រាប់លុយ. រូបភាព ថតដោយ Aaron Gilson, ៥ មេសា ២០១៣. អាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-NC-ND 2.0.
ប្រទេសកម្ពុជា បើកអោយមានទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិឡើងវិញនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ និងបើកអោយមានការវិនិយោគពីបរទេសនៅឆ្នាំ១៩៩៤។ ប្រទេសកម្ពុជា បានចូលជាសមាជិកអាស៊ាននៅឆ្នាំ១៩៩៩ និងចូលជាសមាជិកអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ២០០៤។ ដៃគូនៃកិច្ចព្រមព្រៀងពានិជ្ជកម្មទ្វេភាគីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា រួមមាន ចិន ឡាវ ស្វីស ហ្វីលីពីន បង់ក្លាដេស អាឡឺម៉ង់ ម៉ាឡេស៊ី អង់គ្លេស ថៃ ឥណ្ឌូនេស៊ី សិង្ហបូរីវៀតណាម ឥណ្ឌា យូហ្កាន់ដា ជប៉ុន កូរ៉េខាងជើង និងកូរ៉េខាងត្បូង។1
សេដ្ឋកិច្ច
ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ប្រទេសកម្ពុជា (ជីឌីភី) បានកើនឡើង១៩.៨ ភាគរយ ពី ៥៦,៦១៦.៨ ពាន់លានរៀល នៅឆ្នាំ ២០១២ ដល់ ៦៧,៨៥១.០៣ ពាន់លានរៀល នៅឆ្នាំ២០១៤។2 ប្រទេសកម្ពុជា មានល្បឿនកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងបំផុតក្នុងចំណោមសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំប្រតំបន់ នាទសវត្សន៍ចុងក្រោយនេះ។ ទោះបីជា អត្រាកំណើននៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៥ មានលក្ខណៈយឺតជាង អ្វីដែលធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ីបានព្យាករណ៍ទុកជាមុនក៏ដោយធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ីនៅតែព្យាករណ៍ថាសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជានឹងមានកំណើន ៧ ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥។ កំណើននេះគឺដោយសារថ្លៃប្រេងដែលចុះថោក និងអតិផរណាទាបជាងមុន ដែលបង្កើតឱ្យមានទន្សៈវិស័យកាន់តែល្អប្រសើរ សម្រាប់ការនំាចេញ និងទេសចរណ៍ និងការរំពឹងទុកខ្ពស់ជាងឆ្នាំមុនសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម។3
វេទិការសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក បានដាក់ចំណាត់ប្រទេសកម្ពុជា ឱ្យជាប់លេខ ៩០ ក្នុងចំណោម ១៤០ ប្រទេស (ពីចំណាត់ថ្នាក់លេខ ៩៥ នៅឆ្នាំ ២០១៤) នៅក្នុងឧបសម្ព័ន្ធ ភាពប្រកួតប្រជែងជាសកលរបស់ខ្លួនពីឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ ២០១៦4 ជាមួយនឹង ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ជាប្រទេសអាស៊ានតែមួយគត់ដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ទាបជាគេ។5 នៅក្នុងការសិក្សារបស់វេទិការសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ប្រទេសកម្ពុជា ទទួលបានពិន្ទុទាបជាងគេបំផុត ក្នុង “វិស័យអប់រំជាន់ខ្ពស់” និង ការបណ្តុះបណ្តាល” និង “ការច្នៃប្រឌិតថ្មី” និងទទួលបានពិន្ទុខ្ពស់បំផុតគឺក្នុង “វិស័យសុខាភិបាល” “ការអប់រំថ្នាក់បឋមសិក្សា” និង “បរិយាកាសម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច”។
ពាណិជ្ជកម្ម
ប្រទេសកម្ពុជា មានគណនីចរន្ត ចំនួន ១.១៦ ពាន់លាន ដុល្លាសហរដ្ឋអាមេរិច នៅឆ្នាំ ២០១៣ ។6 នេះបង្ហាញថា ការនាំចូលរបស់ប្រទេសកម្ពុជាមានបរិមាណច្រើនជាងការនាំចេញ ។
