គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យកសិកម្ម

វិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជាបានស្រូបយកកម្លាំងពលកម្មប្រមាណ ៥៦ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០១០។¹ វិសាលភាពនៃវិស័យមួយ សំដៅលើគោលនយោបាយដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងមានឥទ្ធិពលដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់ដល់ប្រទេសទាំងមូល។²

ស្តី្រនៅក្នុងវាលស្រែ។ រូបភាពថតដោយ Iorena Pajares, នៅថ្ងៃទី ២៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៧។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ៖ CC_BY_NC_SA 2.0

គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យកសិកម្មត្រូវបានស្ថិតក្រោមបន្ទុករបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខប្រមាញ់និងនេសាទ។ ក្រសួងទទួលបន្ទុកមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយក្រសួងពាក់ព័ន្ធនិងស្ថាប័នរដ្ឋនានា ដែលក្នុងនោះ វិស័យកសិកម្មមានការប្រទាក់អាស្រ័យជាមួយវិស័យផ្សេងៗទៀតរួមមាន វិស័យឧស្សាហកម្ម ដឹកជញ្ជូននិងពាណិជ្ជកម្ម ។

គោលនយោបាយត្រូវបានផ្តោតទៅលើការបង្កើនជំនាញនិងចំណេះដឹងពាក់ព័ន្ធ, ផលិតកម្ម, ពិពិធកម្ម, សមត្ថភាពក្នុងការកែច្នៃ, ការស្តុកទុក, ការចែកចាយ និងការស្វែងរកទីផ្សារ។ រដ្ឋាភិបាលបានកំណត់គោលដៅសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មកសិកម្មដើម្បីបង្កើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP)ឱ្យបាន៣០ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៥។ នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ កំណើនផលិតផលជាតិសរុបដែលបានមកពីពាណិជ្ជកម្មកសិកម្មមានទំហំស្មើរនឹង២៤ភាគរយ។³ ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ថ្នាក់ជាតិ២០១៤- ២០១៨ បានកំណត់ការបង្កើនតម្លៃបន្ថែម(Value Added )ជាមធ្យមក្នុងមួយហិកតាសម្រាប់រាល់កសិផលទាំងអស់ពី៩៩៧ដុល្លារ/ហិកតាក្នុងឆ្នាំ២០០៧ ទៅដល់១,៤៥០ដុល្លារ/ហិកតាក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ បច្ចុប្បន្ននេះ ផលិតផលកសិកម្មកម្ពុជាក្នុងបរិមាណគួរឱ្យកត់សម្គាល់ត្រូវបាននាំចេញទៅកាន់ប្រទេសជិតខាង ដែលផលិតផលទាំងនោះត្រូវបានកែច្នៃហើយនាំចេញបន្តទៅកាន់ប្រទេសដ៏ទៃទៀត។⁴

កម្ពុជានៅមានលិទ្ធភាពជាច្រើនសម្រាប់កំណើននៅក្នុងវិស័យផ្សេងទៀត តួយ៉ាងការបង្កើនទិន្នផលស្រូវ។ ការសិក្សាមួយក្នុងឆ្នាំ២០១៤ របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ីក្រោមប្រធានបទ https://www.adb.org/sites/default/files/publication/77825/improving-rice-production-cambodia_3.pdfបានរកឃើញថា ទិនុ្នផលស្រូវជាមធ្យមរបស់កម្ពុជាស្ថិតក្នុងលំដាប់ថ្នាក់ទាបបំផុតក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ការសិក្សានេះបានធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានថា ការបង្កើនផលិតភាពកសិកម្មទាមទារឱ្យមានការពង្រឹងទៅលើការផ្តល់កម្មសិទ្ធិដីធ្លីនិងការអភិវឌ្ឍជំនាញ ក៏ដូចជាការទទួលបានហិរញ្ញប្បទានកាន់តែប្រសើរ។⁵

