សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា។ រូបថតយកពីគេហទំព័រផ្លូវការរបស់សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ថតនៅថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣។
ពាក្យ “សភា” និងពាក្យ “សមាគម” ទាំងពីរនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ជំនួសគ្នាទៅវិញទៅមកទៅតាមប្រភពផ្សេងៗ1 ពេលសំដៅទៅលើធុរជន (បុគ្គល) ឬក្រុមហ៊ុន (ស្ថាប័ន) ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីលើកកម្ពស់ និងការពារផលប្រយោជន៍របស់សមាជិកក្នុងវិស័យធុរកិច្ចណាមួយ។
កន្លងមក កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងផ្សេងៗត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីបែងចែកសភាពាណិជ្ជកម្មពីសមាគមធុរកិច្ច។ ជាឧទាហរណ៍ សមាគមធុរកិច្ចត្រូវបានគេឱ្យនិយមន័យថាជាក្រុមដែលមានសមាជិកភាពនៃសហគ្រាស ក្រុមហ៊ុន ឬអង្គការដែលចូលរួមក្នុងការផ្សព្វផ្សាយលើកកម្ពស់ផលប្រយោជន៍កិច្ចការជំនួញនៃសមាជិករបស់ពួកគេ។2
ចំពោះសភាពាណិជ្ជកម្មវិញជាទូទៅត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយម្ចាស់អាជីវកម្មទាំងឡាយណាដែលមានទីតាំង ឬផលប្រយោជន៍រួម ហើយអាចស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតជាថ្នាក់តំបន់ ថ្នាក់ជាតិ ឬថ្នាក់អន្តរជាតិ។3 សមាគមធុរកិច្ចគឺជាពាក្យដ៏ទូលំទូលាយមួយដែលអាចគ្របដណ្តប់លើវិស័យផ្សេងៗរួមមាន សមាគមវិស័យសំណង់ សណ្ឋាគារ ឬភោជនីយដ្ឋាន រីឯសភាពាណិជ្ជកម្មវិញរួមបញ្ចូលក្រុមហ៊ុនអាជីវកម្មដែលកំពុងប្រតិបត្តិការក្នុងវិស័យផ្សេងៗនៃសកម្មភាពអាជីវកម្ម។4 ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិពាក់ព័ន្ធខាងក្រោមនឹងផ្តល់និយមន័យជាក់លាក់អំពីសភាពាណិជ្ជកម្មក្នុងបរិបទរបស់កម្ពុជា។
ច្បាប់ និងយន្តការទាក់ទងនឹងសភាពាណិជ្ជកម្ម
យោងតាមមាត្រា ១ នៃច្បាប់សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ដែលប្រកាសឱ្យប្រើក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥ សភាពាណិជ្ជកម្មត្រូវបានកំណត់ថាជា “ស្ថាប័នសាធារណៈក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដែលធ្វើសកម្មភាពបម្រើផលប្រយោជន៍ពាណិជ្ជកម្ម ឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម សិប្បកម្ម និងវិស័យសេវាកម្ម”។ ដោយផ្អែកទៅលើតម្រូវការ និងសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មទាំងអស់នេះ ខេត្តនីមួយៗមានសភាពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួន។ ជាទូទៅ សភាពាណិជ្ជកម្មទទួលសមាជិកភាពពីអាជីវកម្មគ្រប់ប្រភេទ ទាំងអាជីវកម្មស្របច្បាប់ ខ្នាតធំ មធ្យម និងតូចពីវិស័យផ្សេងៗ។ តួនាទីសំខាន់របស់សភាពាណិជ្ជកម្មគឺធានាថាមតិ និងយោបល់របស់សមាជិកត្រូវបានបញ្ជូនដល់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបង្កើតបរិយាកាសធុរកិច្ចកាន់តែអំណោយផល។5
ច្បាប់ស្តីពីសភាពាណិជ្ជកម្ម
ខាងក្រោមគឺជាមាត្រានៃច្បាប់ស្តីពីសភាពាណិជ្ជកម្មដែលត្រូវបានអនុម័តដោយសភាជាតិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជានៅថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៥ នៅសម័យប្រជុំលើកទី៤ នៃនីតិកាលទី១។
| មាត្រា | សេចក្តីចែង |
| មាត្រា ១ | សភាពាណិជ្ជកម្ម គឺជាគ្រឹះស្ថានសាធារណៈនៅក្រោមអាណាព្យាបាលនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដែលធ្វើសកម្មភាពដើម្បីជាផលប្រយោជន៍ខាងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម សិប្បកម្ម និងសេវាកម្មក្នុងមណ្ឌលរបស់ខ្លួន។ |
