ព្រៃលិចទឹកនៅកម្ពុជា។ រូបភាព ថតដោយ Andrea Kirkby, ១១ ឧសភា ២០១៤។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-NC 2.0។
ព្រះរាជក្រឹត្យឆ្នាំ១៩៩៣ បានបង្កើតតំបន់ការពារចំនួន២៣កន្លែង គ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៣,២៧៣,៣០០ ហិកតា ស្មើនឹង១៨ ភាគរយ នៃផ្ទៃដីសរុបរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយតំបន់ទាំងនោះ ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងក្រសួងបរិស្ថាន។1
ប្រព័ន្ធតំបន់ការពារ ត្រូវបានបែងចែកជាតំបន់បួនប្រភេទខុសគ្នា៖2
- ឧទ្យានជាតិ៖ តំបន់អភិរក្សសម្រាប់ធម្មជាតិនិងទេសភាព ត្រូវបានការពារក្នុងគោលបំណង វិទ្យាសាស្រ្ត អប់រំ និងការកម្សាន្ត។
- ដែនជម្រកសត្វព្រៃ៖ តំបន់អភិរក្សនៅក្នុងស្ថានភាពធម្មជាតិ ដើម្បីការពារសត្វព្រៃ រុក្ខជាតិ និងតុល្យភាពអេកូឡូស៊ី។
- ការពារទេសភាព៖ តំបន់ដែលត្រូវបានរក្សា ជាចំណុចទេសភាពសម្រាប់ការកម្សាន្ត និងទេសចរណ៍។
- តំបន់ប្រើប្រាស់ច្រើនយ៉ាង៖ តំបន់ដែលចាំបាច់សម្រាប់ស្ថេរភាពនៃធនធានទឹក ព្រៃឈើ សត្វព្រៃ និងនេសាទ ហើយតំបន់នេះក៏ត្រូវបានការពារសម្រាប់ការកំសាន្ត និងសម្រាប់ការអភិរក្សធម្មជាតិ ជាមួយនឹងទិដ្ឋភាពនៃការធានាការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច។
ប្រព័ន្ធតំបន់ការពារកម្ពុជា ប្រើប្រាស់ការចាត់ថ្នាក់តំបន់ការពារ របស់អង្គការសហភាពអន្តរជាតិដើម្បីការអភិរក្សធម្មជាតិ (ហៅកាត់ថា IUCN) ។ តំបន់ឧទ្យានជាតិ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃ គោរពតាមប្រភេទ II និង IV នៃប្រព័ន្ធចាត់ថា្នក់របស់អង្គការ IUCN ។ តំបន់ការពារទេសភាព និងតំបន់ប្រើប្រាស់ច្រើនយ៉ាង ក៏បានអនុលោមទៅតាមប្រភេទ V និង VI នៃប្រព័ន្ធចាត់ថា្នក់របស់អង្គការ IUCN។3
លើសពីនេះទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបង្កើត៖
- តំបន់ព្រៃការពារ ចំនួន៦ ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបាលព្រៃឈើ4
- ដែនជម្រកត្រី ចំនួន៨ ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋបាលជលផល5
នៅឆ្នាំក្នុង២០០៨ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានអនុម័តច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារ ដែលមានការបង្កើត និងកំណត់ប្រព័ន្ធតំបន់ថ្មី ដើម្បីគ្រប់គ្រងតំបន់ការពារនៅកម្ពុជា។6 ជំពូកទី៣ នៃច្បាប់នេះ បញ្ជាក់ពីការពង្រីក និងការកែប្រែ ប្រភេទតំបន់ការពារ ដោយមានបញ្ចូល តំបន់រ៉ាមសារ តំបន់ស្នូលនៃឋបនីយជីវៈមណ្ឌល តំបន់បេតិកភណ្ឌធម្មជាតិ និងតំបន់ឧទ្យានជាតិសមុទ្រ។7 ច្បាប់នេះ គឺស្ថិតនៅក្រោមយុត្តាធិការនៃក្រសួងបរិស្ថាន។
ត្រឹមចុងខែ សីហា ឆ្នាំ២០២០ កម្ពុជាមានតំបន់ការពារធម្មជាតិទាំងអស់ចំនួន ៧៦កន្លែងដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងប្រភេទទាំងប្រាំបី។8 សេចក្ដីលម្អិតបន្ថែមនៃតំបន់ការពារទាំង សូមចូលមកកាន់ទំព័រព័ត៌មានទិន្នន័យអំពី “តំបន់ការពារធម្មជាតិ“។
បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព៖ ២៦ សីហា ២០២០
ទាក់ទងនឹងប្រភេទតំបន់ការពាររបស់រដ្ឋ
ឯកសារយោង
- 1. ព្រះរាជក្រឹត្យស្តីពីការបង្កើតតំបន់ការពារឆ្នាំ១៩៩៣
- 2. ដូចលេខយោងខាងលើ
- 3. គណៈកម្មាធិការជាតិដឹកនាំជីវៈចម្រុះនៃក្រសួងបរិស្ថាន. របាយការណ៍ជាតិលើកទីប្រាំនៃអនុសញ្ញាស្តីពីជីវៈចម្រុះ. ភ្នំពេញ៖ ២០១៤. ដកស្រង់ ២០ កក្កដា ២០១៥. https://www.cbd.int/doc/world/kh/kh-nr-05-en.pdf
- 4. គណៈកម្មាធិការជាតិដឹកនាំជីវៈចម្រុះនៃក្រសួងបរិស្ថាន. ក្របខណ្ឌយុទ្ធសាស្រ្តប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងតំបន់ការពារ. ភ្នំពេញ៖ ២០១៤. ដកស្រង់ ២០ កក្កដា ២០១៥. http://bit.ly/1fZk3uy.
- 5. ដូចលេខយោងខាងលើ
- 6. ច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារ. ២០០៨.
- 7. ដូចលេខយោងខាងលើ
- 8. អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ, ២០២០. “សំណុំទិន្នន័យតំបន់ការពារធម្មជាតិនៅប្រទេសកម្ពុជា (១៩៩៣-២០២០)”. មិថុនា ២០២០។ ចូលអានថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០។https://data.opendevelopmentcambodia.net/en/dataset/protectedareas
