នៅកម្ពុជា តម្រូវការអគ្គីសនី ត្រូវបានព្យាករថា នឹងកើនឡើងប្រមាណ ១៧.៩ ភាគរយ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ ២០១២ រហូតដល់ឆ្នាំ ២០២០។1 យោងតាមជំរឿនប្រជាជនឆ្នាំ ២០០៨ ប្រជាជន ៨០ ភាគរយ រស់នៅតំបន់ជនបទ។2 ប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស កើនឡើងដល់ ១៥.៥ លាននាក់ នៅឆ្នាំ២០១៤។3
បង្គោលខ្សែភ្លើង។ រូបភាព ថតដោយ Michael Coghlan, ១០ មករា ២០១៤។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-SA 2.0។
ទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលជារាជធានីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា មានប្រជាជនប្រើប្រាស់ថាមពលអគ្គីសនីប្រមាណ ៩០ ភាគរយ នៃការប្រើប្រាស់ទូទាំងប្រទេស។ ការពង្រីកបណ្តាញចែកចាយទៅតំបន់ជនបទ ដែលមានប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណ ៨០ ភាគរយ កំពុងរស់នៅ នៅមានកម្រិតនៅឡើយ។4 នៅឆ្នាំ ២០១៣ មានប្រជាជនជនបទត្រឹមតែ ២២.៥ ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះ ដែលមានអគ្គីសនីប្រើប្រាស់។5
យោងតាម ផែនការសកម្មភាព យុទ្ធសាស្រ្ត និងគោលនយោបាយជាតិ ស្តីពីប្រសិទ្ធភាពថាមពលនៅកម្ពុជា ឆ្នាំ ២០១៣ អគ្គីសនីភាវូបនីយកម្មជាតិ បានកើនឡើងដល់ ៣៤ ភាគរយ។ ប្រជាជនទីក្រុងស្ទើរតែ ១០០ ភាគរយ មានអគ្គីសនីប្រើប្រាស់ ប៉ុន្តែមានប្រជាជនជនបទត្រឹមតែ ១៤ ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះដែលមានអគ្គីសនីប្រើប្រាស់។ ប្រជាជន ៥០ ភាគរយ មានលទ្ធភាពតិចតួច ក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រភពអគ្គីសនីក្រៅបណ្តាញផ្សេងទៀត ដូចជា ម៉ាស៊ីនភ្លើងប្រើប្រេងម៉ាស៊ូត ឬប្រព័ន្ធថាមពលព្រះអាទិត្យ ហើយប្រជាជនជាង ៣០ ភាគរយ មិនមានអគ្គីសនីប្រើប្រាស់។6
ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃវិស័យថាមពលនៅកម្ពុជា
នៅឆ្នាំ ២០១៤ ការផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គីសនីសរុបនៅកម្ពុជាគឺ ៣,០៥៩.៣៦ ជីហ្កាវ៉ាត់ ពោលគឺកើនឡើង ៧២.៧៩ ភាគរយ ច្រើនជាងឆ្នាំ២០១៣។7 ការផលិតថាមពលអគ្គិសនីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏មានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដែលកើនពី ១,៧៧០ ជីហ្គាវ៉ាត់ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ ៣,០៥៨ ជីហ្គាវ៉ាត់នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ ដែលថាមពលដ៏ច្រើនបានមកពីទំនប់វារីអគ្គិសនីថ្មី និងរោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម។8 (តុល្យភាពនៃការផ្គត់ផ្គង់ គឺត្រូវបាននាំចូល ភាគច្រើនមកពីប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសថៃ)។
នៅឆ្នាំ ២០១៤ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផលិតអគ្គីសនីនៅកម្ពុជាមាន ៤ ប្រភេទ៖ រោងចក្រថាមពលវារីអគ្គីសនី រោងចក្រថាមពលដើរដោយប្រេងម៉ាស៊ូត រោងចក្រថាមពលដើរដោយចំហេះធ្យូងថ្ម និងជីវម៉ាស។9 ក្នុងចំណោមហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអគ្គីសនីទាំងនេះ ថាមពលវារីអគ្គីសនី មានទំហំផ្គត់ផ្គង់ថាមពលអគ្គីសនីច្រើនជាងគេ ដែលក្នុងនោះ ថាមពលចំនួន ១,៨៥១.៦០ លានគីឡូវ៉ាត់ បានពីវារីអគ្គីសនី, ថាមពលចំនួន ៣២៦.៩៧ លានគីឡូវ៉ាត់ បានពីរោងចក្រថាមពលដើរដោយប្រេងម៉ាស៊ូត, ថាមពលចំនួន ១៦.៧៩ លានគីឡូវ៉ាត់ បានពីជីវៈម៉ាស និងថាមពលចំនួន ៨៦៣.០២ លានគីឡូវ៉ាត់ បានពីរោងចក្រថាមពលដើរដោយចំហេះធ្យូងថ្ម។10
ប្រទេសចិន គឺជាវិនិយោគិនធំបំផុតមួយ ក្នុងការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនីនៅកម្ពុជា។ យោងតាមក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ក្រុមហ៊ុន ចិនបានវិនិយោគទឹកប្រាក់ជាង ១.៦ លានដុល្លាអាមេរិកលើ វិស័យថាមពលវារីអគ្គីសនីកម្ពុជា។11