| មាត្រា ២ | សភាពាណិជ្ជកម្មនៅតាមខេត្តក្រុងនីមួយៗត្រូវបង្កើតឡើងដោយអនុក្រឹត្យតាមសំណើរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ ព្រំដែនមណ្ឌលនៃសភាពាណិជ្ជកម្មនីមួយៗត្រូវកំណត់ឡើងដោយអនុក្រឹត្យដែលបង្កើតសភានោះ។ |
| មាត្រា ៣ | សភាពាណិជ្ជកម្មនីមួយៗត្រូវគ្រប់គ្រងដោយការិយាល័យមួយ ដឹកនាំដោយប្រធានមួយរូប និងអនុប្រធានមួយរូបឬច្រើនរូប។ |
| មាត្រា ៤ | សភាពាណិជ្ជកម្មមានសមាជិកសញ្ជាតិជាខ្មែរត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោត។ អាណត្តិ ចំនួនសមាជិក របៀបរបប និងការរៀបចំការបោះឆ្នោតត្រូវកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យ។ |
| មាត្រា ៥ | នៅអមសមាជិកជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោតសភាពណិជ្ជកម្មមានសមាជិកទីប្រឹក្សាមួយចំនួនទៀត ដែលចូលរួមក្នុងការពិភាក្សា តែមានភារកិច្ចត្រឹមតែជាអ្នកផ្តល់មតិប៉ុណ្ណោះ។ |
| មាត្រា ៦ | អភិបាលខេត្ត ក្រុង ឬតំណាង និងតំណាងក្រសួងពាណិជ្ជកម្មមានសិទ្ធិចូលរួមក្នុងសម័យប្រជុំសភាពាណិជ្ជកម្ម តែមានភារកិច្ចត្រឹមតែជាអ្នកផ្តល់មតិប៉ុណ្ណោះ។ |
| មាត្រា ៧ | សមាជិកជ្រើសតាំងនិងទីប្រឹក្សានៃសភាពាណិជ្ជកម្ម បំពេញមុខងាររបស់ខ្លួនដោយមិនយកប្រាក់ខែឬប្រាក់បំណាច់អ្វីឡើយ។ |
| មាត្រា ៨ | សភាពាណិជ្ជកម្មទាំងឡាយអាចសហការគ្នាតាមរយៈប្រធានរបស់ខ្លួនក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃភារកិច្ចស្តីពីបញ្ហាទាំងឡាយដែលពាក់ព័ន្ធទៅនិងមណ្ឌលរៀងៗខ្លួន។ |
| មាត្រា ៩ | បង្ហាញអំពីទំនួលខុសត្រូវរបស់សភាពាណិជ្ជកម្ម។ |
| មាត្រា ១០ | បង្ហាញអំពីកាតព្វកិច្ចរបស់សភាពាណិជ្ជកម្មលើការផ្តល់យោបល់។ |
| មាត្រា ១១ | សភាពាណិជ្ជកម្មអាចបង្កើត ឬគ្រប់គ្រងស្ថាប័នពាណិជ្ជកម្ម ឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម សិប្បកម្ម និងសេវាកម្ម មិនថាជាស្ថាប័នកម្មសិទ្ធិឯកជន ឬរបស់រដ្ឋ។ |
| មាត្រា ១២ | សភាពាណិជ្ជកម្មអាចទិញ ឬបង្កើតអាគារសំរាប់ប្រើប្រាស់ជារបស់ខ្លួនផ្ទាល់ ឬសំរាប់ជួលធ្វើអាជីវកម្ម បើគ្មានការជំទាស់ពីគណៈរដ្ឋមន្ត្រី តាមសំណើរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ |
| មាត្រា ១៣ | សភាពាណិជ្ជកម្មអាចចូលរួមក្នុងការដេញថ្លៃជាសាធារណៈ ដើម្បីទទួលភារៈជាសម្បទានិកនៃសំណង់សាធារណការទាំងឡាយ ឬទទួលបន្ទុកធ្វើសេវាសាធារណៈ។ |
| មាត្រា ១៤ | សភាពណិជ្ជកម្មត្រូវបញ្ជូនរបាយការណ៍ទូទៅមួយស្តីពីសកម្មភាពរបស់ខ្លួនទៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មដែលមានកាតព្វកិច្ចផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនូវរបាយការណ៍នោះ។ |
| មាត្រា ១៥ | ចំណាយសំរាប់ការប្រព្រឹត្តទៅនៃសភាពាណិជ្ជកម្មត្រូវផ្គត់ផ្គង់ដោយភាគទានប្រចាំឆ្នាំរបស់សមាជិក បូករួមជាមួយនឹងចំណូល ព្រមទាំងវិភាគទានមកពីប្រភពផ្សេងៗទៀត។ |
| មាត្រា ១៦ | សភាពាណិជ្ជកម្មអាចខ្ចីប្រាក់ដើម្បីរ៉ាប់រងចំណាយនានាគ្រប់វិស័យដែលពាក់ព័ន្ធនឹងភារកិច្ចបន្ថែមរបស់ខ្លួនដែលមានចែងក្នុងមាត្រា ១១ និង ១២ លើកលែងតែចំណាយសំរាប់ការប្រព្រឹត្តទៅដែលមានចែងក្នុងមាត្រា ១៥ នៃច្បាប់នេះ។ |
| មាត្រា ១៧ | សំណងបំណុលទាំងដើមទាំងការដែលសភាពាណិជ្ជកម្មបានខ្ចីត្រូវធានារ៉ាប់រងដោយប្រាក់ចំណូលនៃអាជីរកម្ម។ |
| មាត្រា ១៨ | សភាពាណិជ្ជកម្មជាច្រើនអាចនឹងខ្ចីឥណទានរួម ដើម្បីយកមកបង្កើត ផ្គត់ផ្គង់គ្រឹះស្ថានសេវា ឬសំណង់ដែលជាប្រយោជន៍រួមរបស់សភាពាណិជ្ជកម្មទាំងនោះ។ |
