ល្ហុងខ្វងភាគច្រើនត្រូវបានដាំដុះនៅតំបន់ភ្នំនៃភាគខាងជើង និងភាគកណ្តាល នៃប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែមិនត្រូវបានកំណត់ចំពោះតំបន់ដាំដុះនោះទេ។ វាអាចរកបាននៅខេត្តបាត់ដំបង ពោធិ៍សាត់ កំពង់ស្ពឺ ព្រះសីហនុ កណ្តាល ព្រៃវែង កំពត កែប សៀមរាប និងខេត្តកំពង់ចាម។1 2 ប្រទេសកម្ពុជាមានផ្ទៃដីដាំដុះល្ហុងខ្វងប្រមាណ ១ ០០០ ហិកតា។3
ផ្លែល្ហុងខ្វង។ រូបភាព ដោយ Forest and Kim Starr, បានថតនៅថ្ងៃទី ១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY 2.0 ។
លក្ខណៈពិសេសនៃល្ហុងខ្វង
ល្ហុងខ្វង គឺជារុក្ខជាតិដែលធន់នឹងគ្រោះរាំងស្ងួត ដែលអាចលូតលាស់នៅលើដីដែលខ្វះជីជាតិ ហើយអាចរស់បានរហូតដល់ ៥០ ឆ្នាំ។ វាអាចដុះលូតលាស់នៅតំបន់ដែលមានភ្លៀងធ្លាក់ទាប ប្រមាណ ៣០០-១ ៥០០ មីលីម៉ែត្រក្នុងមួយឆ្នាំ ខណៈពេលដែលកម្ពស់ទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំជាមធ្យមនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺ ១ ០០០-១ ៥០០ មីលីម៉ែត្រ។4 រុក្ខជាតិនេះអាចបណ្តុះនៅក្នុងថ្នាលបណ្តុះកូនឈើ ហើយវាលូតលាស់លឿនពីគ្រាប់ ឬមែករបស់វា។5
គ្រាប់របស់ល្ហុងខ្វងនឹងចាស់ទុំ នៅពេលកន្សោមផ្លែផ្លាស់ប្តូរពីពណ៌បៃតងទៅលឿងក្នុងរយៈពេល ២-៤ ខែ។ ទិន្នផលប្រេងក្នុងគ្រាប់ល្ហុងខ្វងគឺ ២៥-៤០ ភាគរយ អាស្រ័យទៅតាមទម្ងន់របស់វា។ គ្រាប់របស់វាមានផ្ទុកសមាសធាតុគីមីមួយចំនួនដូចជា saccharose, raffinose, stachyose, glucose, fructose, galactose និងប្រូតេអ៊ីន។6
ល្ហុងខ្វងផ្កាពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំនៅកម្ពុជា គឺស្ថិតនៅក្នុងខែមេសា-ឧសភា និងខែតុលា-វិច្ឆិកា ខណៈនៅប្រទេសផ្សេងទៀត ផ្កា និងផ្លែរបស់វាមានពី ១ ទៅ ៣ ដងក្នុងមួយឆ្នាំ។ វាត្រូវការពេលប្រហែល ៦០ ថ្ងៃ ពីពេលចេញផ្ការហូតដល់ពេលប្រមូលផល។ ទិន្នផលរបស់វាអាស្រ័យលើទឹក រយៈកម្ពស់ទទឹងពន្លឺព្រះអាទិត្យ និងសីតុណ្ហភាព។ ទិន្នផលរបស់វាប្រែប្រួលពី ០,៥ តោន/ហិកតា/ឆ្នាំ ទៅ ១៥ តោន/ហិកតា/ឆ្នាំ។ គ្រាប់ល្ហុងខ្វងអាចប្រមូលបានយ៉ាងងាយស្រួល ពីព្រោះរុក្ខជាតិប្រភេទនេះមានកម្ពស់ប្រហែល ២ ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។7
ការទាញយកប្រេងល្ហុងខ្វងត្រូវបានអនុវត្តតាមដំណាក់កាលខាងក្រោម៖
- ការប្រមូលផលគ្រាប់៖ រង់ចាំរហូតដល់គ្រាប់ទុំ (មានជាតិប្រេងខ្ពស់)។
- ការសម្ងួតគ្រាប់៖ សម្ងួតគ្រាប់ពូជដោយហាលនៅលើដី ឬផ្ទៃរាបស្មើ។
- ការសម្អាតគ្រាប់៖ ពិនិត្យមើលគ្រាប់ ប្រសិនបើពួកវាមានផ្សិត ឬការខូចខាតផ្សេងទៀត នោះវាអាចនឹងប៉ះពាល់ដល់គុណភាពប្រេង។
- ការទាញយកប្រេង៖ ប្រើម៉ាស៊ីនទាញយកប្រេង ដើម្បីបំបែកប្រេងចេញពីគ្រាប់ពូជ។
- ការច្រោះប្រេង៖ ត្រងភាគល្អិតគ្រាប់ចេញពីប្រេង។8
ប្រេងល្ហុងខ្វង និងប្រេងម៉ាស៊ូត