អនុលោមតាមបទដ្ឋានរបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក កម្ពុជាបានធ្វើការត្រួតពិនិត្យគោលនយោបាយ និងសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួនដំបូងនាខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១ ហើយគ្រោងធ្វើការត្រួតពិនិត្យលើកក្រោយនៅឆ្នាំ២០១៧។7 បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាកំពុងតែសើរើច្បាប់ និងបទបញ្ញត្តិដែលទាក់ទងនឹងវិនិយោគ ដើម្បីត្រៀមខ្លួនអោយស្របតាមការបង្កើតសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន (អេអ៊ីស៊ី) ឆ្នាំ ២០១៥8 ព្រមទាំងគ្រោងធ្វើការណែនាំអំពីច្បាប់ពានិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិច នៅចុងឆ្នាំ ២០១៥ មុននឹងការចាប់ផ្តើមរបស់សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន។9
យុទ្ធសាស្រ្តសមាហរណកម្មពានិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជា ឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ ឆ្នាំ ២០១៨ និងផែនទីផ្លាស់ ប្តូរពានិជ្ជកម្មឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ ២០១៨ ចង្អុលបង្ហាញអំពីឧស្សាហកម្ម ផលិតផល និង វិស័យ នានា ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលគ្រោងនឹងសម្របខ្លួនទៅក្នុងទីផ្សាសកល និងចិញ្ចឹមចិត្តទុក យ៉ាងខ្លាំង បំផុត ។10
ការវិនិយោគ
ប្រទេស កម្ពុជា មានរបបវិនិយោគបរទេសសេរី និងបើកទូលាយ ដែលមានក្របខ័ណ្ឌច្បាប់និងគោលនយោបាយដែលជួយដល់វិនិយោគិន។ ច្បាប់ស្ដីពីវិនិយោគឆ្នាំ១៩៩៤ កំណត់ដំណើរការផ្លូវការសម្រាប់ និងផ្ដល់ការលើកទឹកចិត្តដល់វិនិយោគិនទាំងក្នុងស្រុក និងបរទេសឲ្យ ចូលរួមក្នុង គម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់(QIP) (តំណភ្ជាប់ទៅនឹងក្របខ័ណ្ឌ ច្បាប់សម្រាប់ QIP ក្នុងទំព័រច្បាប់វិនិយោគ) នៅកម្ពុជា។11 QIP អាចទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធ និងដំណើរការរដ្ឋបាលងាយស្រួល និងលឿនជាងមុនពីរដ្ឋាភិបាល ។
ការដាក់កម្រិតផ្លូវការលើវិនិយោគិនបរទេសមានតែការហាមឃាត់ទាក់ទងនឹងកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ការទទួលជនបរទេសចូលធ្វើការ និងការដាក់កម្រិតលើឥទ្ធិពលបរទេសទៅតាមវិស័យ។12 តាមច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១ វិនិយោគិនបរទេស អាចកាន់កាប់ដីបានតាមរយៈសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច។
ពីឆ្នាំ១៩៩៤ ដល់ឆ្នាំ២០១៣ ទឹកប្រាក់ ២៨.១៤ លានដុល្លារបានហូរចូល ព្រះរាជាណាចក្រ កម្ពុជា ក្រោមទម្រង់ជាវិនិយោគផ្ទាល់របស់បរទេស និងទ្រព្យសកម្មជាប់លាប់។13 តាំងពីឆ្នាំ២០០៧មក វិនិយោគផ្ទាល់របស់បរទេសសរុបបានកើនឡើងហួសជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពីរដ្ឋាភិបាលបរទេស។14 វិនិយោគផ្ទាល់ជាង២/៣ បានមកពីប្រទេសចំនួនបួន៖ ចិន ចក្រភពអង់គ្លេស វៀតណាម និង ម៉ាឡេស៊ី ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៥ ប្រទេស កម្ពុជា មានតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសជាផ្លូវការ។ ក្រុមហ៊ុននៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ទទួលប្រយោជន៍ពី QIP ។ ត្រឹមខែ មករា ឆ្នាំ ២០១៥ មានតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសចំនួន៣០ (តំណភ្ជាប់ទៅ នឹងទិន្នន័យតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស) ។ របាយការណ៍មួយរបស់ធនាគារពិភពលោក បានលើកឡើងពីគោលនយោបាយអំពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសរបស់កម្ពុជា ថាជាជោគជ័យមួយ ដោយបានបង្កើតការងារប្រមាណជា ៦៨,០០០ តាមរយៈការវិនិយោគបរទេស ជាជាងការ ចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ។15