ទិសដៅនយោបាយ

ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍថ្នាក់ជាតិ ២០១៤- ២០១៨ បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយវិស័យកសិកម្មជារួមថា៖ “ ទស្សនៈវិស័យរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគឺការធ្វើទំនើបកម្មនៃវិស័យកសិកម្មដោយពឹងផ្អែកទៅលើវិធីសាស្ត្រថ្មី ជាមួយនឹងការផ្លាស់ប្តូរនូវទំហំនិងល្បឿន ក្នុងន័យផ្លាស់ប្តូរវិស័យនេះពីការពឹងផ្អែកយ៉ាងចម្បងទៅលើការប្រើប្រាស់បន្ថែមនៃធនធានដែលមានស្រាប់(តួយ៉ាងធនធានដីនិងធនធានធម្មជាតិដ៏ទៃទៀត) និងធនធានកសិកម្មប្រពៃណី ទៅជាការពឹងផ្អែកយ៉ាងចម្បងទៅលើការប្រើប្រាស់បច្ចេកទេស បច្ចេកវិទ្យាថ្មី យន្តការនិងប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រដែលជួយពង្រឹងដល់អត្រាទិន្នផល ក៏ដូចជាពិពិធកម្មទៅលើសកម្មភាពក្នុងផលិតផលដំណាំមានតម្លៃខ្ពស់ ការចិញ្ចឹមសត្វនិងវារីប្បកម្មជាមួយនឹងការអនុវត្តប្រកបដោយនិរន្តភាពបរិស្ថាន។⁶

នេះជារបត់នយោបាយដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់ពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកាលពីមួយទសវត្សមុន ដែលភាគច្រើនជាលិទ្ធផលពីការពង្រីកដីដាំដុះ។⁷ លើកលែងសម្រាប់ដំណាំស្រូវ ឧស្សាហកម្មកែច្នៃផលិតផលកសិកម្មនៅមានតួនាទីតិចតួចនៅឡើយក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។

រដ្ឋាភិបាលបានកំណត់គោលការណ៍កំណើនកសិកម្មប្រមាណ៥ភាគរយប្រចាំឆ្នាំក្នុងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ថ្នាក់ជាតិ ២០១៤-២០១៨ (ដែលជាកម្រិតតិចជាងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងការប៉ានស្មាននៃកំណើនធៀបនឹងវិស័យឧស្សហកម្មនិងសេវាកម្ម)។⁸ ប្រសិនបើកម្ពុជាអាចសម្រេចបានតាមការកំណត់នេះ ត្រឹមឆ្នាំ២០៣០ នេះវិស័យកសិកម្មនឹងមានទំហំតូចជាងបច្ចុប្បន្នតែមានផលិតភាពកាន់តែច្រើន។ វិស័យកសិកម្មចូលរួមចំណែកដល់ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP) និងកម្លាំងពលកម្មសរុបនឹងត្រូវធ្លាក់ចុះ ខណៈផលិតភាពដីអាចនឹងមានកំណើនពី ១,៣០០ដុល្លារ/ហិកតា រហូតដល់ ២,៧០០ដុល្លារ/ហិកតា និងផលិតភាពពលកម្មនឹងមានកំណើនពី១,២០០ដុល្លារ/ពលករម្នាក់ រហូតដល់ ៣,៧០០ដុលា្លរ/ពលករម្នាក់។⁹

ធនាគារពិភពលោកបានផ្តល់ជាមតិយោបល់ថា វិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជាអាចនឹងមានកំណើនខ្លាំងនិងផលិតកម្មល្អប្រសើរប្រសិនបើគោរពតាមសំណុំគោលការណ៍ទាំង៤ខាងក្រោម៖

• រក្សាបរិយាកាសគោលនយោបាយដែលអំណោយផលដល់វិស័យឯកជន
• ពង្រឹងនិរន្តភាពបរិស្ថាន
• ពង្រឹងគុណភាពនៃកម្មវិធីកសិកម្មសាធារណៈនិងបង្កើនប្រាក់ឧបត្ថម្ភទៅកាន់កម្មវិធីដែលមានប្រសិទ្ធភាពតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន
• ជួយអភិវឌ្ឍន៍កសិពាណិជ្ជកម្មនិងឧស្សាហកម្មកែច្នៃផលិតផលកសិកម្ម¹⁰

គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍វិស័យឧស្សាហកម្មកម្ពុជា ២០១៥-២០២៥