| មាត្រា ១៩ | ការខ្ចីប្រាក់ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ១៦ ១៧ និង ១៨ ខាងលើនេះអាចធ្វើតាមរយៈធនាគារណាដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ប្រសើរជាងគេ។ |
| មាត្រា ២០ | ក្រៅពីថវិកាសាមញ្ញ សភាពាណិជ្ជកម្មរៀបចំនូវថវិកាពិសេសសម្រាប់គ្រឹះស្ថានពាណិជ្ជកម្ម ឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម និងសិប្បកម្មដែលខ្លួនឯងគ្រប់គ្រង។ |
| មាត្រា ២១ | បទបញ្ញាត្តិទាំងឡាយណាដែលផ្ទុយនឹងច្បាប់នេះត្រូវទុកជានិរាករណ៍។ |
| មាត្រា ២២ | ច្បាប់នេះត្រូវប្រការទុកជាការប្រញាប់។ |
សភាពាណិជ្ជកម្មនៅប្រទេសកម្ពុជា
ចាប់តាំងពីមានកំណែទម្រង់នយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ មក ប្រទេសកម្ពុជាមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មយ៉ាងឆាប់រហ័ស ជាពិសេសបើមើលក្នុងបរិបទអាស៊ី។ នៅឆ្នាំ២០០៤ កម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) និងបានជំរុញកំណើនប្រចាំឆ្នាំជាមធ្យម ៧ ភាគរយ ដោយសារវិស័យផ្សេងៗដែលមានដូចជាការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ដែលជាវិស័យដ៏រឹងមាំ វិស័យសេវាកម្ម អចលនទ្រព្យ និងសំណង់។ ទោះបីជាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងនៅតែរឹងមាំក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខក៏ដោយ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងប្រឈមមុខនឹងការកើនឡើងនៃការប្រកួតប្រជែងពីប្រទេសជិតខាង ជាពិសេសមីយ៉ាន់ម៉ា ឡាវ និងវៀតណាម។ ក្រៅពីការប្រកួតប្រជែងទាំងនេះ ក៏មានបញ្ហាប្រឈមផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជាជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ កំណែទម្រង់ឌីជីថល និងការប្រកួតប្រជែងពាណិជ្ជកម្មរបស់ប្រទេសមហាអំណាចដែលបាននឹងកំពុងបង្កភាពច្របូកច្របល់ដល់ស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជា។ នៅក្នុងកាលៈទេសៈទាំងនេះ តួនាទីរបស់សមាគមធុរកិច្ច និងសភាពាណិជ្ជកម្ម គឺដើម្បីជួយសម្រួលដល់អាជីវកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសកម្ពុជា និងពិភពលោកទាំងមូលឱ្យកាន់តែមានភាពរស់រវើក។6
បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមិនត្រឹមតែមានសភាពាណិជ្ជកម្មក្នុងស្រុកប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងមានសភាពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិផងដែរ ដូចជាសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក (AmCham) សភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបនៅកម្ពុជា (EuroCham)7 សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-អ៊ីស្រាអែល8 ក្រុមការងារអន្តរសភាកម្ពុជា-រុស្ស៊ី និងសភាពាណិជ្ជកម្មជាច្រើនទៀត។ ឧទាហរណ៍ សភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកគឺជាអង្គការមិនរកប្រាក់ចំណេញដែលជំរុញពាណិជ្ជកម្ម និងការវិនិយោគរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងកម្ពុជា ខណៈសហគ្រាសខ្មែរគឺជាភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលគាំទ្រដល់ការអភិវឌ្ឍសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមនៅកម្ពុជា។ សមាគមផ្សេងៗទៀតដូចជា សមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា (CWEA) គឺផ្តោតលើតែក្រុមស្ត្រីដែលធ្វើធុរកិច្ចនៅកម្ពុជា។
