ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងសន្តិសុខស្បៀង

ថ្ងៃទី ៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២
ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងសន្តិសុខស្បៀង

កម្មវិធីប្រមូលផលរបស់ទីភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ស.រ.អា. កំពុងជួយកសិករកម្ពុជា។ រូបភាព ដោយទីភ្នាក់ងារផ្តល់ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ស.រ.អា. បានថតនៅថ្ងៃទី ០៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-ND 2.0។

កម្ពុជាទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយនិរន្តរភាពគួរឱ្យកត់សម្គាល់ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាពក្រីក្រ និងសន្តិសុខស្បៀងនៅតែជាបញ្ហាប្រឈម។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទទួលស្គាល់ថាដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រគឺពន្លឿនវិស័យកសិកម្ម និងផ្តល់អាហារមានសុវត្ថិភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប។¹ អាទិភាពកំពូលរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការសម្រេចបាននូវគោលដៅជាតិរបស់ខ្លួនគឺការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រដូចដែលបានបង្ហាញដោយគោលនយោបាយសំខាន់ៗដូចជា យុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណដំណាក់កាលទី ៤ របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍជាតិ ២០១៩-២០២៣ កម្មវិធីកែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ យុទ្ធសាស្ត្រជាតិស្តីពីសន្តិសុខស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភ ២០១៤-២០១៨ និង ក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយជាតិគាំពារសង្គម ២០១៦-២០២៥។ល។ ដោយក្តោបយកនូវការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពឆ្នាំ ២០៣០ ថ្មី រាជរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ចាក់អោយឃើញម្តងទៀតនូវការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងមុតមាំរបស់ខ្លួនក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងលើកកំពស់សន្តិសុខស្បៀងនៅទូទាំងប្រទេសដូចដែលបានបង្ហាញនូវក្នុងក្របខណ្ឌគោលដៅអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៦-២០៣០ (គ.អ.ច.ក)។ រហូតមកដល់ពេលនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានកាត់បន្ថយសមាមាត្រប្រជាជនដែលរស់នៅក្រោមខ្សែបន្ទាត់ភាពក្រីក្ររបស់ជាតិបានពាក់កណ្តាលដោយជោគជ័យក៏ដូចជាកាត់បន្ថយសមាមាត្រដែលរស់នៅក្នុងភាពអត់ឃ្លាន។²

ជំនួយសម្រាប់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ

ក្រៅពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពីដៃគូផ្សេងៗក៏បានចូលរួមចំណែកក្នុងការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដូចគ្នាដែលភាគច្រើនយកតំបន់ជនបទជាចំណុចស្នូលសម្រាប់ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងគម្រោងការណ៏នៃការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជា។³ ដៃគូទ្វេភាគី និងពហុភាគីភាគច្រើនក៏ជួយដល់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការបំពេញគម្លាតនៃភាពក្រីក្រនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដូចជា គម្លាតនៃការធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ច ធនធានមនុស្ស វិសមភាពប្រាក់ចំណូល ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាដើម។⁴ ក្នុងឆ្នាំ២០០៧ រដ្ឋាភិបាលបានណែនាំគំនិតផ្តួចផ្តើមបង្កើត កម្មវិធីអត្តសញ្ញាណបត្រគ្រួសារក្រីក្រ (IDPoor Program) ដែលត្រូវបានគាំទ្រដោយ Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ និងរដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី។ កម្មវិធីនេះមានប្រយោជន៍សម្រាប់ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ណាដែលមានបំណងចង់អនុវត្តកម្មវិធីរបស់ពួកគេក្នុងចំណោមពលរដ្ឋក្រីក្រនៅកម្ពុជា។ បន្ថែមពីលើកម្មវិធីរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រ ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដូចជា កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក (WFP) ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) មូលនិធិកុមាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNICEF) Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) និងសហភាពអឺរ៉ុប (EU) ក៏ដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្តល់មូលនិធិជំនួយដល់កម្មវិធីគាំពារសង្គមរបស់រដ្ឋាភិបាល (ដូចជាសុខុមាលភាពសង្គមរបស់ជនងាយរងគ្រោះ ប្រាក់សោធននិវត្តន៍ ការឆ្លើយតបជាបន្ទាន់ ការអភិវឌ្ឍន៍មូលធនមនុស្ស) ផងដែរ។ ដៃគូអភិវឌ្ឍក៏បានផ្តល់មូលនិធិជំនួយដល់សសរស្តម្ភសំខាន់នៃកម្មវិធីគាំពារសង្គមផ្សេងទៀតរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដូចជាអាហារូបករណ៍ អប់រំបណ្ដុះបណ្ដាលបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈ(TVET) និងមូលនិធិសមធម៌សុខភាព (HEF)។⁵ ប៉ុន្តែការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រគឺជាដំណើរការរយៈពេលវែង ហើយពាក់ព័ន្ធស្ទើរតែគ្រប់វិស័យ រួមទាំងវិស័យសង្គម វិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងវិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ ជាលទ្ធផល ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍បានអនុវត្តជំនួយរបស់ពួកគេក្នុងវិស័យផ្សេងៗក្នុងគោលបំណងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជា។⁶

ក្រៅពីការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រតាមវិស័យ ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍កំពុងជំរុញការចូលរួមរបស់ពួកគេនៅក្នុង (គ.អ.ច.ក) ផងដែរ។ គិតត្រឹមថ្ងៃទី ២៣ ឆ្នាំ២០២២ មានគម្រោងចំនួន ១៣២ ដែលត្រូវបានអនុវត្តដោយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ទ្វេភាគី និងពហុភាគីក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅ (គ.អ.ច.ក) ទី ១ ពុំមានភាពភាពក្រីក្រ។⁷

ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើការក្នុងប្រទេសកម្ពុជាក៏បានរួមចំណែកដល់វឌ្ឍនភាពរបស់ប្រទេសក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រដែលភាគច្រើនធ្វើឡើងតាមរយៈគម្រោងជួយគ្រួសារក្រីក្រ និងការលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ពួកគេ។ ចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៧ ដល់ឆ្នាំ ២០១៩ មានអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន ២៨ ដែលត្រូវបានកំណត់ជាអ្នកផ្តល់វិភាគទានច្រើនជាងគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជារួមមាន មូលនិធិមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផា អង្គការទស្សនៈពិភពលោក Save the Children International ជាដើម។ ប្រហែល ៨៥% នៃធនធានប្រតិបត្តិការរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលសរុបត្រូវបានបែងចែកទៅឱ្យវិស័យសុខាភិបាល ការអប់រំ ការអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ សុខុមាលភាពសហគមន៍ និងកសិកម្ម។⁸

ភាពក្រីក្រក្នុងទីក្រុង

ភាពក្រីក្រក្នុងទីក្រុងសំដៅទៅលើ «សំណុំនៃការលំបាកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមដែលត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងទីក្រុងឧស្សាហកម្ម ហើយនោះគឺជាលទ្ធផលនៃការរួមបញ្ចូលគ្នានៃដំណើរការដូចជា៖ ការបង្កើតស្តង់ដាររស់នៅប្រកបដោយផាសុកភាព ការកើនឡើងនៃបុគ្គលនិយម ដំណើរការនៃការបែងចែកសង្គម និងការធ្វើឱ្យទីផ្សារការងារទ្វេ ដែលប្រែទៅជាពីរផ្នែកសង្គម។»⁹ ទោះបីជាតំបន់ទីក្រុងមានកម្រិតជីវភាព និងប្រាក់ចំណូលកាន់តែប្រសើរឡើងក៏ដោយ ក៏ភាពក្រីក្រនៅតែមានជាពិសេសបន្ទាប់ពីវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោក អត្រានៃភាពក្រីក្របានប្រែប្រួលនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញហើយនៅឆ្នាំ ២០១២ វាលើសពីតំបន់ផ្សេងទៀតជាលើកដំបូង។¹⁰ គិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ មានគម្រោងចំនួន ៤១ ដែលកំពុងដំណើរការនិងបានបញ្ចប់ក្នុងផ្នែករៀបចំផែនការទីក្រុងនិងការគ្រប់គ្រងដោយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដូចជាធនាគារអភិវឌ្ឍអាស៊ី (ADB) គណៈកម្មការអឺរ៉ុប (EC)/សហភាពអឺរ៉ុប (EU) បារាំង ជប៉ុន និងសាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ដើម្បីជួយទីក្រុងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមក្រីក្រនៅក្នុងតំបន់រាជធានី។¹¹

ជំនួយសន្តិសុខស្បៀង

ខណៈដែលកម្ពុជាកំពុងឆ្ពោះទៅរកប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ ២០៣០ សន្តិសុខ និងអាហារូបត្ថម្ភគឺជាវិស័យសំខាន់មួយដែលនឹងជួយក្នុងការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រ និងធានាមិនមានភាពអត់ឃ្លានដូចដែលបានបង្ហាញក្នុង (គ.អ.ច.ក) ទី ២ គ្រោះអត់ឃ្លានស្មើសូន្យផងដែរ។ ដើម្បីបង្កើតប្រព័ន្ធអាហាររួមបញ្ចូលដោយជោគជ័យ កម្ពុជានៅតែបន្តបើកទ្វារសម្រាប់អ្នកពាក់ព័ន្ធ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដោយសារតែធនធាន និងសមត្ថភាពនៃការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅមានកំណត់។¹²

នៅកម្ពុជា គ្រួសារប្រហែល ១,៧២៦,០០០ គឺជាគ្រួសារកាន់កាប់ផ្នែកកសិកម្ម យោងតាមការអង្កេតកសិកម្មអន្តរជំរឿនកម្ពុជាឆ្នាំ ២០១៩ (CIAS) ហើយវិស័យកសិកម្មមានចំនួន ២២% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP) ខណៈដែលមានអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យនេះប្រហែល ៣ លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ ២០២០។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាជនក្រីក្រនឹងប្រជាជននៅជនបទនៅតែប្រឈមមុខនឹងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភមិនគ្រប់គ្រាន់។ ជាងនេះទៅទៀត ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក៏បានបង្កជាការគំរាមកំហែងដល់វិស័យកសិកម្ម និងប៉ះពាល់ដល់ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់កម្ពុជាផងដែរដោយសារកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសដែលងាយរងគ្រោះបំផុតចំពោះអាកាសធាតុខ្លាំងលើសន្ទស្សន៍ហានិភ័យអាកាសធាតុសកល (Global Climate Risk Index)។¹³ អាស្រ័យហេតុនេះ ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពីដៃគូក៏ជួយគាំទ្រក្នុងការបន្ស៊ាំទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុសម្រាប់កសិករក្នុងស្រុកផងដែរ។ គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០២១ កម្ពុជាបានទទួលគម្រោងចំនួន ៨៦ ក្នុងវិស័យសន្តិសុខស្បៀង និងអាហារូបត្ថម្ភពីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍របស់ខ្លួនហើយ អង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្ម (FAO) នៅតែបន្តជាអ្នកផ្តល់ជំនួយកំពូលក្នុងវិស័យនេះ។¹⁴

គិតត្រឹមថ្ងៃទី ២៣ ឆ្នាំ២០២២ មានគម្រោងចំនួន ១២០ ដែលត្រូវបានអនុវត្តដោយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ទ្វេភាគី និងពហុភាគីក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅ (គ.អ.ច.ក) ទី ២ គ្រោះអត់ឃ្លានស្មើសូន្យ។¹⁵