ការអភិវឌ្ឍវិស័យកសិកម្មជាផ្នែកមួយយ៉ាងចម្បងក្នុងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍វិស័យឧស្សាហកម្មកម្ពុជា ២០១៥-២០២៥។¹¹ គោលនយោបាយនេះមានចំណុចអាទិភាពចំនួន៤៖ ការអភិវឌ្ឍវិស័យកសិឧស្សាហកម្ម, អាជីវកម្មខ្នាតតូចនិងមធ្យម,ដឹកជញ្ជូន និងផ្គត់ផ្គង់សម្ភារៈ, ការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញ និងការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពពលករ។ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍកម្ពុជា(CDC)ទទួលបន្ទុកត្រួតពិនិត្យលើការអនុម័តនៃគោលនយោបាយនេះ។

គោលដៅនៅក្នុងគោលនយោបាយនេះរួមមាន៖

• បង្កើនការនាំចេញផលិតផលកសិកម្មកែច្នៃដល់១២ភាគរយដែលជាកំណើន៤ភាគរយលើតួរលេខប៉ាន់ស្មានក្នុងឆ្នាំ២០១៥
• ធ្វើឱ្យវិស័យអាជីវកម្មខ្នាតតូចនិងមធ្យមមានលក្ខណៈផ្លូវការ
• បង្កើតផ្លូវល្បឿនលឿនក្នុងខ្សែផ្លូវសំខាន់ៗសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនទំនិញបានកាន់តែរហ័ស
• ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខប្រមាញ់និងនេសាទនឹងបង្កើតតំបន់ដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស សម្រាប់ការធ្វើដំណាំចំការ។

គោលនយោបាយផ្សព្វផ្សាយកសិកម្ម

គោលនយោបាយនេះត្រូវបានប្រកាសនៅក្នុងខែឧសភាឆ្នាំ២០១៥ ក្នុងគោលបំណងបង្កើនការទទួលបានចំណេះដឹងនិងបច្ចេកវិទ្យាកសិកម្មទៅកាន់សហគមន៍កសិករ ដើម្បីលើកកម្ពស់ផលិតភាព។¹²នាយកដ្ឋានផ្សព្វផ្សាយសិកម្មនឹងទទួលបន្ទុកក្នុងការអនុម័តគោលនយោបាយនេះជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍនិងវិស័យឯកជន។ស្របពេលដែលគោលនយោបាយនេះត្រូវបានប្រកាសចេញ មានមន្ត្រីទទួលបន្ទុកផ្សព្វផ្សាយចំនួន៧០នាក់ប៉ុណ្ណោះនៅថ្នាក់ជាតិនិងតិចជាង១,០០០នាក់នៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ។មន្ត្រីបន្ថែមចំនួន២,០០០នាក់ទៀតនឹងត្រូវការដើម្បីអនុម័តគោលនយោបាយនេះ។

ការអនុម័តគោលនយោបាយនេះនឹងធ្វើឡើងក្នុង៥ដំណាក់កាល៖ ពង្រឹងក្របខណ្ឌគតិយុត្តិជុំវិញការផ្សព្វផ្សាយ បង្កើនសមត្ថភាពបុគ្គលិក អភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកទេសដាំដុះជាក់ស្តែងក្នុងតម្លៃដែលអាចទទួលយកបាន ពង្រឹងព័ត៌មានកសិកម្មនិងការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានកសិកម្ម។

គោលនយោបាយដំណាំជាក់លាក់

ទន្ទឹមនឹងមានយុទ្ធសាស្ត្រនិងគោលនយោបាយកាន់តែទូលាយ គោលនយោបាយដំណាំជាក់លាក់ រួមមានគោលនយោបាយស្តីពីការជម្រុញផលិតស្រូវនិងការនាំចេញអង្ករ និងយុទ្ធសាស្ត្រកាអភិវឌ្ឍកៅស៊ូធម្មជាតិនៅកម្ពុជាឆ្នាំ២០១១-២០២០ត្រូវបានអនុវត្តផងដែរ។

ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយ៖ ០៩ មិថុនា ២០១៦