ល្ហុងខ្វងត្រូវបានគេប្រើ ដើម្បីផលិតថាមពលកកើតឡើងវិញ ក្នុងទម្រង់ជាជីវៈម៉ាស៊ូត ដែលបញ្ចេញកាបូនឌីអុកស៊ីត ៨០ ភាគរយ និងស្ពាន់ធ័រឌីអុកស៊ីត ១០០ ភាគរយ ទាបជាងប្រេងម៉ាស៊ូត។9 គ្រាប់របស់វាមានប្រេងប្រហែល ៣០-៥០ ភាគរយ10 បើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រេងម៉ាស៊ូត ហើយវាប្រើប្រាស់ដោយផ្ទាល់នៅក្នុងប្រភេទម៉ាស៊ីនម៉ាស៊ូតភាគច្រើន ដោយមិនមានការកែសម្រួលម៉ាស៊ីនឡើយ។11
តារាង៖ ការប្រៀបធៀបលក្ខណៈនៃប្រេងឥន្ធនៈម៉ាស៊ូតនិងប្រេងល្ហុងខ្វង
| ប៉ារ៉ាម៉ែត្រ | ប្រេងម៉ាស៊ូត | ប្រេងល្ហុងខ្វង |
|---|---|---|
| ថាមពលផ្ទុក (MJ/Kg) | ៤២,៦ – ៤៥,០ | ៣៩,៦ – ៤១,៨ |
| ទម្ងង់ (១៥/៤០ ℃) | ០,៨៤ – ០,៨៥ | ០,៩១ – ០,៩២ |
| ចំណុចរឹង (℃) | -១៤,០ | ២,០ |
| ចំណុចពន្លឺ(℃) | ៨០,០ | ១១០ –២៤០ |
| តម្លៃ Cetane | ៤៧,៨ | ៥១,០ |
| ស្ពាន់ធ័រ (%) | ១,០ – ១,២ | ០,១៣ |
ប្រភព៖ ”ជីវឥន្ធនៈ៖ ជាដំណោះស្រាយប្រកបដោយនិរន្តរភាពសម្រាប់កម្ពុជា?” ចេញផ្សាយដោយ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា។
ជីវៈម៉ាស៊ូតពីល្ហុងខ្វង
ល្ហុងខ្វងដែលដាំដុះនៅប្រទេសកម្ពុជាអាចជាប្រភពនៃជីវឥន្ធនៈ។ ការស្រាវជ្រាវបានផ្តល់អនុសាសន៍ថា ឡជីវឧស្ម័នអាចត្រូវបានផលិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាពីល្ហុងខ្វងនៅលើទីផ្សារ ក្នុងតម្លៃប្រមាណ ០,៥៣ ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយលីត្រ។ សហគ្រាសជាង ១០ កំពុងប្រើប្រាស់ល្ហុងខ្វង ប៉ុន្តែមិនមានផលិតកម្មទ្រង់ទ្រាយធំនោះទេ។12 ផលិតកម្មល្ហុងខ្វងដ៏សំខាន់សម្រាប់ជីវៈម៉ាស៊ូតត្រូវបានរាំងស្ទះ ដោយសារកង្វះបច្ចេកវិទ្យាសមស្រប និងកម្មវិធីវិនិយោគបរាជ័យ។13 ផ្អែកតាមតួលេខពីក្រុមហ៊ុន TRIDGE ប្រេងល្ហុងខ្វងជាង ៥,៥ លានតោនត្រូវបាននាំចូលមកប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩។
ទោះយ៉ាងណា នៅតាមទីជនបទមួយចំនួន នៅតែប្រើប្រាស់ប្រេងល្ហុងខ្វងជាប្រភពថាមពល។ ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៨០ គ្រួសារ នៅឃុំបត់ត្រង់ និង ៣៦០គ្រួសារ នៅពយចារ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ទទួលបានអគ្គិសនីពីរោងចក្រផលិតអគ្គិសនីខ្នាតតូចដោយប្រើប្រាស់ប្រេងល្ហុងខ្វង។14
គោលនយោបាយល្ហុងខ្វង
សន្តិសុខថាមពល គឺជាបញ្ហាសំខាន់សម្រាប់អ្នកសម្រេចចិត្ត ហើយកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដែលមានស្រាប់បានផ្តោតលើគម្រោងជីវឧស្ម័នដោយប្រើល្ហុងខ្វង ដើម្បីបង្កើនការយល់ដឹងអំពីដំណើរការ និងបច្ចេកវិទ្យា។ គោលនយោបាយថាមពលជាចម្បងអាចដោះស្រាយបញ្ហាអគ្គិសនីទូទៅនៅតាមជនបទ ប៉ុន្តែមិនមានគោលនយោបាយជាក់លាក់ទាក់ទងនឹងជីវឥន្ធនៈនោះទេ។15