ផែនការអនាគត

ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រគឺជាអាទិភាពស្នូលនៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ហើយជាលទ្ធផលអត្រានៃភាពក្រីក្របានធ្លាក់ចុះក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ អត្រានៃភាពក្រីក្រមានចំនួន ៤៧,៨%¹⁶ និង ១៩% ក្នុងឆ្នាំ ២០១១¹⁷ និងបានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ១៣,៥% នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៤។¹⁸ ដោយសារបញ្ហាកូវីដ-១៩ អត្រាភាពក្រីក្របានកើនដល់ ១៧,៨% ក្នុងឆ្នាំ ២០២០។¹⁹ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការរក្សាអត្រានេះបានក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោយសារភាពក្រីក្រកាន់តែពិបាកទៅដល់។²⁰ សកម្មភាពនាពេលអនាគតដែលអាចធ្វើទៅបានរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គឺការបង្កើនចំណែកនៃប្រាក់ចំណូលដែលទទួលបានដោយអ្នកក្រីក្របំផុត ២០% និងកែលម្អអាហារូបត្ថម្ភ។ នេះតម្រូវឱ្យប្រាក់ចំណូលរបស់ជនក្រីក្រកើនឡើងតាមសមាមាត្រទៅនឹងក្រុមផ្សេងទៀត និងការអន្តរាគមន៍បន្ថែមទៀតដើម្បីគាំទ្រដល់ជំនួយសង្គម ការផ្តល់អាហារបន្ថែម វិធានការសុខភាពសាធារណៈការចិញ្ចឹមសាលារៀន។ល។²¹

នៅឆ្នាំ ២០២១ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានចេញផ្សាយនូវផែនទីបង្ហាញផ្លូវរបស់កម្ពុជាសម្រាប់ប្រព័ន្ធស្បៀងអាហារសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពឆ្នាំ ២០៣០ ដែលដាក់ចេញនូវទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗចំនួនបួនដូចជា របបអាហារដែលមានសុខភាពល្អសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា ការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់យុវជន ស្ត្រី និងជនងាយរងគ្រោះ ជីវភាពរស់រវើក និងប្រព័ន្ធអាហារធន់ និងអភិបាលកិច្ចសម្រាប់។ ប្រព័ន្ធអាហារដែលរួមបញ្ចូលកាន់តែច្រើន។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ពីភាគីដៃគូអភិវឌ្ឍន៍មានគម្រោងកើនឡើងជាច្រើនដែលត្រូវបានគ្រោងទុកសម្រាប់ឆ្នាំខាងមុខ ទាំងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងសន្តិសុខស្បៀង។²²

ទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងសន្តិសុខស្បៀង

ឯកសារយោង

1. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, «ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិអភិវឌ្ឍន៍២០១៩-២០២៣,» ទំព័រ ២៧, ២០១៩, បានចូលអានខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២។
2. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, «ក្របខ័ណ្ឌគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់កម្ពុជា (២០១៦-២០៣០),» ទំព័រ ១៦, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
3. វិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់ប្រតិបត្តិការនិងសន្តិភាព, «វិធីសាស្ត្ររបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលចំពោះការអភិវឌ្ឍសហគមន៍នៅតាមជនបទកម្ពុជា,» បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
4. ធនាគារពិភពលោក, «កម្ពុជា៖ ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការចែករំលែកវិបុលភាព,» ថ្ងៃទី ២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
5. អង្គការសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ និងសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច, «ការពិនិត្យប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមកម្ពុជា,» ទំព័រ ១២១, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
6. គណៈកម្មាធិការនីតិសម្បទា និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, «របាយការណ៏ស្តីពីប្រសិទ្ធភាពកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៏និងភាពជាដៃគូរនៅកម្ពុជា,» ទំព័រ ១៩, មីនា ២០២០, បានចូលអានខែមីនា ២០២២។
7. គណៈកម្មាធិការនីតិសម្បទា និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, «របាយការណ៍មូលដ្ឋានទិន្នន័យ ODA កម្ពុជាឆ្នាំ២០២១,» បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
8. គណៈកម្មាធិការនីតិសម្បទា និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, «របាយការណ៏ស្តីពីប្រសិទ្ធភាពកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៏និងភាពជាដៃគូរនៅកម្ពុជា,» ទំព័រ ២៨-២៩, មីនា ២០២០, បានចូលអានខែមីនា ២០២២។
9. Ana Belén Cano-Hila, «ភាពក្រីក្រក្នុងទីក្រុង,» ថ្ងៃទី ១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអានខែមេសា ឆ្នាំ២០២២។
10. អង្គការសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ និងសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច, «ការពិនិត្យប្រព័ន្ធការពារសង្គមកម្ពុជា,» ទំព័រ ១២១, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
11. គណៈកម្មាធិការនីតិសម្បទា និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, «របាយការណ៍មូលដ្ឋានទិន្នន័យ ODA កម្ពុជាឆ្នាំ ២០២១,» បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
12. គណៈកម្មាធិការនីតិសម្បទា និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, «សង្ខេបអំពីប្រទេសកម្ពុជា,» ទំព័រ ៥, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
13. GermanWatch, «សន្ទស្សន៍ហានិភ័យនៃអាកាសធាតុសកលឆ្នាំ២០២១៖ តើអ្នកណាខ្លះដែលរងគ្រោះបំផុតពីព្រឹត្តិការណ៍អាកាសធាតុខ្លាំងបំផុត? ព្រឹត្តិការណ៍ការបាត់បង់ដែលទាក់ទងនឹងអាកាសធាតុក្នុងឆ្នាំ២០១៩ និងឆ្នាំ២០០០ ដល់ឆ្នាំ២០១៩,» ខែមករា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអានខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២។
14. គណៈកម្មាធិការនីតិសម្បទា និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, «របាយការណ៍មូលដ្ឋានទិន្នន័យ ODA កម្ពុជាឆ្នាំ២០២១,» បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
15. គណៈកម្មាធិការនីតិសម្បទា និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, «របាយការណ៍មូលដ្ឋានទិន្នន័យ ODA កម្ពុជាឆ្នាំ២០២១,» បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
16. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, «របាយការណ៍វឌ្ឍនភាពឆ្នាំ២០១៩នៃការសម្រេចបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់កម្ពុជា ២០១៦-២០៣០,» បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
17. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, «ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ២០១៩-២០២៣,» បានចូលអានខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២។
18. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, «ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ២០១៩-២០២៣,» ទំព័រ ១, បានចូលអានខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២។
19. នៅ ស៊ីវុត្ថា, «ក្រសួងផែនការកែសម្រួលតួលេខបន្ទាត់ភាពក្រីក្រ,» ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៏, បានចូលអានខែមេសា ឆ្នាំ២០២២។
20. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, «ក្របខ័ណ្ឌគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពកម្ពុជា (២០១៦-២០៣០),» ទំព័រ ១៦, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
21. រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, «ក្របខ័ណ្ឌគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់កម្ពុជា (២០១៦-២០៣០),» ទំព័រ ២៧, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
22. គណៈកម្មាធិការនីតិសម្បទា និងអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, «របាយការណ៍មូលដ្ឋានទិន្នន័យ ODA កម្ពុជាឆ្នាំ២០២១,» បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។