សមាគមធុរកិច្ចទាំងអស់ភាគច្រើនផ្តល់នូវឱកាសទំនាក់ទំនងជាបណ្តាញ ការតស៊ូមតិធុរកិច្ច និងសេវាកម្មព័ត៌មានផ្សេងៗ ដើម្បីជួយសហគ្រិនក្នុងការចាប់ផ្តើម និងពង្រីកអាជីវកម្ម។9 ជាមួយនឹងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់ កម្ពុជាចាប់ផ្តើមមានសមាគមធុរកិច្ចក្នុងវិស័យផ្សេងៗដូចជា សមាគមសំណង់កម្ពុជា សមាគមសណ្ឋាគារកម្ពុជា សមាគមភ្នាក់ងារទេសចរណ៍កម្ពុជា និងថែមទាំងមាន សមាគមភោជនីយដ្ឋានកម្ពុជាជាដើម។ល។ តារាងខាងក្រោមបង្ហាញពីសមាគម អាជីវកម្មធំៗ និងសភាពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា៖10
បញ្ជីរាយនាមនៃសមាគមធុរកិច្ច និងសភាពាណិជ្ជកម្មធំៗនៅកម្ពុជា
ខាងក្រោមនេះគឺជាតំណាងនៃសមាគម ឬសភាពាណិជ្ជកម្មក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលលេចធ្លោគួរឱ្យកត់សម្គាល់ និងរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចប្រទេស។
| ល.រ | ឈ្មោះសហព័ន្ធពាណិជ្ជកម្ម | ឈ្មោះកាត់ |
| ១ | សភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកនៅកម្ពុជា | AmCham |
| ២ | សភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបនៅកម្ពុជា | EuroCham |
| ៣ | សភាពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិកម្ពុជា | IBC |
| ៤ | សភាពាណិជ្ជកម្មឥណ្ឌូនេស៊ីនៅកម្ពុជា | IndoCham |
| ៥ | សភាពាណិជ្ជកម្មម៉ាឡេនៅកម្ពុជា | MBCC |
| ៦ | សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា | CCC |
| ៧ | សមាគមធុរកិច្ចជប៉ុនកម្ពុជា | JBAC |
| ៨ | សមាគមសហគ្រិនវ័យក្មេងកម្ពុជា | YEAC |
| ៩ | សមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា | CWEA |
| ១០ | សហគ្រាសខ្មែរ | សហគ្រាសខ្មែរ |
ច្បាប់ពាណិជ្ជកម្ម (២០១៨)
នៅថ្ងៃទី០៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានចេញ ប្រកាសលេខ ០៨៨ ស្តីពីការដាក់លក្ខន្តិកៈទៅលើសមាគមធុរកិច្ច។ យោងតាមប្រកាសនេះ សមាគមធុរកិច្ចទាំងអស់រួមទាំងសភាពាណិជ្ជកម្មបរទេសត្រូវរៀបចំឯកសារច្បាប់របស់ខ្លួនទៅដាក់នៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ ឯកសារទាំងនោះត្រូវភ្ជាប់មកជាមួយនូវឯកសារចាំបាច់មួយចំនួនដូចជា កំណត់ហេតុកិច្ចប្រជុំទូទៅក្នុងការបង្កើតសមាគម ត្រា និងហត្ថលេខារបស់ប្រធានសមាគម និងការអនុម័តការចុះឈ្មោះ។ សមាគមធុរកិច្ចក៏ត្រូវដាក់របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំស្តីពីសកម្មភាពទៅមន្ទីរពាណិជ្ជកម្មខេត្តក្រុងដែលពួកគេស្ថិតនៅ។ ពួកគេក៏អាចផ្អាកប្រតិបត្តិការដោយជូនដំណឹងដល់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មផងដែរ។11
ព័ត៌មានបន្ថែមទៅលើច្បាប់ពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត៖
កម្ពុជាក៏មានក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដែលកំណត់ទៅលើការអនុវត្តសភាពាណិជ្ជកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មទូទៅដែលមានដូចជា៖
- តុលាការពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាបង្កើតឡើងដោយក្រសួងយុត្តិធម៌12 នៅក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភពីកម្មវិធីរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ី ពាណិជ្ជកម្ម និងការប្រកួតប្រជែងរបស់បេសកកម្មប្រជាជនកម្ពុជា។13
- ច្បាប់ស្តីពីមជ្ឈត្តកម្មពាណិជ្ជកម្មត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើតាំងពីថ្ងៃទី០៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៦។14