ការប្រើប្រាស់ជីវៈម៉ាស៊ូតពីល្ហុងខ្វង ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាជំហានដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ដែលរួមចំណែកដល់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ថ្វីត្បិតតែកម្ពុជាគ្មានគោលនយោបាយរួម ស្តីពីការប្រើប្រាស់ថាមពលកកើតឡើងវិញក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលបានប្តេជ្ញាផ្តល់ថាមពលដល់សហគមន៍ជនបទទាំងមូល។ ក្នុងនាមជាសមាជិកក្នុង អនុសញ្ញាក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុ ប្រទេសកម្ពុជាបានប្តេជ្ញាដោះស្រាយបញ្ហាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដោយយុទ្ធសាស្ត្រផ្សេងៗ ជាពិសេសការបន្សាំ និងការកាត់បន្ថយ។ ការផលិតជីវឥន្ធនៈខ្នាតធំត្រូវបានណែនាំនៅក្នុងការទំនាក់ទំនងថ្នាក់ជាតិលើកទី ២ ដែលរៀបចំដោយអនុសញ្ញាក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។16
ទាក់ទងនឹងល្ហុងខ្វង
ឯកសារយោង
- 1. Phuoc, Nguyen. V, Chhoun Vi Thun, and Pham Thanh Quan, “ការសិក្សាអំពីប្រេងម៉ាស៊ូតដែលផលិតចេញពីប្រេងល្ហុងខ្វងនៅកម្ពុជាដោយមិនប្រើសារធាតុ C2H5OH,” ការអភិវឌ្ឍវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា ១៧, (២០១៤), បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 2. Ung, Luyna, Hay Sovuthea, and Sopiak Siek, “ប្រទេសកម្ពុជា៖ ស្ថានភាព និងសក្តានុពលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍជីវឥន្ធនៈ និងថាមពលកកើតឡើងវិញនៅជនបទ,” កម្មវិធីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអនុតំបន់មេគង្គ, ឆ្នាំ២០០៩, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 3. ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី, “ការវាយតម្លៃវិស័យថាមពលយុទ្ធសាស្ត្រ និងផែនទីបង្ហាញផ្លូវរបស់កម្ពុជា,” ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១។
- 4. Ung, Luyna, Hay Sovuthea, and Sopiak Siek, “ប្រទេសកម្ពុជា៖ ស្ថានភាព និងសក្តានុពលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍជីវឥន្ធនៈ និងថាមពលកកើតឡើងវិញនៅជនបទ,” កម្មវិធីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចអនុតំបន់មេគង្គ, ឆ្នាំ២០០៩, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 5. Chhinh, Nyda et al., “ការវិភាគថ្លៃដើម និងអត្ថប្រយោជន៍នៃចម្ការល្ហុងខ្វងខ្នាតតូចនៅកម្ពុជា,” ដេប៉ាតឺម៉ង់វិទ្យាសាស្ត្របរិស្ថាន សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ, ខែសីហា ឆ្នាំ២០១០, សេចក្តីព្រាងរបាយការណ៍បច្ចេកទេសចុងក្រោយលើកទី ២, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 