វិស័យធនាគារ
ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា គឺជាអធិការតែមួយគត់នៃវិស័យធនាគារនៅកម្ពុជា។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ប្រព័ន្ធធនាគារកម្ពុជា មានធនាគារពាណិជ្ជកម្ម ៣៥ ធនាគារឯកទេស ៩ ការិយាល័យតំណាង ៦ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ៣៨ ភ្នាក់ងារផ្ដល់ឥណទាននៅតាមជនបទ ៣៣ ក្រុមហ៊ុនកម្ចីហិរញ្ញវត្ថុ ២ ការិយាល័យឥណទាន និង អ្នកដំណើរការតតិយភាគី ៣។16 បណ្ដាធនាគារពាណិជ្ជកម្មទាំង៣៥ ស្ថាប័ននាំមុខគេទៅតាមទ្រព្យសកម្ម ទំហំការទិញដូរឥណទាន និងការដាក់ប្រាក់គឺ ធនាគារ អេស៊ីលីដា ធនាគារ កាណាឌីយ៉ា ធនាគារ កម្ពុជាសាធារណៈ និងធនាគារ អេ អិន ហ្សេត រ៉ូយ៉ាល់។ ធនាគារទាំងបួននេះបូកបញ្ចូលគ្នា មានទ្រព្យសកម្មលើសពាក់កណ្ដាលនៃទ្រព្យសកម្មសរុបក្នុងវិស័យធនាគារទាំងមូល។17
ទិន្នន័យទាក់ទងនឹងហិរញ្ញវត្ថុរបស់ធនាគារពិភពលោក ឆ្នាំ ២០១៤ លើកឡើងថា ប្រជាជន កម្ពុជា ភាគច្រើនពុំទាន់បានប្រើប្រាស់ស្ថាប័នធនាគារនៅឡើយទេសម្រាប់សេវាកម្មគណនីទៀងទាត់ និងនៅតែចង់ប្រើប្រាស់មធ្យោបាយខ្ចីប្រាក់ក្រៅប្រព័ន្ធ ផ្ទុយពីការខ្ចីប្រាក់ពីស្ថាប័ន។18
| ភាគរយនៃមនុស្សអាយុពី១៥ ឆ្នាំឡើងទៅដែល .. | ២០១១ | ២០១៤ |
|---|---|---|
| មានគណនីនៅវិទ្យាស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ | 4% | 13% |
| ខ្ចីប្រាក់ពីវិទ្យាស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ | 19% | 28% |
| ខ្ចីប្រាក់ពីអ្នកឱ្យខ្ចីឯកជនក្រៅប្រព័ន្ធ | 13% | 18% |
| ខ្ចីប្រាក់ពីគ្រួសារ ឬមិត្តភ័ក្រ | 39% | 36% |
| មានប័ណឥណទាន | 0% | 3% |
| មានប័ណ្ណឥណ្ណពន្ធ | 3% | 5% |
ផ្សារមូលប័ត្រ
ផ្សារមូលប័ត្រកម្ពុជា ត្រូវបានដាក់ដំណើរការនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១១ ដើម្បីសម្រួលលំហូរនៃមូលធនវិនិយោគ និងបំណែងចែកមូលធន ទៅតាមយន្តការទីផ្សារមូលធន។
គណៈកម្មការមូលប័ត្រកម្ពុជា មានតួនាទីគ្រប់គ្រងវិស័យមូលប័ត្រនៅកម្ពុជា ចំណែកឯច្បាប់ស្តីពីមូលប័ត្រ រដ្ឋាភិបាលឆ្នាំ ២០០៨ និងច្បាប់ស្តីពីការចេញ និងការធ្វើពានិជ្ជកម្មមូលប័ត្រមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ឆ្នាំ ២០០៧ នាំមុខប្រត្តិបត្តការផ្សារមូលប័ត្រកម្ពុជា។19
រហូតមកដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៥ មានក្រុមហ៊ុនតែបីប៉ុណ្ណោះដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងផ្សារមូលប័ត្រកម្ពុជា បើរាប់ចាប់តាំងពីការបានចាប់ផ្តើម ប្រតិបត្តិការពានិជ្ជកម្មរបស់ផ្សារមូលប័ត្រកម្ពុជា។ ក្រុមហ៊ុនគឺ រដ្ឋាករទឹក (CSX៖ PPWSA) ដែលឡើងផ្សារមូលប័ត្រនៅខែមេសាឆ្នាំ ២០១២ រោងចក្រកាត់ ដេរសំលៀកបំពាក់ ឈ្មោះ ហ្រ្គែនថ្វីនអន្តរជាតិ (កម្ពុជា) ភីអិលស៊ី (CSX៖ GTI) នៅខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១៤ និង អជ្ញាធរកំពង់ផែស្វ័យត្រភ្នំពេញ (CSX៖ PPAP) នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥។20