នៅលើទំព័រនេះ
សេចក្តីប្រកាសពាក់ព័ន្ធ
- IFAD និងកម្ពុជាចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងបើកការិយាល័យអង្គការ IFAD ប្រចាំប្រទេសជាប្រវត្តិសាស្ត្រ
បន្ថែម...
ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធ
- កម្ពុជាចំណាយ ១,៤ពាន់លានដុល្លារជួយដល់ជនក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះតាំងពីឆ្នាំ២០១៩'
- គម្រោងរួមគ្នារបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីនឹងជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រតាមដងទន្លេសាប
- អង្គការផ្កាយសមុទ្រផ្តោតលើការលុបបំបាត់ភាពក្រីក្រក្នុងចំណោមកុមារនៅកម្ពុជា
- របាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិឃើញមានការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជា ខណៈអត្រាបោះបង់ការសិក្សានៅតែបន្ត
- រាជរដ្ឋាភិបាលគ្រោងចំណាយប្រមាណ ៣៦លានដុល្លារដើម្បីបណ្ដុះបណ្ដាលយុវជនក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ
បន្ថែម...
ប្រធានបទ
- កសិកម្ម និង ការនេសាទ
  - ការនេសាទ ការចិញ្ចឹមត្រី និងជលវប្បកម្ម
    - ផលិតកម្មជលផល
      សហគមន៍នេសាទ
      ការចិញ្ចឹមត្រី និងជលវប្បកម្ម
      ការនេសាទត្រីបែបពាណិជ្ជកម្ម និងធនធានជលផលធម្មជាតិ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងការនេសាទ
  - កសិកម្ម
    - ទំនិញ ការកែច្នៃ និងផលិតផលកសិកម្ម
      ផលិតផលសត្វ
      ផលិតផលទឹកដោះគោ
      ផលិតផលធ្វើអំពីស្បែក
      សាច់
      ផលិតកម្មបសុបក្សី
      ផលិតផលដំណាំ និងទំនិញ
      ដំណាំជីវឥន្ធនៈ
      ដំឡូងមី
      ល្ហុងខ្វង
      អំពៅ
      ស្វាយចន្ទី
      ផ្លែឈើ និងបន្លែ
      ពោត
      ដូងប្រេង
      ស្រូវ
      កៅស៊ូ
      សណ្តែកសៀង
      គ្រឿងទេស
      ម្រេច
      អំបិល
      ស្រូវ
      ស្ករ
    - ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងកសិកម្ម និងបច្ចេកវិទ្យា
      សេវាកម្មវិស្វកម្ម និងគ្រឿងបរិក្ខាកសិកម្មខា
      ការគ្រប់គ្រងទឹកនិងធារាសាស្ត្រ
      ការគ្រប់គ្រងសត្វល្អិតចង្រៃ
      ការគ្រប់គ្រងដីកសិកម្ម
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យកសិកម្ម
    - ផលិតកម្មផ្នែកកសិកម្ម
      ផលិតកម្មកសិឧស្សាហកម្ម
      កសិកម្មតាមកិច្ចសន្យា
      សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច និងចំការ
      ការចិញ្ចឹមបសុសត្វ
      ការដាំដំណាំដោយប្រើជីសរីរាង្គ
      កសិកម្មទ្រង់ទ្រាយតូច និងមធ្យម
- ជំនួយ និងការអភិវឌ្ឍ
  - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ទ្វេភាគី
    - សមាជិកគណៈកម្មាធិការជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ឌីអេស៊ី (DAC)
      ជំនួយពីប្រទេសអូស្ត្រាលី
      ជំនួយពីសហភាពអឺរ៉ុប
      ជំនួយពីប្រទេសអាល្លឺម៉ង់
      ជំនួយពីប្រទេសជប៉ុន
      ប្រទេសដែលជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងទៀត
      ជំនួយពីកូរ៉េខាងត្បូង
      ជំនួយពីប្រទេសស៊ុយអែត
      ជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិក
    - ប្រទេសដែលមិនមែនជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ ឌីអេស៊ី
      ជំនួយពីប្រទេសចិន
      ជំនួយពីប្រទេសឥណ្ឌា
  - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពហុភាគី
    - ធនាគារអភិវឌ្ឍន៏អាស៊ី (ADB)
    - អង្គការស្បៀង និងកសិកម្ម (FAO)
    - មូលនិធិហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ
    - អង្គការសហប្រជាជាតិ
    - ធនាគារពិភពលោក
  - គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ និងការគ្រប់គ្រង
  - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ឯកជន និងមិនរកប្រាក់កម្រៃ
- គ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងការត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
  - ទីភ្នាក់ងារមិនមែនរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការត្រៀមបង្ការគ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
    - មូលនិធិសម្រាប់គ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
    - អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកគ្រោះមហន្តរាយ និងការឆ្លើយតបក្នុងគ្រាអាសន្ន
    - កាកបាទក្រហមកម្ពុជា
  - គ្រោះមហន្តរាយ
    - គ្រោះរាំងស្ងួត
    - គ្រោះរញ្ជួយដី
    - អគ្គីភ័យ
    - ទឹកជំនន់
    - ជំងឺរាតត្បាត
    - ព្យុះ
    - ស៊ូណាមិ
- សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម
  - ពាណិជ្ជកម្ម
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ច
    - រចនាសម្ព័ន្ធពាណិជ្ជកម្ម និងការចុះបញ្ជីស្របច្បាប់
  - សេវាកម្មធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ
  - សមាគមន៏ពាណិជ្ជកម្ម
    - សភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក
    - សមាគមពាណិជ្ជកម្មចិន
    - សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា
  - ការវិនិយោគ
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីការវិនិយោគ
      វិនិយោគិនក្នុងស្រុក
      វិនិយោគិនបរទេស
  - សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម
  - ផ្សារមូលបត្រ (ផ្សារភាគហ៊ុន)
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីផ្សារមូលបត្រ
    - ផ្សារភាគហ៊ុន
- ថាមពល
  - គោលនយោបាយនិងការគ្រប់គ្រងថាមពល
  - ផលិតកម្មអគ្គិសនី
    - ទំនប់វារីអគ្គិសនី
    - ផលិតកម្មថាមពលដែលមិនកើតឡើងវិញ
      ធ្យូងថ្ម
      ប្រេងម៉ាហ្ស៊ូត
      ប្រេង និងឧស្ម័ន
    - ផលិតកម្មថាមពលកើតឡើងវិញ
      ជីវឥន្ធនៈ
      ជីវម៉ាស
      ថាមពលព្រះអាទិត្យ
      ខ្យល់
  - ថាមពលសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូន
    - ប្រេងម៉ាហ្ស៊ូត
    - អគ្គិសនី
    - ប្រេង
    - ថាមពលព្រះអាទិត្យ
  - ឥន្ធនៈសម្រាប់ចម្អិនអាហារ
    - ធ្យូង
    - ឧស្ម័ន
- បរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ
  - ធនធានទឹក
    - ទឹកក្រោមដី
    - តំបន់សមុទ្រ និងឆ្នេរ
    - ទន្លេ និងបឹង
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងទឹក
      សិទ្ធិប្រើប្រាស់ទឹក
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ
    - ការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន
    - ទិដ្ឋភាពទូទៅនៃគោលនយោបាយ និងក្របខណ្ឌច្បាប់
      ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ
      ប្រភេទនៃតំបន់ការពាររបស់រដ្ឋ
  - ព្រៃឈើ និងរុក្ខាប្រមាញ់
    - ចំណាត់ថ្នាក់ព្រៃឈើ
      វាក្យសព្ទ និងនិយមន័យ
      ព្រៃស្រោង
      ព្រៃបង្កើតឡើងវិញ
    - គម្របព្រៃឈើ
      កត្តាជម្រុញការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ
      សម្បទាន
      ការកាប់ឈើខុសច្បាប់
      ការបំលែងដី
      ការធ្វើរបាយការណ៍គម្របព្រៃឈើ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងព្រៃឈើ
    - ផលិតផលព្រៃឈើ
      ឧស្សាហកម្មព្រៃឈើ
      ពាណិជ្ជកម្ម និងហិរញ្ញវត្ថុព្រៃឈើ
      ការកាប់ឈើ និងឈើមានតម្លៃ
      ការដាំដើមឈើ
      ឈើខ្លឹម
      ក្រដាស និងរុក្ខជាតិសម្រាប់បម្លែងជាក្រដាស
      ដើមអាកាស្យា
      ដើមប្រេងខ្យល់
      អនុផលព្រៃឈើ
      ការបរបាញ់
      ជ័រ
      ការបន្តុះឈើប្រណិត
    - ការការពារព្រៃឈើ
      ការគាំទ្រកិច្ចការពារព្រៃឈើ
      មូលនិធិសម្រាប់កិច្ចការពារព្រៃឈើ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកកិច្ចការពារព្រៃឈើ
      តំបន់ការពារ
      សហគមន៍ព្រៃឈើ
      ឧទ្យានជាតិ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃ
      ព្រៃការពារ
      ព្រៃឈើប្រើប្រាស់បានយូរអង្វែង
  - ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
    - ការបន្សាំខ្លួនទៅនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ
    - ការកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
      យន្តការអភិវឌ្ឍន៍ស្អាត
      សកម្មភាពបន្ស៊ាំសមស្របទូទាំងប្រទេស
  - ការជួញដូរកាបូន និងការចំណាយប្រាក់ដទៃទៀត ដើម្បីទទួលបានសេវាកម្មអេកូឡូស៊ី
  - ការការពារបរិស្ថាន និងជីវៈចម្រុះ
  - ការបំពុលបរិស្ថាន និងកាកសំណល់
    - ការបំពុលខ្យល់
    - សំណល់អេឡិចត្រូនិច
    - សំរាម សំណល់រឹង
    - ការបំពុលទឹក
  - ជីវៈចម្រុះ
    - សត្វ
    - ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី
    - រុក្ខជាតិ
  - សេវាកម្មអេកូឡូជី
- ឧស្សាហកម្មនិស្សារណកម្ម
- រដ្ឋាភិបាល
  - ថវិកា
  - ការបោះឆ្នោត
  - ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ
  - ប្រព័ន្ធរដ្ឋាភិបាល
  - រដ្ឋបាលថ្នាក់ខេត្ត និងមូលដ្ឋាន
    - ការគ្រប់គ្រង
    - វិមជ្ឈការ និងវិសហមជ្ឈការ
  - ការកម្រិតពន្ធអាករ
  - សេវាកម្មរដ្ឋាភិបាល
  - លទ្ធកម្ម
  - ការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ
  - រដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ជាតិ
    - អង្គនីតិប្រតិបត្តិ
    - ប្រមុខរដ្ឋ
    - ក្រសួង និងស្ថាប័នរដ្ឋ
      ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ
      ក្រសួងមុខងារសាធារណៈ
      ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម
      ក្រសួងធម្មការ និងសាសនា
      ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ
      ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ
      ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា
      ក្រសួងបរិស្ថាន
      ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ
      ក្រសួងសុខាភិបាល
      ក្រសួងឧស្សាហកម្ម និងសិប្បកម្ម
      ក្រសួងឧស្សាហកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ បច្ចេកវិទ្យា និងនវានុវត្តន៍
      ក្រសួងព័ត៌មាន
      ក្រសួងមហាផ្ទៃ
      ក្រសួងយុត្តិធម៌
      ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ
      ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់
      ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល
      ក្រសួងការពារជាតិ
      ក្រសួងទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងអធិការកិច្ច
      ក្រសួងផែនការ
      ក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍
      ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន
      ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ
      ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា
      ក្រសួងទេសចរណ៍
      ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម
      ក្រសួងកិច្ចការនារី
      ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា
      ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី
      រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរណ៍ស៊ីវិល
    - រដ្ឋសភា
- វិស័យឧស្សាហកម្ម
  - អចលនទ្រព្យ
  - ទេសចរណ៍
  - ការផលិត
    - ការកែច្នៃផលិតផលកសិកម្ម
      ចំណីសត្វ
      ជីវឥន្ធនៈ
      ជី
      កៅស៊ូ
    - រថយន្ត
    - ការកែច្នៃអាហារ
      ភេសជ្ជៈ
      ត្រីនិងអាហារសមុទ្រ
      សាច់ និងផលិតផលសាច់
      ទឹកដោះគោនិងផលិតផលពីទឹកដោះគោ
      អាហារកែច្នៃ
      អំបិល
    - គ្រឿងសង្ហារឹម
    - សម្លៀកបំពាក់និងវាយនភណ្ឌ
      សម្លៀកបំពាក់
      អំបោះ និងសូត្រ
      ស្បែកជើង
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីកម្មន្តសាល
    - ការកែច្នៃ និងផលិតផលរ៉ែ
      ឥដ្ឋ និងក្បឿង
      ស៊ីម៉ង់
      ប្រេង
      ដែកថែប
  - សំណង់
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីវិស័យសំណង់
    - ក្រុមហ៊ុន និងគម្រោងសំខាន់ៗ
  - សិប្បកម្ម
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់វិស័យសិប្បកម្ម
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីវិស័យឧស្សាហកម្មសិប្បកម្ម
  - ការលេងល្បែងស៊ីសង
- ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ
  - ទីផ្សារ
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីទីផ្សារ
    - ឈ្មួញតូចតាច
      សមាគមឈ្មួញតូចតាច
      សិទ្ធិឈ្មួញតូចតាច
  - ការដឹកជញ្ជូន និងបញ្ញើ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងមូលនិធិសម្រាប់គមនាគមន៍
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងគមនាគមន៍ និងការដឹកជញ្ជូនទំនិញ
    - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដឹកជញ្ជូននិងមធ្យោបាយដទៃទៀត
      អាកាសយានដ្ឋាន និងការធ្វើដំណើរ
      ផ្លូវដែក
      ផ្លូវដី និងស្ពាន
      ផ្លូវទឹក និងកំពង់ផែ
  - ទំនាក់ទំនង
    - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសម្រាប់ទំនាក់ទំនង
      អ៊ីនធើណេត
      វិទ្យុ
      ទូរស័ព្ទ
      ទូរស័ព្ទចល័ត
      ទូរទស្សន៍
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងទូរគមនាគមន៍
    - ការអភិវឌ្ឍ និងមូលនិធិសម្រាប់ទូរគមនាគមន៍
  - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអគ្គិសនី
    - ការអភិវឌ្ឍ និងមូលនិធិសម្រាប់អគ្គិសនី
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងអគ្គិសនី
    - បរិក្ខារផលិត និងចែកចាយអគ្គីសនី
  - ទឹក និងអនាម័យ
    - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ ទឹក និងអនាម័យ
      មូលនិធិសម្រាប់បរិក្ខារទឹក និងអនាម័យ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកទឹក និងអនាម័យ
    - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងបរិក្ខារទឹក និងអនាម័យ
      ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទឹក និងអនាម័យតាមទីជនបទ
      អនាម័យតាមទីជនបទ
      ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកតាមទីជនបទ
      ស្រះ
      ទឹកលើដី
      ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទឹក និងអនាម័យនៅទីប្រជុំជន
      ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអនាម័យទីក្រុង
      ការផ្គត់ផ្គង់ និងចែកចាយទឹកតាមទីប្រជុំជន
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងទឹក និងអនាម័យ
    - ការធ្វើតេស្តគុណភាពទឹក
- ពលកម្ម
  - សហជីព
  - មជ្ឈត្តការផ្នែកការងារ
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងពលកម្ម
    - ប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា
    - ការការពារសម្រាប់ពលករនៅក្រៅប្រទេស
    - សុវត្ថិភាព និងសុខភាពក្នុងការងារ
    - សិទ្ធិកម្មករ
  - ការងារក្រៅផ្លូវការ
  - ពលកម្មជាផ្លូវការ
  - ពលកម្មខុសច្បាប់
    - ពលកម្មកុមារ
    - ពលកម្មកេងចំណេញផ្លូវភេទ
    - ការជួញដូរមនុស្ស
  - ការជ្រើសរើសបុគ្គលិក និងការងារនៅក្រៅប្រទេស
  - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់សិទ្ធិការងារ និងសហជីព
    - មូលនិធិសម្រាប់សិទ្ធិពលកម្ម និងសហជីព
    - អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិការងារ និង សហជីពពលកម្ម
- ដីធ្លី
- ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
  - រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងសិទ្ធិ
  - ឧក្រិដ្ឋកម្ម និងការអនុវត្តច្បាប់
    - ឧក្រិដ្ឋកម្ម
    - នគរបាល
    - ពន្ធនាគារ
      ការឃ្លាំមើលពន្ធនាគារ
      សិទ្ធិទណ្ឌិត
      គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងពន្ធនាគារ
    - ការបំពានច្បាប់ចរាចរ
  - កំនែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់កំនែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ
      មូលនិធិសម្រាប់កំនែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកកំនែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
  - ដំណើរការតាក់តែងច្បាប់
  - វិជ្ជាជីវៈច្បាប់ និងសេវាកម្មផ្នែកច្បាប់
    - គណៈមេធាវី
    - ការអប់រំសំរាប់វិជ្ជាជីវៈច្បាប់
      ការអប់រំក្រឡាបញ្ជី
      ការអប់រំអង្គចៅក្រម
      ការអប់រំមេធាវី
    - ការអប់រំច្បាប់សម្រាប់សាធារណៈជន
    - សេវាកម្មច្បាប់ផែ្នករដ្ឋបាលសាធារណៈ
    - ការគ្រប់គ្រងផ្នែកវិជ្ជាជីវៈច្បាប់
      បទប្បញ្ញត្តិក្រឡាបញ្ជី
      បទប្បញ្ញត្តិចៅក្រម
      បទប្បញ្ញត្តិមេធាវី
  - ក្របខណ្ឌច្បាប់
    - ច្បាប់និងសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ
    - ច្បាប់ និងបទបញ្ជា
    - សិទ្ធិរបស់ជនត្រូវចោទ
  - ប្រព័ន្ធច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ
    - ដំនោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ
    - វិវាទស៊ីវិល និងពាណិជ្ជកម្ម
    - វិវាទព្រហ្មទណ្ឌ
    - ប្រព័ន្ធតុលាការ និងតុលាការ
      ការឃ្លាំមើលតុលាការ
      ប្រព័ន្ធតុលាការ និងរចនាសម្ព័ន្ធតុលាការ
      ច្បាប់ស្តីពីប្រព័ន្ធតុលាការ
  - ជំនួយផ្នែកច្បាប់
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីជំនួយផ្នែកច្បាប់
    - អ្នកផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់
      គណៈមេធាវី និងសេវាកម្មជំនួយផ្នែកច្បាប់
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់
- ប្រជាជន និងជំរឿន
  - ជំរឿន
  - ព័ត៌មានអំពីខេត្តនិងទីក្រុង
    - សេដ្ឋកិច្ច ឬឧស្សាហកម្មសំខាន់ៗ
    - បរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិ
    - ភូមិសាស្ត្រនិងអាកាសធាតុ
    - ទេសចរណ៍
  - ប្រជាជន
    - ប្រជាសាស្ត្រ
    - ចំនាកស្រុក
      និរប្រវេសន្ត
      អន្តោប្រវេសន៍
      ចំនាកស្រុកក្រៅផ្លូវការដើម្បីការងារ
      កម្មករបរទេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
      ពលករកម្ពុជានៅក្រៅប្រទេស
- វិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា
  - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រង វិស័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា
  - ការស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ វិស័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា
  - បច្ចេកវិទ្យា
    - ថាមពលបរមាណូ និងបច្ចេកវិទ្យានុយក្លេអ៊ែរ
    - វិទ្យាសាស្ត្រសម្ភារៈ
    - បច្ចេកវិទ្យាបើកទូលាយ
    - បច្ចេកវិទ្យាអវកាស
  - ការអប់រំ និងការផ្សព្វផ្សាយ វិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា
- ការអភិវឌ្ឍសង្គម
  - ជនក្រីក្រ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងសន្តិសុខស្បៀង
      មូលនិធិសម្រាប់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងជំនួយសន្តិសុខស្បៀង
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងជំនួយសន្តិសុខស្បៀង
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីអំពីភាពក្រីក្រ
      លទ្ធភាពទទួលបានការសិក្សាអប់រំ និងការថែទាំសុខភាព
      សន្តិសុខស្បៀង
      ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ
  - សង្គមស៊ីវិល
    - សមាគម និងក្រុមសមាជិកភាពផ្សេងទៀត
    - សម្ព័ន្ធ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអង្គការសង្គមស៊ីវិល
    - គោលនយោបាយ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីសង្គមស៊ីវិល
    - អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល
  - ការអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាល
    - អក្ខរកម្មមនុស្សពេញវ័យ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់វិស័យអប់រំ
      សមាគមទទួលបន្ទុកខាងការអប់រំ
      មូលនិធិសម្រាប់វិស័យអប់រំ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកវិស័យអប់រំ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យអប់រំ
    - ការអប់រំកម្រិតឧត្តមសិក្សា
      កម្មវិធីក្រោយឧត្តមសិក្សា
      ការសិក្សារនៅបរទេស
      សាកលវិទ្យាល័យ
    - មតេ្តយ្យសាលា
    - ការអប់រំកម្រិតបឋមសិក្សា និងមធ្យមសិក្សា
    - ការបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ
  - យ៉េនឌ័រ
    - ស្រីស្រឡាញ់ស្រី, ប្រុសស្រឡាញ់ប្រុស, មនុស្សស្រឡាញ់ភេទពីរ, មនុស្សប្តូរភេទ, ស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា (LGBTQ)
      ការអភិវឌ្ឍ ឬជំនួយសង្គមសម្រាប់សហគមន៍ LGBTQ
      សមាគម LGBTQ
      គោលនយោបាយ និងសិទ្ធិ LGBTQ
    - ស្ត្រី
      ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់ស្ត្រី
      មូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ស្ត្រី
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ស្ត្រី
      សមាគមន៏ស្ត្រី
      ស្ត្រីក្នុងការអភិវឌ្ឍ
      ស្ត្រីនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល និងនយោបាយ
      ស្ត្រីក្នុងគ្រួសារ
      គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងសម្រាប់ស្ត្រី
      សិទ្ធិស្ត្រី
  - សិទ្ធិមនុស្ស
    - សិទិ្ធស៊ីវិល និងនយោបាយ
      លទ្ធភាពទទួលបានព័ត៌មាន
      សេរីភាពក្នុងការបង្កើតសមាគម
      ការបញ្ចេញមតិ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស
      សមាគមសិទ្ធិមនុស្ស
      មូលនិធិសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស
    - សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌
      សិទិ្ធដីធ្លី និងលំនៅដ្ឋាន និងការបណ្តេញចេញ
      សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត
      សិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា
  - ជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់ជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
      សមាគមជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
      មូលនិធិអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
    - គោលនយោបាយ និងសិទ្ធិជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
    - ប្រវត្តិរូបជនជាតិភាគតិច និងជនជាតិដើមភាគតិច
      វប្បធម៌និងសាសនា
      ប្រជាសាស្ត្រ
      ភូមិសាស្ត្រ
      ការចិញ្ចឹមជីវិត
  - ជនពិការ
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់ជនពិការ
      មូលនិធិសម្រាប់ជនពិការ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកជំនួយសម្រាប់ជនពិការ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងជនពិការ
      សិទិ្ធជនពិការ
  - សុខភាពសាធារណៈ
    - ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់វិស័យសុខាភិបាល
      មូលនិធិសម្រាប់សុខភាពសាធារណៈ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកជំនួយសុខភាពសាធារណៈ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យសុខាភិបាល
      សិទ្ធិអ្នកជំងឺ
    - មន្ទីរពេទ្យ និងកន្លែងព្យាបាលជម្ងឺ(គ្លីនិក)
    - អ្នកឯកទេសខាងវេជ្ជសាស្ត្រ
      ការទទួលស្គាល់ និងបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីវេជ្ជសាស្ត្រ
      ការអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលវេជ្ជសាស្ត្រ
      សមាគមអ្នកឯកទេសខាងវេជ្ជសាស្ត្រ
    - សុខភាពផ្លូវចិត្ត និងសេវាសង្គម
    - ឱសថកម្ម
    - បញ្ហាសុខភាពជាអាទិភាព
      ជំងឺផ្តាសាយបក្សី
      ជំងឺហ៊ីវ/អេដស៏
      ជំងឺគ្រុនចាញ់
      សុខភាពមាតា និងទារក
      ជំងឺរបេង
  - សន្តិសុខសង្គម និងអតីតយុទ្ធជន
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងសន្តិសុខសង្គម និងអតីតយុទ្ធជន
  - វិស័យសិល្បៈ
    - ការអប់រំផ្នែកសិល្បៈ
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យសិល្បៈ
    - ជំនួយសម្រាប់វិស័យសិល្បៈ
      សមាគមសិល្បៈ
      មូលនិធិសម្រាប់វិស័យសិល្បៈ
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកសិល្បៈ
  - មនុស្សចាស់ជរា
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់ជនចាស់ជរា
      មូលនិធិសម្រាប់ជនចាស់ជរា
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងជនចាស់ជរា
  - គ្រួសារ កុមារ និងយុវជន
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់គួ្រសារ កុមារ និងយុវជន
      អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលទទួលបន្ទុកផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់គ្រួសារ កុមារ និងយុវជន
      មូលនិធិសម្រាប់គ្រួសារ កុមារ និងយុវជន
      សមាគមន៍យុវជន
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងគ្រួសារ កុមារ និងយុវជន
      ការទទួលបានការអប់រំ
      ពលកម្មកុមារ
      សិទ្ធិកុមារ
      អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ
    - អាពាហ៍ពិពាហ៍ និងការលែងលះ
    - កុមារកំព្រា និងកុមារគ្មានទីលំនៅ
  - កីឡា
    - ការអភិវឌ្ឍ និងជំនួយសម្រាប់វិស័យកីឡា
    - កន្លែងកីឡាសាធារណៈ
    - ការអប់រំ និងការបណ្តុះបណ្តាលវិស័យកីឡា
    - សម្ព័ន្ធកីឡា
    - គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងវិស័យកីឡា
- ការអភិវឌ្ឍ និងការគ្រប់គ្រងទីក្រុង
  - និន្នាការអភិវឌ្ឍទីក្រុង
  - គោលនយោបាយ និងរដ្ឋបាលទីក្រុង
  - ព័ត៌មានអំពីទីក្រុង
    - ការគ្រប់គ្រង
    - ក្រុង
      បាត់ដំបង
      ភ្នំពេញ
      សៀមរាប
      ក្រុងព្រះសីហនុ
    - ផែនការទីក្រុងនិងស្ថាបត្យកម្ម
    - ការពន្លត់អគ្គីភ័យ
    - មធ្យោបាយសុខាភិបាលនិងការអប់រំ
    - ការអនុវត្តច្បាប់ និងបទឧក្រិដ្ឋ
    - ការដឹកជញ្ជូន និងការត្រួតពិនិត្យចរាចរណ៍
    - ការប្រមូលសំរាម
    - ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធទីក្រុង
    - ទឹកនិងលូបង្ហូរទឹកកខ្វក់
ប្រធានបទ SDG
- គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព

​ជំនួយ​សម្រាប់​ការ​កាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រីក្រ​

​ភាព​ក្រីក្រ​ក្នុង​ទីក្រុង​

​ជំនួយ​សន្តិសុខ​ស្បៀង​

​ផែនការ​អនាគត​

ទាក់ទងនឹងការ​អភិវឌ្ឍ​ និង​ជំនួយ​សម្រាប់​កាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រីក្រ​ និង​សន្តិសុខ​ស្បៀង​