ប្រទេសកម្ពុជាមានទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិអន្តរជាតិ និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាច្រើន ចូលរួមក្នុងការងារមនុស្សធម៌ ការស្តារនីតិសម្បទា និងគំនិតផ្តួចផ្តើមអភិវឌ្ឍន៍ ព្រមទាំងការកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ និងការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ។
យោងតាមច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ ឆ្នាំ២០១៥ មាត្រា ៣២ ប្រសិនបើគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយមិនអាចឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយ ឬវិសាលភាពនៃគ្រោះមហន្តរាយធំជាងសមត្ថភាពឆ្លើយតបរបស់ប្រទេស គណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយនឹងប្តឹងឧទ្ធរណ៍ទៅសហគមន៍អន្តរជាតិ សម្រាប់ការឆ្លើយតបបន្ទាន់ និងជំនួយសង្គ្រោះ។1 គណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយអាច៖
- ប្រកាសទទួលយកជំនួយអន្តរជាតិ
- បញ្ជាឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធសហការជាមួយម្ចាស់ជំនួយ និងក្រុមឆ្លើយតបអន្តរជាតិក្នុងប្រតិបត្តិការឆ្លើយតប
- អនុញ្ញាតឱ្យការប្រើប្រាស់ជំនួយអន្ដរជាតិដែលត្រូវបានបញ្ជូនមកក្នុងប្រទេសក្រោមច្បាប់ បទបញ្ជា និងនីតិវិធីពិសេស។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ កម្ពុជាអវត្តមាននៃនីតិវិធីសម្រាប់ការសម្របសម្រួល និងបទបញ្ជានៃជំនួយអន្តរជាតិប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ទោះបីជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់សង្គមស៊ីវិលត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីគាំទ្រការឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយក៏ដោយ។2
វេទិកាមនុស្សធម៌កម្ពុជា (CHF)
វេទិកាមនុស្សធម៌កម្ពុជា (CHF) ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ដែលជាផ្នែកមួយនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមក្នុងការពង្រឹងសមត្ថភាពឆ្លើយតបបន្ទាន់របស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមនុស្សធម៌នៅកម្ពុជា។ គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះត្រូវបានអនុវត្តដោយមជ្ឈមណ្ឌលត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយអាស៊ី (ADPC) និងគាំទ្រដោយទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID)។ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលឈានមុខគេនៃគម្រោងនេះគឺ អង្គការភាពជាដៃគូដើម្បីការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជា (PADEK)3 ដែលជាអង្គការនៅកម្ពុជា ធ្វើការដើម្បីជួយសហគមន៍ជនបទដែលជួបការលំបាក ក្នុងការលើកកម្ពស់ជីវភាព និងគុណភាពជីវិតរបស់ពួកគេ។ អង្គការ PADEK ស្ថិតក្នុងចំណោមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដំបូងគេដែលចាប់ផ្តើមធ្វើការងារអភិវឌ្ឍសហគមន៍នៅកម្ពុជា។ អង្គការ PADEK ផ្តោតលើការជួយសង្គ្រោះសហគមន៍ ការលើកកម្ពស់ជីវភាព និងភាពធន់នៃគ្រោះមហន្តរាយ។
តាមរយៈការផ្តល់ជូននូវធនធាន ចំណេះដឹង ការបណ្តុះបណ្តាល និងការផ្តល់ប្រឹក្សា វេទិកាមនុស្សធម៌កម្ពុជាខិតខំធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង នូវការឆ្លើយតបផ្នែកមនុស្សធម៌ចំពោះគ្រោះមហន្តរាយនៅកម្ពុជា ដោយបង្កើនសមត្ថភាពដឹកនាំរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីចូលរួមក្នុងក្របខ័ណ្ឌមនុស្សធម៌ឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង។4
វេទិកាឆ្លើយតបមនុស្សធម៌ (HRF)
អង្គការជាច្រើនរួមចំណែកដល់ការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ និងជំនួយមនុស្សធម៌នៅកម្ពុជា។ វេទិកាឆ្លើយតបមនុស្សធម៌ មានអង្គការអន្តរជាតិក្រៅរដ្ឋាភិបាល (INGOs) និងទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ដែលដើរតួយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាមនុស្សធម៌ ដោយសារពួកគេមានធនធាន ឧបករណ៍ ចំណេះដឹង និងជំនាញ។ អង្គការ ActionAid និងកម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក (WFP) ជាសហប្រធាននៃវេទិកាឆ្លើយតបមនុស្សធម៌។ បន្ទាប់ពីគ្រោះទឹកជំនន់ធ្ងន់ធ្ងរក្នុងឆ្នាំ ២០១១ វេទិកាឆ្លើយតបមនុស្សធម៌កម្ពុជាត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីជំរុញការសម្របសម្រួល និងទំនាក់ទំនងស្តីពីការត្រៀមលក្ខណៈសង្គ្រោះបន្ទាន់ ការងារមនុស្សធម៌ និងការងារឆ្លើយតបទាន់ពេលវេលា រវាងអង្គការសហប្រជាជាតិ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការអន្តរជាតិ។ វេទិកាឆ្លើយតបមនុស្សធម៌ធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយ គណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ ដើម្បីសម្របសម្រួលវិធីសាស្ត្រឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការគាំទ្រដល់ប្រជាជនដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយវិបត្តិមនុស្សធម៌។5