- មជ្ឈមណ្ឌលមជ្ឈត្តកម្មពាណិជ្ជកម្មជាតិ (NCAC) នៃកម្ពុជា។15
- ច្បាប់ស្ដីពីសហគ្រាសពាណិជ្ជកម្មត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើតាំងពីថ្ងៃទី១៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០៥។
តួនាទីទូទៅរបស់សមាគមធុរកិច្ច ឬសភាពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជា
សមាគម និងសភាពាណិជ្ជកម្មនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានតួនាទីយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេស តាមរយៈការផ្តល់សេវាកម្មជាច្រើនដល់សមាជិករបស់ពួកគេ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាឧទាហរណ៍នៃតួនាទីទូទៅនៃសមាគម និងសភាពាណិជ្ជកម្មទាំងអស់ដែលបង្កើតឡើងដោយសភាជាតិ៖
| តួនាទី | ការពិពណ៌នា |
| ផ្តល់ឱកាសក្នុងការបង្កើតទំនាក់ទំនង | សភា និងសមាគមផ្តល់វេទិកាសម្រាប់អាជីវកម្មដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមក ចែករំលែកមតិយោបល់។ ឧទាហរណ៍ សភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកនៅកម្ពុជា (AmCham) រៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ជាប្រចាំ និងផ្តល់ឱកាសទំនាក់ទំនងសម្រាប់សមាជិករបស់ខ្លួនដែលជួយពួកគេឱ្យពង្រីកបណ្តាញអាជីវកម្ម និងចាប់ឱកាសថ្មីៗ។ |
| ការតស៊ូមតិលើការធ្វើអាជីវកម្ម | សភា និងសមាគមតំណាងឱ្យផលប្រយោជន៍រួមរបស់សមាជិករបស់ពួកគេទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល និងភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ ឧទាហរណ៍ សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា (CCC) ធ្វើការដើម្បីលើកកម្ពស់ផលប្រយោជន៍របស់ធុរកិច្ចកម្ពុជាតាមរយៈការតស៊ូមតិសម្រាប់គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិដែលផ្តល់ជាប្រយោជន៍ដល់សហគមន៍ធុរកិច្ច។ |
| សេវាកម្មព័ត៌មាន | សភា និងសមាគមផ្តល់ព័ត៌មាន និងធនធានដល់សមាជិករបស់ពួកគេដើម្បីជួយធ្វើការសម្រេចចិត្តលើអាជីវកម្ម។ ឧទាហរណ៍ សភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបនៅកម្ពុជា (EuroCham) ផ្តល់ឱ្យសមាជិករបស់ខ្លួននូវលទ្ធភាពទទួលបានការស្រាវជ្រាវទីផ្សារ របាយការណ៍ឧស្សាហកម្ម និងព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត។ |
| ការបណ្តុះបណ្តាល និងការណែនាំ | សភា និងសមាគមផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាល និងការណែនាំដល់សហគ្រិនដើម្បីជួយពួកគេចាប់ផ្តើម និងពង្រីកអាជីវកម្ម។ ឧទាហរណ៍ សមាគមសហគ្រិនស្ត្រីកម្ពុជា (CWEA) ផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាល និងការណែនាំដល់សហគ្រិនស្ត្រីនៅកម្ពុជាដើម្បីជួយពួកគេឱ្យយកឈ្នះលើបញ្ហាប្រឈម និងបង្កើតអាជីវកម្មជោគជ័យ។ |
| ការទទួលបានធនធានហិរញ្ញវត្ថុ | សភា និងសមាគមផ្តល់លទ្ធភាពទទួលបានធនធានហិរញ្ញវត្ថុ ដូចជាប្រាក់កម្ចី និងជំនួយ ដើម្បីជួយចាប់ផ្តើម និងពង្រីកអាជីវកម្ម។ ឧទាហរណ៍ សហគ្រាសខ្មែរគឺជាទីភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដល់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមនៅកម្ពុជា ដើម្បីជួយពួកគេទទួលបានដើមទុនដែលត្រូវការដើម្បីភាពរីកចម្រើន។ |
សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា
គំនិតនៃការបង្កើតសភាពាណិជ្ជកម្មត្រូវបានផ្តួចផ្តើមទ្បើងនៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥។ រហូតមកដល់ឆ្នាំ២០០៥ ទើបប្រទេសកម្ពុជាបង្កើតសភាពាណិជ្ជកម្មរបស់ខ្លួនដែលមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា “សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា”, ដោយមានអ្នកឧកញ៉ា គិត ម៉េង ជាប្រធាន។ សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា គឺជាស្ថាប័នមិនរកប្រាក់ចំណេញដែលមានបណ្តាញទូទាំងប្រទេស និងមានដៃគូក្នុងតំបន់ និងជុំវិញពិភពលោកដែលភ្ជាប់ ចែករំលែកព័ត៌មាន និងសហការលើបញ្ហាផ្សេងៗទាក់ទងនឹងអាជីវកម្ម។
សភាពាណិជ្ជមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការធ្វើជាតំណាងឱ្យផលប្រយោជន៍សមាគមធុរកិច្ចរបស់កម្ពុជា និងតស៊ូមតិដើម្បីគោលនយោបាយដែលជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍន៍។ សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាបានពង្រីកបណ្តាញរបស់ខ្លួនទូទាំងប្រទេស ដោយមានសភាពាណិជ្ជកម្មខេត្តក្រុងចំនួន ១៨ នៅកម្ពុជា។16 ក្រុមហ៊ុន ឬសមាគមធុរកិច្ចក្នុងស្រុក និងបរទេសទាំងអស់ដែលបានចុះឈ្មោះក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អាចចូលរួមធ្វើជាសមាជិករបស់សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាដោយបំពេញទម្រង់ពាក្យសុំ ភ្ជាប់ជាមួយឯកសារពាក់ព័ន្ធ និងបង់ថ្លៃទៅលើសមាជិកភាព។ អត្ថប្រយោជន៍នៃការចូលរួមជាមួយសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា រួមមានការផ្គូផ្គងអាជីវកម្មមួយទល់មួយការតាំងពិព័រណ៍ ការប្រឹក្សាអាជីវកម្ម ការអនុលោមតាមច្បាប់ និងការបណ្តុះបណ្តាលតាមតម្រូវការ។17
រហូតមកដល់ពេលនេះសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា បានតំណាងឱ្យកម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិជាច្រើនដង។ ដូចជានៅថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១១ ប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាជាមួយ ឯកឧត្តម Carol Rodley ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងធនាគារនាំចេញ-នាំចូលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកហៅកាត់ថា Exim Bank។18
សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាគឺជាសភាពាណិជ្ជកម្មជាតិតែមួយគត់ដែលតំណាងឱ្យផលប្រយោជន៍របស់វិស័យឯកជន។ យោងតាមអនុក្រឹត្យលេខ ០៧ ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា តួនាទីសំខាន់របស់ស្ថាប័នេះ គឺធ្វើជាដៃគូសន្ទនារបស់រដ្ឋាភិបាល និងផ្តល់យោបល់ស្តីពីសេដ្ឋកិច្ច និងការវិនិយោគជូនដល់រដ្ឋាភិបាល។ សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាក៏ជាលេខាធិការដ្ឋានផ្នែកឯកជននៃវេទិការាជរដ្ឋាភិបាល-ផ្នែកឯកជនផងដែរ។19
តួនាទីនៃលេខាធិការដ្ឋានផ្នែកឯកជននៃវេទិការាជរដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជន (G-PSF)
ប្រទេសកម្ពុជាមានវេទិកាមួយហៅថា វេទិការដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជនកម្ពុជា (G-PSF)។ តាមរយៈដំណើរការដែលផ្អែកលើតម្រូវការ វិស័យឯកជនកំណត់បញ្ហា និងផ្តល់អនុសាសន៍ដំណោះស្រាយ វេទិការដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជនកម្ពុជា (G-PSF) អាចធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវបរិយាកាសធុរកិច្ច កសាងទំនុកចិត្ត និងលើកទឹកចិត្តដល់ការវិនិយោគផ្នែកឯកជន។20
