ពុជា ២០១១. “ការស្ទង់មតិសំរាម/ការស្រាវជ្រាវ”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 12. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា. “ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ឆ្នាំ ២០១៤-២០១៨”. ជំពូកទី៤, ទំព័រ ២៣៥។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩
- 13. ក្រសួងបរិស្ថាន ២០១៥. “អាទិភាពនានារបស់ប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់មូនិធិបរិស្ថានពិភពលោក (GEF-6) ក្រោមក្រោមប្រព័ន្ធមូលនិធិសម្រាប់តម្លាភាពបែងចែកធនធាន (STAR)៖ អាទិភាពគម្រោងថ្នាក់ជាតិ”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
- 14. កម្មវិធីបរិស្ថានអង្គការសហប្រជាជាតិ UNEP ២០១៧. “ការសិក្សាថ្នាក់តំបន់ស្តីពីបារត៖ ការគ្រប់គ្រងសំណល់នៅបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩។
