អ្នកនេសាទត្រីកំពុងរៀបចំទ្រុងត្រី។ រូបភាព ថតដោយ O. Joffre/WorldFish, ៣ តុលា ២០០៩។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-NC-ND 2.0។
វារីវប្បកម្មមានប្រមាណ ៧ ភាគរយ នៃផលិតកម្មត្រីសរុបនៅកម្ពុជា។ ប្រព័ន្ធវារីវប្បកម្មទឹកសាប រួមមាន បែរ និងទ្រុង ស្រះខ្នាតធំ ស្រះចិញ្ចឹមត្រីតាមគ្រួសារ ស្រះផ្តល់ជម្រកត្រីក្នុងសហគមន៍ (CFR) និងកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមត្រីក្នុងស្រែ។ ស្រះចិញ្ចឹមផ្តល់ជម្រកត្រីក្នុងសហគមន៍ គឺជាទម្រង់មួយនៃការបង្កើនបរិមាណត្រី ឬវិធានការអភិរក្សត្រី ដែលមានគោលបំណងបង្កើនផលិតភាពជលផលតាមវាលស្រែ ដោយបង្កើតជម្រកត្រីក្នុងរដូវប្រាំងសម្រាប់មេពូជក្នុងវាលស្រែដែលសំបូរទឹកតាមរដូវកាល។1
ក្នុងតំបន់ឆ្នេរ ប្រព័ន្ធវារីវប្បកម្មរួមមាន កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមត្រី និងបង្គា។2 យោងតាម របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១៤ របស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ កន្លែងភ្ញាស់កូនត្រី ៣០១ កន្លែង បានដំណើរការនៅកម្ពុជា ហើយប្រជាជន ៦៥,០០០ គ្រួសារធ្វើវារីវប្បកម្មខ្នាតតូច។3 នៅឆ្នាំ ២០១៤ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានបង្កើតស្រះចិញ្ចឹមត្រីសហគមន៍ចំនួន ៨០២ នៅទូទាំងប្រទេស ដែលក្នុងនោះស្រះចិញ្ចឹមត្រីសហគមន៍មានចំនួន ១៧៣ នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ។4
យោងតាម ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ នៅឆ្នាំ ២០១៤ ផលិតកម្មត្រីចិញ្ចឹម មានចំនួន១២០,០៥៥ តោន ដែលកើនឡើងបាន ៣០,០៥៥ តោន ធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៣។ យ៉ាងនេះក្តី ស្ថិតិឆ្នាំ ២០១៣-២០១៤ បានបង្ហាញពីការធ្លាក់ចុះផលិតកម្មទិន្នផលពូជក្រពើ និងពូជត្រី។ នៅឆ្នាំ ២០១៣ ផលិតកម្មពូជត្រី មានចំនួន ១៥០ លានក្បាល បានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ១២០ លានក្បាលនៅឆ្នាំ ២០១៤។5 ពីឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ ឆ្នាំ ២០១៤ ផលិតកម្មក្រពើចិញ្ចឹម បានធ្លាក់ចុះពី ៣២០,០០០ ក្បាល មកត្រឹម ២១៥,៥០០ ក្បាល។6
ប្រការសំខាន់នោះគឺ ប្រទេសកម្ពុជានៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហាមួយចំនួនក្នុងការនាំចេញស្បែកក្រពើទៅក្នុងទីផ្សារអន្តរជាតិ ដោយសារតែកសិដ្ឋានក្នុងប្រទេសមិនទាន់អាចបំពេញតាមស្តង់ដាឧស្សាហកម្ម។ ថ្មីៗនេះ កសិដ្ឋាន ១៦ បានដាក់ពាក្យសុំអាជ្ញាប័ណ្ណ CITES (អនុសញ្ញាស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិនៃប្រភេទសត្វ និងរុក្ខជាតិជិតផុតពូជ) ខណៈដែលកសិដ្ឋានត្រឹមតែ ៦ ក្នុងចំណោមនេះបានទទួលការយល់ព្រមឲ្យនាំចេញស្បែកក្រពើ។7
