លោកជំទាវ Carmen Moreno ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា បានចាប់ដៃជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅវិមានសន្តិភាព នាថ្ងៃទី០២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩។ រូបភាព ពីទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន។
សហភាពអឺរ៉ុប (EU) គឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំបំផុតមួយ និងជាដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដ៏សំខាន់មួយរបស់កម្ពុជាចាប់តាំងពីដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ហើយភាពជាដៃគូនេះបានផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់ការអភិវឌ្ឍន៍របស់កម្ពុជា និងការធ្វើសមាហរណកម្មទៅក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ។1 ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩២ មក ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលទឹកប្រាក់ចំនួន ៤,២ ពាន់លានដុល្លារ (១៩% នៃហិរញ្ញប្បទានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសរុប) ពីដៃគូសហភាពអឺរ៉ុប សមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបចំនួន ១០ និងសហភាពស្វីស។2 សហភាពអឺរ៉ុបបានចាប់ដៃគូជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងវិស័យឯកជន ដើម្បីអនុវត្ត គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងវិសមភាព ជំរុញកំណើនបៃតង និងការងារសមរម្យ លើកកម្ពស់តម្លៃសហភាពអឺរ៉ុប និងកែលម្អសមាហរណកម្មក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។3
ជំនួយឥតសំណងរបស់សហភាពអឺរ៉ុប
កម្មវិធីរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅកម្ពុជាគ្របដណ្តប់លើវិស័យជាច្រើនដូចជា ការអប់រំ និងជំនាញ កសិកម្ម និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ អភិបាលកិច្ច និងរដ្ឋបាល សិទ្ធិមនុស្ស សមភាពយេនឌ័រ ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ ការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យឯកជន និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងបរិស្ថាន។ សកម្មភាពសហប្រតិបត្តិការរវាងសហភាពអឺរ៉ុប និងកម្ពុជាបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនកម្ពុជារាប់លាននាក់។4
នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ដៃគូអឺរ៉ុប (ប្រទេសបែលហ្សិក សាធារណរដ្ឋឆែក សហភាពអឺរ៉ុប ធនាគារវិនិយោគអឺរ៉ុប ប្រទេសបារាំង (ជាមួយទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍បារាំង) ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ (រួមទាំងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាល្លឺម៉ង់ និងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាល្លឺម៉ង់) ប្រទេសហុងគ្រី សាធារណរដ្ឋអៀរឡង់ ប្រទេសស៊ុយអែត និងប្រទេសស្វីស) បានធ្វើបទបង្ហាញអំពី យុទ្ធសាស្ត្រអឺរ៉ុបរួមស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២១-២០២៧ ជូនរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ឯកឧត្តមហ្សាក់ ប៉ឺឡេត អគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា យុទ្ធសាស្ត្រនេះស្របតាមយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណដំណាក់កាលទី៤ និងអាទិភាពសកលរបស់ដៃគូអឺរ៉ុប រួមចំណែកក្នុងរបៀបវារៈឆ្នាំ២០៣០ និងគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព គាំទ្រកម្ពុជាឱ្យសម្រេចបាននូវការតភ្ជាប់កាន់តែខ្លាំងជាមួយអាស៊ាន និងធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនៃសមាហរណកម្មតំបន់ និងសកល។5 សហភាពអឺរ៉ុបប្តេជ្ញាចំណាយថវិកាសរុបជាង ១,៤៣ ពាន់លានអឺរ៉ូ (ច្រើនជាង ១,៥ ពាន់លានដុល្លារ) ដើម្បីអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រដោយផ្តោតលើវិស័យអាទិភាពចំនួនប្រាំមួយ។6
- ការពង្រឹងគណនេយ្យភាពប្រជាធិបតេយ្យ
- ការជំរុញការចូលរួមតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ
- ការគាំទ្រការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស
- ការបង្កើនភាពប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជានៅក្នុងទីផ្សារក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក
- ការគ្រប់គ្រងការអភិវឌ្ឍន៍បៃតងប្រកបដោយចីរភាព
- ការគាំទ្របេតិកភណ្ឌវប្បធម៌របស់កម្ពុជា
កម្មវិធីគម្រោងពហុឆ្នាំ២០២១-២០២៧ របស់សហភាពអឺរ៉ុបសម្រាប់កម្ពុជា គឺជាឧបករណ៍មួយសម្រាប់អនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រអឺរ៉ុបរួមស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍។ កម្មវិធីនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានទឹកប្រាក់ចំនួន ៥០០ លានដុល្លារ ដើម្បីពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រជាជាតិទាំងពីរដោយផ្តោតលើវិស័យអាទិភាពចំនួនបីគឺ កំណើនបៃតង និងការងារសមរម្យ ការអប់រំ និងការអភិវឌ្ឍជំនាញ និងអភិបាលកិច្ចល្អ។7 កម្មវិធីគម្រោងពហុឆ្នាំ២០២១-២០២៧ ត្រូវបានបែងចែកជាពីរដំណាក់កាលនៃការអនុវត្តសម្រាប់វិស័យអាទិភាព និងវិធានការគាំទ្រ ដែលដំណាក់កាលទីមួយគឺពីឆ្នាំ២០២១-២០២៤។ ថវិកាបែងចែកសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៥-២០២៧ នឹងត្រូវបានកំណត់ដោយលទ្ធផលនៃការអនុវត្តដំណាក់កាលទីមួយ ហើយសម្រេចដោយសហភាពអឺរ៉ុប។ ការសម្រេចនេះគួរតែរួមបញ្ចូលការសន្ទនាជាមួយអាជ្ញាធររបស់កម្ពុជា និងអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងប្រទេសផងដែរ។8
ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ
ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ ដូចដែលបានកំណត់ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ គឺជាគម្រោងពន្ធអនុគ្រោះក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅពេលនាំចេញទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប។ ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៤ និងជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនពីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ។9នៅឆ្នាំ២០២១ ការនាំចេញកង់ វាយនភណ្ឌ ស្បែកជើង អាហារកែច្នៃ និងផលិតផលបន្លែ (ស្រូវ )គ្របដណ្តប់ ៩៤,២.% នៃការនាំចេញសរុបទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលប្រហែល ៩៣% ក្នុងឆ្នាំ២០២០ មានសិទ្ធិទទួលបានអនុគ្រោះពន្ធរបស់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ។10
យោងតាមឧបសម្ព័ន្ធទី ៨ នៃបទប្បញ្ញត្តិប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ ពាណិជ្ជកម្មអាចនឹងត្រូវផ្អាកនៅពេលដែលមានការបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើគោលការណ៍។11 នៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ សហភាពអឺរ៉ុបបានដកសិទ្ធិពាណិជ្ជកម្មចំនួន ២០% ក្រោមគម្រោងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ ដោយសារតែការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ នេះបើផ្អែកលើកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិស៊ីវិលនិងនយោបាយ ហើយវាបានប៉ះពាល់ដល់វិស័យសម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង ទំនិញធ្វើដំណើរ និងស្ករ។12
ការឆ្លើយតបរបស់សហភាពអឺរ៉ុបចំពោះកូវីដ-១៩ នៅកម្ពុជា
សហភាពអឺរ៉ុបបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចសន្យាកម្រិតអាស៊ានជាមួយអង្គការសុខភាពពិភពលោក ដើម្បីវិនិយោគ ២,៨ លានអឺរ៉ូសម្រាប់រយៈពេលបីឆ្នាំខាងមុខ ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ និង កសាងប្រព័ន្ធសុខភាពសម្រាប់ការពារការគំរាមកំហែងសន្តិសុខសុខភាពនាពេលអនាគតនៅកម្ពុជា។13 ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំនៃមជ្ឈមណ្ឌលកូវ៉ាក់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ រដ្ឋដែលជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបបានប្រគល់វ៉ាក់សាំងជាង ១,១ លានដូសដល់ប្រទេសកម្ពុជា បើគិតត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១។14