វេទិការាជរដ្ឋាភិបាល-ផ្នែកឯកជន (G-PSF) មានក្រុមការងារចំនួន ១៣ក្រុម។ នៅមុនការប្រជុំក្រុមការងារ តំណាងវិស័យឯកជនជួបប្រជុំគ្នាដើម្បីពិនិត្យ និងផ្តល់យោបល់លើសេចក្តីស្នើច្បាប់ និងកំណត់បញ្ហាសម្រាប់លើកទៅពិភាក្សាក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមការងារផ្លូវការ។ ក្រុមការងារវិស័យឯកជនទាំងនេះទទួលបានការគាំទ្រពីលេខាធិការដ្ឋាននៃសមាគមធុរកិច្ចរៀងៗខ្លួន និងសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា។ ប្រធានបទជាច្រើនត្រូវបានបញ្ជូនទៅក្រុមការងារនេះ រួមទាំងបញ្ហាទាក់ទងនឹងទូរគមនាគមន៍ ការដឹកជញ្ជូន ការជីកយករ៉ែ ច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយជាដើម។ល។21
| ល.រ | ក្រុមការងារ | សមាគម ឬបុគ្គលទទួលបន្ទុក |
| ១ | កសិកម្ម និងកសិឧស្សាហកម្ម | សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា |
| ២ | ទេសចរណ៍ | សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា |
| ៣ | កម្មន្តសាល/សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម | FASNEC |
| ៤ | នីតិកម្ម ពន្ធដារ និងអភិបាលកិច្ច | សមាគមអាជីវកម្មអន្តរជាតិ |
| ៥ | ធនាគារ និងសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ | សមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា |
| ៦ | ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងដឹកជញ្ជូន | សម្ព័ន្ធមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ីកណ្តាល |
| ៧ | ផលិតកម្មកែច្នៃសម្រាប់ការនាំចេញ និងកិច្ចសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម | សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា |
| ៨ | ទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈ | សហព័ន្ធនិយោជក និងសមាគមធុរកិច្ចកម្ពុជា |
| ៩ | ស្រូវអង្ករ | សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា |
| ១០ | ថាមពល | សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា |
| ១១ | ការអប់រំ | លោកបណ្ឌិត ហេង វណ្ណដា |
| ១២ | សុខាភិបាល | ឯកឧត្តមឧកញ៉ាបណ្ឌិត តាន់ គីមមេង |
| ១៣ | សំណង់ និងអចលនទ្រព្យ | ឧកញ៉ា លី ហួរ |
ទាក់ទងនឹងសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា
ឯកសារយោង
- 1. AQUARII, “សភា និងសមាគមនៅកម្ពុជា៖ ២០២៣,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី០៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 2. INC, “សមាគមអាជីវកម្ម,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី០៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។
- 3. Cambodia Investment Review, “សេចក្តីពន្យល់៖ សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា,” ថ្ងៃទី០៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២, ចូលអាននៅថ្ងៃទី០៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។
- 4. Chamber of Business, “ភាពខុសគ្នារវាងសមាគមពាណិជ្ជកម្ម និងសភាពាណិជ្ជកម្ម,” ថ្ងៃទី២៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣, ចូលអាននៅថ្ងៃទី០៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។
- 5. សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា, “អំពីសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 6. ស្ថានទូតហូឡង់ប្រចាំទីក្រុងបាងកក, “ការធ្វើអាជីវកម្មនៅកម្ពុជា,” ខែមករា ឆ្នាំ២០១៩, ចូលអាននៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។