តារាង៖ ភ្នាក់ងារដឹកនាំ និងសហដឹកនាំវេទិកាឆ្លើយតបមនុស្សធម៌
វិស័យ | ភ្នាក់ងារដឹកនាំ និងសហដឹកនាំ |
---|---|
សន្តិសុខស្បៀងនិងអាហារូបត្ថម្ភ | កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក, DanChurchAif |
ទឹកស្អាត និងអនាម័យ | យូនីសេហ្វ , World Vision |
ជម្រក | អង្គការអន្តោប្រវេសន៍អន្តរជាតិ , People In Need |
សុខភាព | អង្គការសុខភាពពិភពលោក |
ការអប់រំ | យូនីសេហ្វ , Save the Children |
ការការពារ | យូនីសេហ្វ , Save the Children , World Vision |
អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN)
ក្រុមគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDMT) គឺជាយន្តការមួយសម្រាប់ការសម្របសម្រួល ផ្តល់វេទិកាសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មាន ការពិភាក្សា និងស្វែងរកការឯកភាពគ្នា លើគំនិតផ្តួចផ្តើមទាក់ទងនឹងគ្រោះមហន្តរាយ។ គោលបំណងចម្បងរួមមាន៖
- ធានាឱ្យបាននូវការគាំទ្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងរហ័សក្នុងកម្រិតប្រទេស ចំពោះការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងករណីមានគ្រោះមហន្តរាយនៅថ្នាក់កណ្តាល ថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ។
- សម្របសម្រួលជំនួយអង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលជុំវិញការស្តារឡើងវិញរយៈពេលវែង ការកាត់បន្ថយ និងការត្រៀមខ្លួន។
- សម្របសម្រួលរាល់សកម្មភាពទាក់ទងនឹងគ្រោះមហន្តរាយ ដំបូន្មានបច្ចេកទេស និងជំនួយសម្ភារៈ ដែលផ្តល់ដោយទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រមទាំងចាត់វិធានការ ដើម្បីប្រើប្រាស់ធនធានឱ្យបានល្អប្រសើរដោយទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិ។6
ក្រុមគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិមានសមាសភាពពីកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) មូលនិធិកុមារអង្គការសហប្រជាជាតិ (UNICEF) អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) អង្គការស្បៀងអាហារនិងកសិកម្ម (FAO) និងអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក។ ក្រុមគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិត្រូវបានដឹកនាំដោយ អង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក និងការិយាល័យ Resident Coordinator (RC)។7
ក្រុមសកម្មភាពរួមគ្នា (JAG)
អង្គការអន្តរជាតិជាច្រើនកំពុងធ្វើការ លើការកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ និងការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយនៅកម្ពុជា។ អង្គការទាំងនោះរួមមាន Save the Children, Oxfam, Action Aid, ACTED, AVSF, Caritas, DanChurchAid, Habitat for Humanity, KHANA, Life with Dignity, Muslim Aid, World Vision Cambodia, People in Need (PIN), Caritas, Cooperative for Assistance and Relief Everywhere (CARE), PLAN International និង សហព័ន្ធអន្តរជាតិកាកបាទក្រហមនិងអឌ្ឍចន្ទក្រហមសង្គម (IFRC)។ អង្គការទាំងនេះសម្របសម្រួលសកម្មភាពពាក់ព័ន្ធ និងចែករំលែកព័ត៌មានចំណេះដឹង និងជំនាញ ក៏ដូចជាបទពិសោធន៍។
អង្គការអន្តរជាតិជាច្រើននៅកម្ពុជាគឺជាសមាជិករបស់ JAG ដែលជាបណ្តាញអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ ក្នុងពង្រឹងស្តង់ដារនៃសកម្មភាពកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ ចែករំលែកព័ត៌មាន និងលើកកម្ពស់ការអនុវត្តល្អបំផុត។ JAG ក៏ដើរតួជាស្ថាប័នសម្របសម្រួលមួយ ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការឆ្លើយតបរបស់សមាជិកក្នុងអំឡុងពេលគ្រោះមហន្តរាយ។ CHF, ADPC, UNDP និង UNICEF កំពុងធ្វើការក្នុងនាមជាប្រព័ន្ធរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីអង្កេត និងជួយគ្រប់គ្រងការឆ្លើយតបគ្រោះមហន្តរាយនៅកម្ពុជា។8
គណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិ (ICRC)
គណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិ គឺជាអង្គការមនុស្សធម៌ក្រៅរដ្ឋាភិបាល។ ការងាររបស់ពួកគេរួមមាន ការរួមចំណែកដល់ការការពារជនរងគ្រោះស៊ីវិលនៃជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងការតស៊ូផ្ទៃក្នុង ក៏ដូចជាការដោះស្រាយផលវិបាកនៃព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ។ ជាផ្នែកមួយនៃមុខងារនេះ វាដើរតួអព្យាក្រឹត្យ និងមិនលំអៀងរវាងការខិតខំមនុស្សធម៌ណាមួយ។9 ICRC ធ្វើការរួមគ្នាជាមួយកាកបាទក្រហមកម្ពុជា ដើម្បីជួយឆ្លើយតបបន្ទាន់ (ចំពោះជម្លោះ និងគ្រោះធម្មជាតិ) និងអភិវឌ្ឍទំនាក់ទំនង និងអង្គភាព។ វាក៏ដំណើរការផងដែរ ដើម្បីពង្រីកចំណេះដឹងអំពីគោលការណ៍ជាមូលដ្ឋានរបស់ចលនាកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហម ក៏ដូចជាច្បាប់មនុស្សធម៌អន្តរជាតិ។10
សហព័ន្ធអន្តរជាតិកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហម (IFRC)
សហព័ន្ធអន្តរជាតិកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហម (IFRC) ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩១៩ និងមានសង្គមជាតិចំនួន ១៩២ ចូលរួម។ បេសកកម្មរបស់សហព័ន្ធ គឺជួយឧបត្ថម្ភជនរងគ្រោះដោយសារគ្រោះមហន្តរាយ និងពង្រឹងសមត្ថភាពអង្គការ ប្រទេសជាសមាជិករបស់ខ្លួនតាមរយៈសកម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍។11
កាកបាទក្រហមកម្ពុជា (CRC)
កាកបាទក្រហមកម្ពុជាត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៥៥ ហើយបានក្លាយជាដៃគូប្រតិបត្តិការរបស់គណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិ។12 កាកបាទក្រហមកម្ពុជា គឺជាអង្គការមនុស្សធម៌ធំបំផុតរបស់ប្រទេស ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ស្របច្បាប់ដោយរដ្ឋាភិបាលថា ជាជំនួយដល់ទីភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលដែលផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌។13 កាកបាទក្រហមកម្ពុជាផ្តល់ជូននូវភាពចម្រុះនៃជំនួយសង្គ្រោះគ្រោះមហន្តរាយ មនុស្សធម៌ និងសេវាកម្មអភិវឌ្ឍន៍។14
ទីភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលអាមេរិកនៅកម្ពុជា
ការិយាល័យជំនួយគ្រោះមហន្តរាយបរទេសរបស់ទីភ្នាក់ងារ USAID កំពុងបង្កើតសមត្ថភាពឆ្លើយតបបន្ទាន់របស់អង្គការមនុស្សធម៌ដែលគាំទ្រប្រទេសកម្ពុជា។ វាគាំទ្រប្រទេសចំនួន ៣២ នៅអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិកក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងគ្រោះមហន្តរាយ និងគាំទ្រដល់កម្មវិធីកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ ពង្រឹងសមត្ថភាពសហគមន៍រដ្ឋាភិបាល អាជីវកម្ម និងតួអង្គផ្សេងទៀត។ ទីភ្នាក់ងារ USAID/OFDA ផ្តោតលើកម្មវិធីយុទ្ធសាស្ត្របរិបទដែលត្រូវបានរចនាឡើង ដើម្បីបំពេញតម្រូវការកាត់បន្ថយហានិភ័យជាក់លាក់នៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗ ដោយការពង្រឹងសមត្ថភាពឱ្យប្រធានបទស្របគ្នានៅគ្រប់កម្មវិធីទាំងអស់។15 នៅឆ្នាំ ២០២០ ទីភ្នាក់ងារ USAID/OFDA បានផ្តល់ថវិកាជាង ២២ លានដុល្លារ សម្រាប់គំនិតផ្តួចផ្តើមកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយនៅអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីបង្កើនការត្រៀមខ្លួន និងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់អាក្រក់បំផុតនៃគ្រោះមហន្តរាយ។16 កម្មវិធីប្រចាំតំបន់របស់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិករួមមាន៖
- សាកល្បងភាពធន់របស់ទីក្រុង និងសហគមន៍នៅអាស៊ី និងប៉ាស៊ីហ្វិក
- គាំទ្រវឌ្ឍនភាពអាស៊ាន-អាមេរិក
- ពង្រឹងការសម្របសម្រួល និងការគ្រប់គ្រងព័ត៌មានមនុស្សធម៌
- ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវសមត្ថភាពស្វែងរក និងជួយសង្គ្រោះក្នុងតំបន់
- ការកសាងសមត្ថភាពត្រៀម និងការឆ្លើយតបបន្ទាន់ក្នុងតំបន់
- ការពង្រីកប្រព័ន្ធណែនាំទឹកជំនន់ភ្លឹបភ្លែតៗនៅអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិកខាងត្បូង
- ការបណ្តុះបណ្តាលប្រព័ន្ធបញ្ជាការឧបទ្ទវហេតុ។17
កម្ពុជាទទួលបានកម្មវិធីគាំទ្រចំនួនពីរគឺ៖
- ការកសាងសមត្ថភាពឆ្លើយតបបន្ទាន់ របស់អង្គការមនុស្សធម៌។ វាគាំទ្រដល់មជ្ឈមណ្ឌលត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយអានៅស៊ី (ADPC) ដើម្បីផ្តល់ការបណ្តុះបណ្តាលពង្រឹងសមត្ថភាព និងកែលម្អការសម្របសម្រួលក្នុងចំណោមអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក រដ្ឋាភិបាល និងទីភ្នាក់ងារពាក់ព័ន្ធ។18 កម្មវិធីរបស់ ADPC ធ្វើការដើម្បីពង្រឹងបណ្តាញអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក (CHF) និងការសម្របសម្រួលជាមុនរវាងគណៈកម្មាធិការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ប្រតិបត្តិការរៀបចំ និងឆ្លើយតបប្រកបដោយភាពស៊ីជម្រៅ និងមានប្រសិទ្ធភាព។