ក្រុមហ៊ុនរកកម្រៃជើងសារមូលប័ត្រដែលបានចុះបញ្ជីរ មួយក្នុងចំណោមបី ដែលបានចុះបញ្ជីរជា មួយនឹង គណៈកម្មការមូលប័ត្រកម្ពុជា គឺក្រុមហ៊ុន មូលប័ត្រសូណាត្រា បានពន្យាពេល ប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន នៅខែ តុលា ២០១៥ ដែលធ្វើឲ្យមានការវិវឌ្ឍយឺតយ៉ាវ និងចំនួននៃការធ្វើពានិជ្ជកម្មនៅទាប ចំពោះផ្សាមូលប័ត្រកម្ពុជា។21
ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយ៖ ៣០ ធ្នូ ២០១៥
ឯកសារយោង
- 1. ក្រសួងពានិជ្ជកម្ម. “កិច្ចព្រមព្រៀងពានិជ្ជកម្ម.” ចូលអាន ២៥ តុលា ២០១៥. http://www.moc.gov.kh/en-us/trade-agreements
- 2. ធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ី. “ប្រព័ន្ធទិន្នន័យស្ថិតិ. សំនួរនៅលើអ៊ិនធឺណែត, ស្រាវជ្រាវពាក្យ៖ ប្រទេសកម្ពុជា គណនីជាតិ ផលិតផលក្នុង ស្រុកសរុប ចំពោះតម្លៃនាពេលបច្ចុប្បន្ន ២០១២ និង ២០១៤.” ចូលអាន ២៥ តុលា ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] https://sdbs.adb.org/sdbs/
- 3. ធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ី. “ទស្សនៈវិស័យការអភិវឌ្ឍអាស៊ី ២០១៥៖ កំណើននាពេលអនាគតចំពោះការផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុនៅអាស៊ី.” ចូលអាន ៣០ ធ្នូ ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://www.adb.org/publications/asian-development-outlook-2015-financing-asias-future-growth
- 4. វេទិការសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក. “ប្រវត្តិសា្រស្តសេដ្ឋកិច្ច/ប្រទេស៖ ប្រទេសកម្ពុជា.” ចូលអាន ២៦ តុលា ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://reports.weforum.org/global-competitiveness-report-2015-2016/economies/#economy=KHM
- 5. អាណាន់ស៍ បាលីហ្កា. “គ្រលុកនៅលើផ្លូវទៅកាន់វឌ្ឍនភាព.” ការសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ ចេញផ្សាយ ២ តុលា ២០១៥. ចូលអាន ៣០ ធ្នូ ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://www.phnompenhpost.com/business/potholes-path-progress
- 6. ធនាគារពិភពលោក. “សមតុល្យគណនីចរន្ត (គិតជាដុល្លាសហរដ្ឋអាមេរិច).” ចូលអាន ២៦ តុលា ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://data.worldbank.org/indicator/BN.CAB.XOKA.CD/countries
- 7. អង្គការពានិជ្ជកម្មពិភពលោក. “ការពិនិត្យគោលនយោបាយពានិជ្ជកម្មឡើងវិញ៖ ប្រទេសកម្ពុជា.” ចូលអាន ៩ មករា ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://www.wto.org/english/tratop_e/tpr_e/tp353_e.htm
- 8. ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិច. “របាយការណ៍ស្តីពីបរិយាកាសនៃការវិនិយោគឆ្នាំ ២០១៤.” ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១៤. [ភាសាអង់គ្លេស] https://2009-2017.state.gov/documents/organization/228917.pdf
- 9. សុខ ច័ន្ទ. “ច្បាប់ពានិជ្ជកម្មតាមអេឡិចត្រូនិច នឹងត្រូវបានធ្វើការណែនាំនៅចុងឆ្នាំនេះ” ការសែត ខ្មែរថែមស៍ ចេញផ្សាយ ៦ តុលា ២០១៥. ចូលអាន ២៥ តុលា ២០១៥. https://www.khmertimeskh.com/32132/e-commerce-law-to-debut-by-end-of-year/
- 10. ក្រសួងពានិជ្ជកម្ម. “យុទ្ធសាស្រ្តសមាហរណកម្មពានិជ្ជកម្មកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៣ ដល់ ២០១៨ និង ផែនការប្តូរពានិជ្ជកម្ម ឆ្នាំ២០១៣ ដល់ ២០១៨៖ របាយការណ៍ទាំងមូល.” ចូលអាន ២៧ តុលា ២០១៥. https://www.moc.gov.kh/TradeSwap/userfiles/file/uploadedfiles/Job/CTIS%202013%20Full%20Report%20-%20October%201%202013%20draft11_4_2013_11_40_2.pdf