បន្ទាប់ពីបានទទួលអាជ្ញាប័ណ្ណពីអនុសញ្ញាស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិនៃប្រភេទសត្វ និងរុក្ខជាតិជិតផុតពូជ នៅឆ្នាំ២០១៥ កម្ពុជាបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងនាំចេញស្បែកក្រពើចំនួន ១,០០០ផ្ទាំង ទៅប្រទេសបារាំង ខណៈដែលអ្នកទិញកំពុងស្វែងរកស្បែកក្រពើត្រឹមកម្រិត C ជាស្តង់ដាដែលមិនពិបាកបំពេញតាម។8 ថ្មីៗនេះ កម្ពុជាបាននាំចេញស្បែកក្រពើទៅសហភាពអឺរ៉ុប។ ក្រៅពីនេះ កម្ពុជាក៏បាននាំចេញស្បែក និងសាច់ក្រពើទៅប្រទេសវៀតណាម ថៃ និងចិន ផងដែរ។
នៅឆ្នាំ ២០១៤ បច្ចេកទេស “ទឹកសិប្បនិម្មិត” របស់ប្រទេសជប៉ុន ត្រូវបានយកមកអនុវត្តនៅកម្ពុជា។ ទឹកសិប្បនិម្មិត គឺជាទឹកទន្លេ និងទឹកសមុទ្រសិប្បនិម្មិត ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមរយៈ ការរួមបញ្ចូលគ្នានៃសារធាតុរ៉ែ ដូចជា អំបិលសូដ្យូម ប៉ូតាស្យូម និងកាល់ស្យូម។ គម្រោងនេះ ស្ថិតក្រោមការដឹកនាំដោយអង្គការ JICA ដែលអនុវត្តនៅតាមតំបន់ភ្នំនៃខេត្តតាកែវ។ បង្កងទន្លេប្រមាណ ៣០,០០០ ក្បាល ដែលអាចលក់បានថ្លៃជាងត្រី៨ ដងនៅកម្ពុជា ត្រូវបានចិញ្ចឹមនៅកសិដ្ឋានចំនួន ៣កន្លែង។9
បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព៖ ៣០ កញ្ញា ២០១៥
ទាក់ទងនឹងការចិញ្ចឹមត្រី និងវារីវប្បកម្ម
ឯកសារយោង
- 1. Olivier Joffre, ម៉ម កុសល, Yumiko Kura, ពេជ្រ សិរីវឌ្ឍ, និង ណៅ ធួក. ២០១២. ជម្រកត្រីសហគមន៍នៅកម្ពុជា ៖ បទពិសោធន៍. ភ្នំពេញ៖ មជ្ឈមណ្ឌលមច្ឆាជាតិពិភពលោក.
- 2. Jörg Matschullat. ២០១៤. “សង្រ្គោះសត្វព្រៃកម្ពុជា៖ Atlas របស់កម្ពុជា. ផែនទីស្តីពីការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គម និងបរិស្ថាន.” វិទ្យាសាស្រ្តផែនដី និងបរិស្ថាន ៧២(៤)៖ ១២៩-១២៩៨.
- 3. ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ. របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ២០១៤ និងផែនការសកម្មភាពសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៥. ភ្នំពេញ៖ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ៖ ទំ. ២០. ដកស្រង់ ១០ មិថុនា ២០១៥. https://server2.maff.gov.kh/parse/files/myAppId5hD7ypUYw61sTqML/96998f6f93549c6389810059579f0083_1503018702.pdf
- 4. ដូចលេខយោងខាងលើ។
- 5. ដូចលេខយោងខាងលើ។
- 6. ដូចលេខយោងខាងលើ។
- 7. “ផលិតកម្មជលផលកើនឡើង ២,៤% នៅឆ្នាំនេះ” The Cambodia Herald, ៣ កក្ដដា ២០១៥. ដកស្រង់ ២០ កក្កដា ២០១៥. http://www.thecambodiaherald.com/cambodia/fisheries-production-rises-24-percent-in-latest-year-8733.
- 8. ចាន់ មុយហុង. “កម្ពុជានឹងនាំចេញស្បែកក្រពើ.” កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ២៧ មេសា ២០១៥. ដកស្រង់ ២១ មេសា ២០១៥. https://www.phnompenhpost.com/business/kingdom-export-crocodile-skins
- 9. “កម្ពុជានឹងចិញ្ចឹមបង្គារក្នុងទឹកសិប្បនិម្មិត.” Far Eastern Agriculture, ២៦ ឧសភា ២០១៤. ដកស្រង់ ២៩ សីហា ២០១៤. https://opendevelopmentcambodia.net/news/cambodia-to-rear-prawns-in-third-water/.