- ពង្រឹងការត្រៀមខ្លួនជាបន្ទាន់នៃវេទិកាឆ្លើយតបមនុស្សធម៌ (HRF)។ វាគាំទ្រដល់ការត្រៀមលក្ខណៈសង្គ្រោះបន្ទាន់នៅកម្ពុជា ដោយបង្កើនការសម្របសម្រួល និងទំនាក់ទំនងក្នុងចំណោមតួអង្គមនុស្សធម៌នៅក្នុងប្រទេស។19
ទាក់ទងនឹងទីភ្នាក់ងារមិនមែនរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
- គ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
- គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងការត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
- គ្រោះមហន្តរាយ
- គ្រោះរាំងស្ងួត
- ទឹកជំនន់
- ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
- គោលដៅទី១១ ទីក្រុង និងសហគមន៍ប្រកបដោយចីរភាព
- គោលដៅទី១៣ សកម្មភាពបរិស្ថាន
ឯកសារយោង
- 1. រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, “ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ,” ថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 2. Humanyun, Salman និង Mary Picard, “ការអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយនៅកម្ពុជា៖ ការអភិវឌ្ឍច្បាប់បុត្រសម្ព័ន្ធ,” UNDP និង IFRC, ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 3. មជ្ឈមណ្ឌលត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយអាស៊ី, “ភាពជាដៃគូក្នុងការរៀបចំនៅអាស៊ី,” បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 4. វេទិកាមនុស្សធម៌កម្ពុជា, “តើយើងធ្វើអ្វី,” បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 5. CFE-DM, “ប្រទេសកម្ពុជា សៀវភៅណែនាំស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយឆ្នាំ២០២០,” ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 6. Saruha, “ក្រុមគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ,” ថ្ងៃទី ២៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១២, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 7. CFE-DM, “ប្រទេសកម្ពុជា សៀវភៅណែនាំស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយឆ្នាំ២០១៧,” ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 8. OCHA, “ការកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ,” បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 9. សង្គមអឌ្ឍចន្ទក្រហមបង់ក្លាដែស, “គោលការណ៍នៃចលនា,” បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 10. ICRC, “គណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា,” ឆ្នាំ២០១៦, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 11. IFRC, “យើងជានរណា,” បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 12. ICRC, “គណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមអន្តរជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា,” ឆ្នាំ២០១៦, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 13. កាកបាទក្រហមកម្ពុជា, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 14. IFRC, “ប្រទេសកម្ពុជា,” បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 15. USAID, “ការងាររបស់យើង,” ថ្ងៃទី ២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 16. USAID, “ការិយាល័យសម្រាប់ជំនួយមនុស្សធម៌ការអភិវឌ្ឍន៍និងការកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ EAP,” ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ១៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 17. CFE-DM, “ប្រទេសកម្ពុជា សៀវភៅណែនាំស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយឆ្នាំ២០១៧,” ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 18. ADPC, “វិធីសាស្ត្ររបស់យើង,” បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
- 19. USAID, “អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក៖ ជំនួយមនុស្សធម៌ក្នុងការពិនិត្យឡើងវិញ,” ឆ្នាំ២០១៨, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។