- 11. ច្បាប់ស្តីពីការវិនិយោគ (៥ សីហា ១៩៩៤) និងច្បាប់ស្តីពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការវិនិយោគ (២៤ មិនា ២០០៣). ចូលអាន http://www.cambodiainvestment.gov.kh/law-on-investment-august-05-1994-and-law-on-the-amendment-to-the-law-on-investment_030324.html (ច្បាប់ស្តីពីការវិនិយោគ)
- 12. កំណត់ការគ្រប់គ្រងរបស់បរទេស នៅក្នុងវិស័យដូចតទៅ៖ ការផលិតបារី ផលិកកម្មភាពយន្ត រោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ ការជីកយកត្បូង និងកែច្នៃ ការបោះពម្ភ និងផ្សព្វផ្សាយ វិទ្យុ និងទូរទស្ស សិប្បកម្មឈើ និងចម្លាក់ថ្ម និងការត្បាញសូត្រ. សូមមើល៖ ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិច. “របាយការណ៍ស្តីពីបរិយាកាសនៃការវិនិយោគឆ្នាំ ២០១៤.” ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១៤. https://2009-2017.state.gov/documents/organization/228917.pdf
- 13. មើលឯកសារយោងខាងលើ
- 14. Hill, Hal និង Jayant Menon. “ប្រទេស កម្ពុជា៖ កំណើនដ៏ឆាប់រហ័ស ជាមួយនឹងការរឹតត្បឹតខាងស្ថាប័ន.” ទីក្រុងម៉ានិល. ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី, មករា ២០១៣. ចូលអាន ៩ មករា ២០១៥ [ភាសាអង់គ្លេស] http://www.adb.org/sites/default/files/pub/2013/economics-wp331-cambodia-rapid-growth.pdf
- 15. ធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ី. “តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសរបស់ប្រទេសកម្ពុជា.” ចូលអាន ២៥ តុលា ២០១៥ [ភាសាអង់គ្លេស] http://www.adb.org/publications/cambodia-special-economic-zones
- 16. ធនាគារជាតិកម្ពុជា. “របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១៣.” ចូលអាន ៩ មករា ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://www.nbc.org.kh/download_files/publication/annual_rep_eng/NBC_Annual_Repor_%202013_ENG_ok.pdf
- 17. Phnom Penh Securities. “វិស័យធនាគារនៅកម្ពុជា.” ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពចុងក្រោយ ខែ ធ្នូ ២០១៣ ។ ចូលអាន ៩ មករា ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://pps.com.kh/PPSUploadFiles/iv/475_en-us.pdf
- 18. ធនាគារពិភពលោក. “ទិន្នន័យការរួមបញ្ចូលហិរញ្ញវត្ថុ/Global Findex.” ចូលអាន ២៥ October តុលា ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://datatopics.worldbank.org/financialinclusion/country/cambodia
- 19. ផ្សាមូលប័ត្រកម្ពុជា. “គោលការណ៍ និងបទបញ្ជាផ្សេងៗរបស់ផ្សាមូលប័ត្រកម្ពុជា.” ចូលអាន ២៥ តុលា ២០១៥. http://www.csx.com.kh/laws/rules/listPosts.do?MNCD=2050
- 20. ផ្សាមូលប័ត្រកម្ពុជា. “បញ្ជីរក្រុមហ៊ុន.” ចូលអាន ៣០ ធ្នូ ២០១៥. http://www.csx.com.kh/data/lstcom/listPosts.do?MNCD=501
- 21. ម៉ៃ ឃុនមករា និង ស៊ុម ម៉ាណែត. “ក្រុមហ៊ុនមូលប័ត្រពន្យាប្រតិបត្តិការ.” ការសែតខ្មែរថែមស៍ ចេញផ្សាយ ២០ តុលា ២០១៥. ចូលអាន ២៥ តុលា ២០១៥. [ភាសាអង់គ្លេស] http://www.khmertimeskh.com/news/16956/securities-firm-suspends-operations/
