ជាទូទៅ តំបន់ព្រៃការពារ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្រោមអនុក្រឹត្យដាច់ដោយឡែក សម្រាប់គោលបំណងនៃការការពារជីវៈចម្រុះ និងការអភិរក្ស។ តំបន់ព្រៃការពារទាំងនេះ គឺជាជម្រកសម្រាប់ប្រភេទសត្វជិតផុតពូជ ឬ រងការគំរាមកំហែងជាច្រើន។ ឧទាហរណ៍ តំបន់ព្រៃការពារមណ្ឌលគិរី គឺជាជម្រកសម្រាប់ ប្រភេទគោព្រៃចំនួន៣ប្រភេទ ប្រភេទឆ្មាដូចជាខ្លា និងខ្លារខិន ខ្លាឃ្មុំ និងសត្វបក្សីនានា។1 នៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពារសីម៉ា មានសត្វដំរី ខ្លាឃ្មុំ និងប្រភេទឆ្មាចំនួន៧ប្រភេទ។2
តំបន់ព្រៃការពារក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី នៃប្រទេសកម្ពុជា។ រូបភាព ថតដោយ Global Water Forum, ២៣ កុម្ភះ ២០១៤។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-NC-SA 2.0។
បន្ថែមលើគុណតម្លៃនៃការអភិរក្ស និងជីវៈចម្រុះរបស់វា តំបន់ព្រៃការពារក៏បានជួយទ្រទ្រង់ដល់ការរស់នៅរបស់សហគមមនុស្សបានច្រើន ជាឧទារហណ៍ ទន្លេនៅក្នុងតំបន់ព្រៃការពារភ្នំក្រវាញភាគកណ្តាល ដែលជាប្រភពទឹកដ៏សំខាន់សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ដល់មនុស្សជាង ៣០,០០០នាក់។3
ពីមុន តំបន់ព្រៃការពារទាំងនេះត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ដែលជាស្ថាប័នមួយនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ។ យ៉ាងណាមិញ ស្ថិតក្រោមការសម្រេចនៃ អនុក្រឹត្យលេខ ៦៩ ស្តីពីការផ្ទេរព្រៃការពារ តំបន់អភិរក្សឈើ តំបន់ព្រៃផ្តល់ផល និងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចរវាងក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងក្រសួងបរិស្ថាន បានចុះថ្ងៃទី ២៨ មេសា ឆ្នាំ២០១៦ ព្រៃការពារត្រូវបានស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថានវិញ។4
រដ្ឋាភិបាលក៏ទទួលបានជំនួយបច្ចេកទេសក្នុងការងារគ្រប់គ្រងពីអង្គភាពមួយចំនួនដូចជា អង្គការ WWF (ខេត្តមណ្ឌលគិរី) អង្គការសម្ព័ន្ធសត្វព្រៃ និងអង្គការអភិរក្សអន្តរជាតិ (ភ្នំក្រវាញ) និងអង្គការសង្គមអភិរក្សសត្វព្រៃ (សីម៉ា)។
ជាលទ្ធផលនៃអនុក្រឹត្យបន្តបន្ទាប់នៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ រាល់ព្រៃការពារទាំងអស់ គឺត្រូវបានប្រែក្លាយទៅជាតំបន់ការពារធម្មជាតិ លើកលែងតែព្រៃការពារមួយប៉ុណ្ណោះគឺ ព្រៃការពារតាម៉ៅ ដែលមានទំហំ ២,២៨៥ ហិកតា ស្ថិតក្នុងខេត្តតាកែវ។ តំបន់ការពារធម្មជាតិជាងពាក់កណ្តាលត្រូវបានចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ជាដែនជម្រកសត្វព្រៃ។
តារាងនៃព្រៃការពារដែលបានបន្ថែមទៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិក្នុងឆ្នាំ ២០១៦៖
លេខរៀង | ឈ្មោះព្រៃការពារ | ឈ្មោះតំបន់ ការពារធម្មជាតិ | ទំហំ | ទីតាំង | អនុក្រឹត្យ |
១ | ព្រៃការពារ ព្រះវិហារ | ដែនជម្រកសត្វព្រៃ ឆែប | ១៩០,០២៧ | ព្រះវិហារ, ស្ទឹងត្រែង | |
២ | ព្រៃការពារ មណ្ឌលគិរី | ដែនជម្រកសត្វព្រៃ ស្រែពក | ៣៧២,៩៧១ | មណ្ឌលគិរី | លេខ ៨៥, ចុះថ្ងៃ ០៩ ឧសភា ២០១៦ |
៣ | ព្រៃការពារ ជួរភ្នំក្រវាញភាគកណ្តាល | ឧទ្យានជាតិជួរ ភ្នំក្រវាញកណ្តាល | ៤០១,៣១៣ | កោះកុង, ពោធិ៍សាត់, កំពង់ស្ពឺ | លេខ ៨១, ចុះថ្ងៃ ០៩ ឧសភា ២០១៦ |
៤ | ព្រៃការពារ ដែនជម្រកបម្រុង សត្វក្រៀលអាងត្រពាំងថ្ម | តំបន់ការពារទេសភាព អាងត្រពាំងថ្ម | ១២,៦៥០ | បន្ទាយមានជ័យ | លេខ ១០០, ចុះថ្ងៃ ២៣ ឧសភា ២០១៦ |