នៅឆ្នាំ២០២២ សហភាពអឺរ៉ុប សហការជាមួយអង្គការយូនីសេហ្វ អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ និងអង្គការអុកស្វាម បានប្តេជ្ញាផ្តល់ប្រាក់ចំនួន ៧,៤ លានអឺរ៉ូ (៨,៤ លានដុល្លារ)15 ដើម្បីគាំទ្រដល់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការពង្រឹងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមរបស់ខ្លួន។ ការគាំទ្ររបស់សហភាពអឺរ៉ុបចំពោះកម្មវិធីកែប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម បម្រើជាការឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺរាតត្បាត និងការអនុវត្ត ក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយជាតិគាំពារសង្គម ២០១៦-២០២៥ តាមរយៈគម្រោងចំនួនពីរ រួមមាន គម្រោងលើកកម្ពស់ប្រព័ន្ធគាំពារសង្គមបែបបរិយាបន្ន និងឆ្លើយតបចំពោះគ្រោះអាសន្ននៅកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយអង្គការអុកស្វាម និងគម្រោងលើកកម្ពស់សេវាគាំពារសង្គមនៅកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយក្រុមប្រឹក្សាជាតិគាំពារសង្គម និងអនុវត្តដោយអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ និងអង្គការយូនីសេហ្វ។16
ទាក់ទងនឹងជំនួយពីសហភាពអឺរ៉ុប
ឯកសារយោង
- 1. សួស យ៉ារ៉ា, “សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវដឹងគុណចំពោះតួនាទី និងសំឡេងរបស់កម្ពុជា,” IDC-CDI, ថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 2. ជា វណ្ណយុទ្ធ, “សហភាពអឺរ៉ុបសន្យាផ្តល់ប្រាក់ចំនួន ៥១០ លានដុល្លារដល់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២១-២០២៧,” កាសែតខ្មែរថាមស៍, ថ្ងៃទី០៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 3. គណៈកម្មការអឺរ៉ុប, “ភាពជាដៃគូអន្តរជាតិ,” បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 4. ក្រុមសារព័ត៌មាននៃគណៈប្រតិភូប្រចាំកម្ពុជា, "សហភាពអឺរ៉ុប និងកម្ពុជា," គណៈប្រតិភូសហគមន៍អឺរ៉ុបមកកាន់កម្ពុជា, ថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 5. ក្រុមសារព័ត៌មាននៃគណៈប្រតិភូប្រចាំកម្ពុជា,"យុទ្ធសាស្ត្រអឺរ៉ុបរួមស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២១-២០២៧ បានចាប់ផ្តើម," គណៈប្រតិភូសហគមន៍អឺរ៉ុបមកកាន់កម្ពុជា, ថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 6. ក្រុមសារព័ត៌មាននៃគណៈប្រតិភូប្រចាំកម្ពុជា,"យុទ្ធសាស្ត្រអឺរ៉ុបរួមស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២១-២០២៧," គណៈប្រតិភូសហគមន៍អឺរ៉ុបមកកាន់កម្ពុជា, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 7. នៀម ឆេង, "៥០០ លានដុល្លាររំពឹងពីកម្មវិធីរបស់សហភាពអឺរ៉ុប," កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ថ្ងៃទី០៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 8. គណៈកម្មការអឺរ៉ុប, "ភាពជាដៃគូអន្តរជាតិ," បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 9. គណៈកម្មការអឺរ៉ុប, "កម្ពុជា៖ សហភាពអឺរ៉ុបចាប់ផ្តើមនីតិវិធីដើម្បីផ្អាកការអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្មជាបណ្ដោះអាសន្ន," បានចូលអាននៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 10. គណៈកម្មការអឺរ៉ុប, "កម្ពុជា," បានចូលអាននៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 11. ដូចឯកសារយោងខាងលើ។
- 12. គណៈកម្មការអឺរ៉ុប, "ពាណិជ្ជកម្ម/សិទ្ធិមនុស្ស៖ គណៈកម្មាការសម្រេចដកផ្នែកខ្លះនៃការអនុគ្រោះពន្ធរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប," បានចូលអាននៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 13. ក្រុមសារព័ត៌មាននៃគណៈប្រតិភូប្រចាំកម្ពុជា, "សហភាពអឺរ៉ុប និងកម្ពុជា," គណៈប្រតិភូសហគមន៍អឺរ៉ុបមកកាន់កម្ពុជា, ថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 14. គណៈប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំប្រទេសវៀតណាម, "តារាង៖ វ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ សម្រាប់អាស៊ាន," ថ្ងៃទី០១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអាននៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 15. ឡុង គីមម៉ារីតា, "សម្ព័ន្ធទទួលបានមូលនិធិពីសហភាពអឺរ៉ុប," កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 16. គណៈប្រតិភូសហគមន៍អឺរ៉ុបមកកាន់កម្ពុជា, "សហភាពអឺរ៉ុបសហការក្នុងភាពជាដៃគូជាមួយអង្គការ Oxfam ILO និងយូនីសេហ្វ ដើម្បីគាំទ្រដល់រដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងការពង្រឹងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម," ថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២, បានចូលអាននៅខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