ក្រោមផែនការអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលឆ្នាំ ២០០៨-២០២០ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារំពឹងថា ការបញ្ចប់ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនីចំនួន៨ និងរោងចក្រថាមពលធ្យូងថ្មចំនួន៣ បូករួមនឹងការនាំចូលថាមពលអគ្គីសនី នឹងអាចផលិតថាមពលអគ្គីសនីបាន ៣,៥៧៦ មេហ្កាវ៉ាត់។12
កំណើននៃភាពឯករាជ្យ
នៅដើមឆ្នាំ ២០១៦ ការផលិតថាមពលក្នុងស្រុក បានចំនួន ៧៥ ភាគរយ នៃបរិមាណសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់សរុបនៅក្នុងប្រទេស។ ការនាំចូលថាមពលពីប្រទេសថៃបានធ្លាក់ចុះត្រឹម ៤១ ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ បើយោងតាមអាជ្ញាធរអគ្គិសនីកម្ពុជា ខណៈការនាំចូលពីប្រទេសវៀតណាមបានធ្លាក់ចុះ ៥ ភាគរយ។13 សុក ចិន្តាសោភា អគ្គលេខាធិការក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងសង្ឃឹមថា ត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ ឬ ឆ្នាំ២០១៩ យើងនឹងមានអគ្គិសនីផ្គត់ផ្គង់ដោយខ្លួនឯង នៅពេលគម្រោងថាមពលដាក់ឲ្យដំណើរការ”។14
ការរំពឹងទុក និងបញ្ហាប្រឈម
ការនាំចូលថាមពល ទំនងជានឹងបន្តជាច្រើនឆ្នាំ ដែលការអភិវឌ្ឍខ្សែបណ្តាញវ៉ុលខ្ពស់ថ្មី រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសជិតខាង កំពុងបន្ត។ វិនិយោគិនឯកជនមកពីប្រទេសផ្សេងៗ នឹងនៅតែដើរតួសំខាន់ ក្នុងការអភិវឌ្ឍវិស័យថាមពលរបស់កម្ពុជា។
នៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០១២ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានថ្លែងថា ការវិនិយោគរបស់ចិននៅក្នុងវិស័យថាមពល គឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា៖
“វិនិយោគិន នៅក្នុងវិស័យថាមពលរបស់កម្ពុជា គឺភាគច្រើនមកពីប្រទេសចិន។ អ្នកវិនិយោគចិន បានបណ្តាក់ទុនរាប់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងការកសាងទំនប់វារីអគ្គិសនី និងបណ្តាញអគ្គិសនីនៅកម្ពុជា។ ការវិនិយោគក្នុងវិស័យនេះ គឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមរបស់ប្រទេសកម្ពុជា”។15
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ចំណុចដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះ គឺថាតម្លៃពន្ធជាក់លាក់ សម្រាប់វារីអគ្គិសនី ត្រូវបានកំណត់ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍ នៅក្នុងរយៈពេលសម្បទានទាំងមូល។ រដ្ឋាភិបាល មានទំនួលខុសត្រូវលើ ការទូទាត់បំណុល ប្រសិនបើអគ្គិសនីកម្ពុជា (EdC) មានភាពបរាជ័យ ឬពន្យារពេលក្នុងការបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ឆ្ពោះទៅកាន់ការអភិវឌ្ឍវារីអគ្គិសនីនេះ។16
គម្រោងទិន្នន័យរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានចុះផ្សាយនូវចំនួនគម្រោងនានា ដែលគាំទ្រដល់ការបញ្ជូនអគ្គិសនីតាមជនបទ ការតភ្ជាប់ថាមពលនៅក្នុងតំបន់ ព្រមទាំងការគាំទ្រទូទៅសម្រាប់វិស័យថាមពលនេះ។17 នាពេលកន្លងមក ធនាគារពិភពលោក បានប្តេជ្ញាគាំទ្រអគ្គិសនីភាវូបនីយកម្មជនបទ និងការបញ្ជូនអគ្គិសនី។18 ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ទទួលបានមូលនិធិទ្វេភាគី ក្នុងវិស័យថាមពលផងដែរ ហើយនៅក្នុង ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ ប្រទេសឥណ្ឌា បានយល់ព្រមផ្តល់ប្រាក់កម្ចី ៧០ លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍បណ្តាញបញ្ជូនតង់ស្យុងខ្ពស់។
បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព៖ ០២ វិច្ឆិកា ២០១៦
ទាក់ទងនឹងផលិតកម្មអគ្គីសនី
ឯកសារយោង
- 1. សៀវភៅព័ត៌មានស្តីពីការវិនិយោគនៅកម្ពុជា. ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC). ២០១៣. ទំព័រ IV-២. ដកស្រង់ ២៥ វិច្ឆិកា ២០១៤. http://www.cambodiainvestment.gov.kh/#fragment-3-tab.