៥ | ព្រៃការពារ ច្រករបៀង សត្វដំរីភាគនិរតី | ដែនជម្រកសត្វព្រៃ តាតៃ | ១៤៤,២៧៥ | កោះកុង | លេខ ៨០, ចុះថ្ងៃ ០៩ ឧសភា ២០១៦ |
៦ | ព្រៃការពារ លំហែ និងកីឡារ ប្រមាញ់អូរយ៉ាដាវ | ឧទ្យានជាតិ អូរយ៉ាដាវ | ១០១,៣៤៨ | រតនៈគិរី | លេខ ៨២, ចុះថ្ងៃ ០៩ ឧសភា ២០១៦ |
៧ | ព្រៃការពារសីម៉ា | ដែនជម្រកសត្វព្រៃ កែវ សីម៉ា | ២៩២,៦៩០ | រតនៈគិរី, ក្រចេះ | លេខ ៨៣, ចុះថ្ងៃ ០៩ ឧសភា ២០១៦ |
៨ | ព្រៃការពារ សៀមប៉ាងខាងលិច | ដែនជម្រកសត្វព្រៃ សៀមប៉ាង | ៦៦,៩៣២ | ស្ទឹងត្រែង | លេខ ៨៦, ចុះថ្ងៃ ០៩ ឧសភា ២០១៦ |
ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនៅក្នុងព្រៃការពារ នៅតែកើតមានឡើង ទោះបីជាវានៅកម្រិតទាបជាងតំបន់ព្រៃជុំវិញក៏ដោយ។ អង្គការអភិរក្សអន្តរជាតិ ប៉ាន់ប្រមាណថា ការកាប់បំផ្លាញព្រៃនៅតំបន់ព្រៃការពារជួរភ្នំក្រវាញភាគកណ្តាល មានអត្រា ២ ភាគរយ សម្រាប់រយៈពេលជាង ៦ឆ្នាំមកនេះ។5
យោងតាមអនុក្រឹត្យលេខ ៦៩ ក្រសួងបរិស្ថាន រួមទាំងក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ សុទ្ធតែមានតួនាទីក្នុងការបង្ក្រាបរាល់សកម្មភាពកាប់ព្រៃខុសច្បាប់នានា។ ខណៈពេលដែលក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទគ្រប់គ្រងលើតំបន់សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច ក្រសួងបរិស្ថានមានតួនាទីគ្រប់គ្រងព្រៃការពារ តំបន់អភិរក្សព្រៃឈើ និងតំបន់ព្រៃផ្តល់ផលរួមទាំងតំបន់ការពារធម្មជាតិផងដែរ។ ការផ្ទេរការទទួលខុសត្រូវ គួរតែត្រូវបានអនុវត្តតាមរយៈការបែងចែក ធនធាន ដើម្បីផ្គូផ្គងការទទួលខុសត្រូវថ្មី។
បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព៖ ០៩ មិថុនា ២០១៦
ទាក់ទងនឹងតំបន់ព្រៃការពារ
ឯកសារយោង
- 1. មូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក (WWF) ប្រចាំនៅកម្ពុជា. “ព្រៃការពារមណ្ឌលគិរី”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៦ មិថុនា ២០១៦។ http://cambodia.panda.org/where_we_work/dry_forests/mondulkiri_protected_forest/
- 2. អង្គការសង្គមអភិរក្សសត្វព្រៃ (WCS). “ព្រៃសីម៉ា”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៦ មិថុនា២០១៦។ http://cambodia.wcs.org/SavingWildPlaces/SeimaForest.aspx
- 3. អង្គការអភិរក្សអន្តរជាតិ. “ព្រៃការពារជួរភ្នំក្រវាញភាគកណ្តាលកម្ពុជា”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៦ មិថុនា ២០១៦។ http://www.conservation.org/projects/Pages/cambodia-central-cardamoms-protected-forest.aspx
- 4. ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ. “អនុក្រឹត្យលេខ ៦៩ ស្តីពីការផ្ទេរព្រៃការពារ តំបន់អភិរក្សឈើ តំបន់ព្រៃផ្តល់ផល និងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចរវាងក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងក្រសួងបរិស្ថាន”។ ចូលអានថ្ងៃទី០៦ មិថុនា ២០១៦។ https://opendevelopmentcambodia.net/dataset/?id=-sub-decree-no-69-on-the-transfer-of-the-protected-forest-forest-conservation-and-production-forest#
- 5. អង្គការអភិរក្សអន្តរជាតិ. “ព្រៃការពារជួរភ្នំក្រវាញភាគកណ្តាលកម្ពុជា”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០៦ មិថុនា ២០១៦។ http://www.conservation.org/projects/Pages/cambodia-central-cardamoms-protected-forest.aspx