- 7. AQUARII, “សភា និងសមាគមនៅកម្ពុជា៖ ២០២៣,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី០៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 8. សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា-អ៊ីស្រាអែល, “បេសកម្មរបស់យើង,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី០៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។
- 9. AQUARII, “សភា និងសមាគមនៅកម្ពុជា៖ ២០២៣,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី០៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 10. Privacy Shield Framework, “សមាគមធុរកិច្ចសំខាន់ៗនៅកម្ពុជា,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 11. VDB Loi, “ច្បាប់ថ្មីស្តីពីសមាគម,” ថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨, ចូលអាននៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។
- 12. អោម ប៊ុនធឿន, “តុលាការពាណិជ្ជកម្មអាចនិងដំណើរការនៅដើមឆ្នាំ ២០២៤៖ មន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌,” ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ថ្ងៃទី០៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣, ចូលអាននៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ២០២៣។
- 13. ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី, “បេសកកម្មប្រជាជនកម្ពុជា៖ សកម្មភាព,” ថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិការ ឆ្នាំ២០២២, ចូលអាននៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។
- 14. NCAC, “ជូនចំពោះអ្នកប្រើប្រាស់ និងប្រិយមិត្តរបស់មជ្ឈមណ្ឌលមជ្ឈត្តកម្មពាណិជ្ជកម្មជាតិ,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។
- 15. វ៉ន ដារ៉ា “លោក ប៊ុន យូវឌី ឆ្លុះបញ្ចាំងពីរយៈពេលបីឆ្នាំនៅមជ្ឈមណ្ឌលមជ្ឈត្តកម្មពាណិជ្ជកម្មជាតិ,” ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២, ចូលអាននៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។
- 16. សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា, “អំពីពួកយើង,” ចូលអានថ្ងៃទី០៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 17. សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា, “សំណួរដែលពេញនិយម តើធ្វើដូចម្តេចដើម្បីក្លាយជាសមាជិកនៃ CCC?,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 18. សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា, “ព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងៗ,” ថ្ងៃទី២៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២១, ចូលអាននៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។
- 19. សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា, “អំពីពួកយើង,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី០៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 20. វេទិការដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជនកម្ពុជា, “វេទិកាវិស័យឯកជនរបស់រដ្ឋាភិបាល៖ ការណែនាំ,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី២០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
- 21. វេទិការដ្ឋាភិបាល-វិស័យឯកជនកម្ពុជា, “វេទិកាវិស័យឯកជនរបស់រដ្ឋាភិបាល៖ ការណែនាំ,” ចូលអាននៅថ្ងៃទី២០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។