- 2. វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ. “លទ្ធផលសង្ខេបនៃជំរឿនប្រជាជនឆ្នាំ២០០៨.” កញ្ញា ២០០៩. ដកស្រង់ ២៥ វិច្ឆិកា ២០១៤. http://bit.ly/1QN1drd.
- 3. CIA. “អាស៊ីបូព៌ា និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍៖ ប្រទេសកម្ពុជា.” មិថុនា ២០១៤. ដកស្រង់ ២៥ វិច្ឆិកា ២០១៤. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cb.html.
- 4. Grimsditch, Mark. ទន្លេទាំងបីស្ថិតក្រោមការគំរាមកំហែង៖ ការស្វែងយល់ពីការគំរាមកំហែងថ្មីៗ និងបញ្ហាប្រឈមនៃការអភិវឌ្ឍថាមពលវារីអគ្គីសនីលើជីវចម្រុះ និងសិទ្ធិសហគមន៍ក្នុងអាងទន្លេទាំងបី. បោះពុម្ពរួមគ្នាដោយ អង្គការបណ្តាញការពារទន្លេទាំងបី និងអង្គការទន្លេអន្តរជាតិ ឆ្នាំ២០១២.
- 5. សៀវភៅព័ត៌មានស្តីពីការវិនិយោគនៅកម្ពុជា. ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC). ២០១៣. ទំព័រ IV-២. ដកស្រង់ ២៥ វិច្ឆិកា ២០១៤. http://www.cambodiainvestment.gov.kh/#fragment-3-tab.
- 6. ការសម្របសម្រួលកិច្ចសន្ទនាភាពជាដៃគូនៃគំនិតផ្តួចផ្តើមស្តីពីថាមពលរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និង ក្រសួងឧស្សាហកម្ម រ៉ែ និងថាមពល. ផែនការសកម្មភាព យុទ្ធសាស្រ្ត និងគោលនយោបាយជាតិស្តីពីប្រសិទ្ធភាពថាមពលនៅកម្ពុជា. ២០១៣. ទំព័រ ២. ដកស្រង់ ២៥ វិច្ឆិកា ២០១៤. http://www.euei-pdf.org/en/download/file/fid/2281.
- 7. អាជ្ញាធរអគ្គីសនីកម្ពុជា. ២០១៥. របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំស្តីពីវិស័យថាមពលឆ្នាំ២០១៤. ភ្នំពេញ៖ អាជ្ញាធរអគ្គីសនីកម្ពុជា.
- 8. ដូចឯកសារយោងខាងដើម។
- 9. ដូចលេខយោងខាងលើ
- 10. ដូចលេខយោងខាងលើ
- 11. “ទំនប់វារីអគ្គីសនីទី៦ នៅកម្ពុជាដែលសាងសង់ដោយចិន បានចាប់ផ្តើមដំណើរការ.” Xinhua. ១៤ សីហា ២០១៤. ដកស្រង់ ៥ សីហា ២០១៤. http://news.xinhuanet.com/english/world/2014-08/14/c_133555997.htm.
- 12. ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា. “អគ្គីសនី.” ដកស្រង់ ៥ សីហា ២០១៤. http://www.cambodiainvestment.gov.kh/investors-information/infrastructure/electricity.html.
- 13. Matthieu de Gaudemar. “ថាមពលក្នុងស្រុកជម្រុញការកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើការនាំចូល.” កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ចុះថ្ងៃទី ១៧ ខែ តុលា ឆ្នាំ ២០១៦។
- 14. Kali Kotoski. “វិស័យឯកជននៅតែប្រឈមនឹងតម្លៃអគ្គិសនីខ្ពស់”, កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ចុះថ្ងៃទី ១៦ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៧។ http://bit.ly/2lknzWR
- 15. Xinhua, “ការវិនិយោគរបស់ចិនក្នុងវិស័យថាមពល មានសារៈសំខានសម្រាប់កម្ពុជា,” ១៣ កញ្ញា ២០១២, ដកស្រង់ http://www.globaltimes.cn/content/732973.shtml.
- 16. ច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រមលើការធានាទូទាត់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឲ្យក្រុមហ៊ុនស៊ីណូហាយដ្រូ ខបផរ៉េសិន លីមីតធីត អនុម័តដោយរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៦ និងប្រកាសឱ្យប្រើដោយព្រះរាជក្រមលេខ នស/រកម/០៨០៦/០២៣ ចុះថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៦។ ទាញយកបានពី អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ។ អាននៅថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤។
- 17. គម្រោងទិន្នន័យរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី៖ http://adb.org/projects/search/519
- 18. គម្រោងទិន្នន័យធនាគារពិភពលោកនៅកម្ពុជា, http://www.worldbank.org/en/country/cambodia/projects/all, ដកស្រង់ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២.