6. Chisen Group, “ល្ហុងខ្វង៖ ជម្រើសជំនួសឥន្ធនៈផូស៊ីល,” ថ្ងៃទី ០២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 7. Chhinh, Nyda et al., “ការវិភាគថ្លៃដើម និងអត្ថប្រយោជន៍នៃចម្ការល្ហុងខ្វងខ្នាតតូចនៅកម្ពុជា,” ដេប៉ាតឺម៉ង់វិទ្យាសាស្ត្របរិស្ថាន សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ, ខែសីហា ឆ្នាំ២០១០, សេចក្តីព្រាងរបាយការណ៍បច្ចេកទេសចុងក្រោយលើកទី ២, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 8. Sopornetra Chap, “ការសិក្សាអំពីជីវឥន្ធនៈល្ហុងខ្វងខ្នាតតូចនៅកម្ពុជា ដើម្បីបង្កើនការបង្កើតប្រាក់ចំណូល និងការផ្គត់ផ្គង់អគ្គិសនីនៅឃុំប៉ោយចារ,” ឆ្នាំ២០១១, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 9. Chisen Group, “ល្ហុងខ្វង៖ ជម្រើសជំនួសឥន្ធនៈផូស៊ីល,” ថ្ងៃទី ០២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 10. Phuoc, Nguyen. V, Chhoun Vi Thun, and Pham Thanh Quan, “ការសិក្សាអំពីប្រេងម៉ាស៊ូតដែលផលិតចេញពីប្រេងល្ហុងខ្វងនៅកម្ពុជាដោយមិនប្រើសារធាតុ C2H5OH,” ការអភិវឌ្ឍវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា ១៧, (២០១៤), បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 11. Williamson, Andrew, “ជីវឥន្ធនៈ៖ ជាដំណោះស្រាយប្រកបដោយនិរន្តរភាពសម្រាប់កម្ពុជា?” មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 12. REEEP, “កម្ពុជា៖ សក្តានុពលថាមពលកកើតឡើងវិញ,”ឆ្នាំ២០១២, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 13. Ellis, Karen, Jodie Keane, Alberto Lemma, and Lonn Pichdara, “ការប្រកួតប្រជែងកាបូនទាបនៅកម្ពុជា,” អូឌីអាយ, ឆ្នាំ២០១៣, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១។
- 14. Nwigwe, C. and Emerga T.T., “ការបង្កើតអគ្គិសនីខ្នាតតូចពីជីវម៉ាស,” ស្តង់ដារស្រាវជ្រាវ និងអត្ថបទវិទ្យាសាស្ត្រ, លេខ ២, (២០១៤): ទំព័រ ២៨៧-៣០៦។
- 15. Tharakan, Pradeep et al., “ជីវឥន្ធនៈក្នុងអនុតំបន់មេគង្គ៖ ភាពគ្រប់គ្រាន់ថាមពល សន្តិសុខស្បៀង និងការគ្រប់គ្រងបរិស្ថាន,” ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី, ខែមករា ឆ្នាំ២០១២, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
- 16. Chhinh, Nyda et al., “ការវិភាគថ្លៃដើម និងអត្ថប្រយោជន៍នៃចម្ការល្ហុងខ្វងខ្នាតតូចនៅកម្ពុជា,” ដេប៉ាតឺម៉ង់វិទ្យាសាស្ត្របរិស្ថាន សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ, ខែសីហា ឆ្នាំ២០១០, សេចក្តីព្រាងរបាយការណ៍បច្ចេកទេសចុងក្រោយលើកទី ២, បានចូលអាននៅថ្ងៃទី ០៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១។
