ផលិតកម្មថាមពលដែលមិនកើតឡើងវិញ

ម៉ាស៊ីនភ្លើងម៉ាស៊ូត។ រូបភាព ថតដោយ Hiroo Yamagata, ១០ វិច្ឆិកា ២០០៩។ ក្រោមអាជ្ញាប័ណ្ណ CC BY-SA 2.0។

ថាមពលមិនកើតឡើងវិញ មានប្រភពពីផូស៊ីលឥន្ធនៈ ដូចជាធ្យូងថ្ម ម៉ាស៊ូត ប្រេងនិងឧស្ម័ន។

យោង​តាម​របាយការណ៍​ប្រចាំឆ្នាំ​ ២០១៦​ របស់​អាជ្ញាធរ​អគ្គិសនី​កម្ពុជា​ ពួក​គេ​បាន​ផ្តល់​ការ​ផ្គត់ផ្គង់​ថាមពល​អគ្គិសនី​ក្នុងស្រុក​ច្រើន​ ហើយ​ថាមពល​អគ្គិសនី​ដែល​បាន​មក​ពី​ធ្យូងថ្ម​កើន​ពី​ ២៨​ ភាគរយ​ ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៤​ ដល់​ ៤៧​ ភាគរយ​ នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៥​។​¹ ​របាយការណ៍​នេះ​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ដែរ​ថា​ រោងចក្រ​អគ្គិសនី​ដើ​ត​ដោយ​ធ្យូងថ្ម​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ CIIDG​ គឺជា​អ្នក​ផ្ត​ត់​ផ្គង់​ក្នុងស្រុក​ដ៏​ធំ​តែ​មួយ​គត់​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។²​

ប្រេងឥន្ធនៈទាំងនេះ នៅតែជាប្រភពសំខាន់នៃការបង្កើតអគ្គិសនី អស់រយៈកាលជាច្រើនឆ្នាំ។ សេចក្តីអធិប្បាយខាងក្រោមនេះ លេចឡើងនៅក្នុង ផែនការយុទ្ធសាស្ដ្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ២០១៤-២០១៨៖

“ដើម្បីបំពេញតាមតម្រូវការអគ្គិសនីនៅទូទាំងប្រទេស ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល នឹងលើកកម្ពស់ការរុករកប្រភពថាមពល ដូចជាឧស្ម័នធម្មជាតិ និងធ្យូងថ្ម សម្រាប់ការផលិតអគ្គិសនីនេះ។”³

ធ្យូងថ្ម

យោងតាម អាជ្ញាធរអគ្គិសនីកម្ពុជា ថាមពលអគ្គិសនីដែលបានពីរោងចក្រធ្យូងថ្មនៅកម្ពុជា បានកើនឡើងដល់ ៨០.៤៤ ភាគ​រយ មានន័យថាពីឆ្នាំ២០១៣ដល់២០១៤ ថាមពលនេះបានកើនឡើងពី ១៦៨.៧៥ លានគីឡូវ៉ាត់ម៉ោង ដល់ ៨៦៣.០២ លានគីឡូវ៉ាត់ម៉ោង។⁴ ការកើនឡើងផលិតកម្មថាមពលនេះ គឺដោយសារតែប្រតិបត្ដិការពេញលេញនៃរោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្មទំហំ២៧០MW របស់ក្រុមហ៊ុនខេមបូឌា អែណើជី លីមីតធីត និងប្រតិបត្ដិការដំណាក់កាលលើកដំបូង នៃរោងចក្រអគ្គិសនី​ដើរដោយធ្យូងថ្ម របស់ក្រុមហ៊ុន CIIDG Erdos Hongjun Electric Power Co. Ltd.⁵

រោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម ដែលកំពុងដំណើរការ រួមមាន៖

• រោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម ១៣MW នៅខេត្តកណ្តាល៖ គម្រោងនេះត្រូវបានវិនិយោគដោយ ក្រុមហ៊ុន សុវណ្ណភូមិ ខូអិលធីឌី ក្នុងឆ្នាំ២០០៨ និងមានសមត្ថភាពតម្លើង ១៣MW។⁶

• រោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម ១០០MW នៅខេត្តព្រះសីហនុ៖ គម្រោងនេះត្រូវបានដំណើរការដោយ ក្រុមហ៊ុន ខេមបូឌា អែណើជី លីមីតធីត។ ដំណាក់កាលទីមួយ បានបើកដំណើរការនៅឆ្នាំ២០១៤។⁷

• រោងចក្រ​អគ្គិសនី​ដើរ​ដោយ​ធ្យូងថ្ម​ ២៧០MW​ នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​ព្រះ​សីហ​នុ​៖​ គម្រោង​នេះ​ត្រូវ​បាន​វិនិយោគ​ដោយ​ ក្រុមហ៊ុន​ CIIDG​ Erdos​ Hongjun​ Electric​ Power​ Co.​ Ltd។ ⁸ ​បន្ថែម​ពី​នេះ​ រោងចក្រ​អគ្គិសនី​ដើរ​ដោយ​ធ្យូងថ្ម​ ១៣៥MW​ នឹង​ដំណើរការ​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៧​។⁹​

រោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម ដែលកំពុងសាងសង់ មានដូចជា៖¹⁰

• ​រោងចក្រ​អគ្គិសនី​ដើរ​ដោយ​ធ្យូងថ្ម​ ១៥០MW​ នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​ព្រះ​សីហ​នុ​៖​ គម្រោង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ដឹកនាំ​ដោយ​ ក្រុមហ៊ុន​ម៉ា​ឡេ​ស៊ី​ Cambodia​ Energy​ Ltd​។​ ​រោងចក្រ​នេះ​នឹង​ត្រូវ​បាន​សាងសង់​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ Toshiba​ ក្រុមហ៊ុន​ដំបូង​របស់​ជប៉ុន​ដែល​នឹង​សាងសង់​រោងចក្រ​ថាមពល​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។​¹¹ រោងចក្រ​នេះ​ នឹង​ដំណើរការ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៩​។​¹²

ទោះយ៉ាងណា ធ្យូងថ្មបម្រុងនៅកម្ពុជា មិនទាន់បានទាញយកជាលក្ខណៈពាណិជ្ជកម្មនៅឡើយទេ ដូច្នេះហើយកម្ពុជាពឹងផ្អែកលើការនាំចូលការផ្គត់ផ្គង់ធ្យូងថ្ម។ តួយ៉ាង រោងចក្រអគ្គិសនីដើរដោយធ្យូងថ្ម នៅខេត្តព្រះសីហនុ បាននាំចូលធ្យូងថ្មពីប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ជាដើម។¹³

ម៉ាស៊ូត

អង្គការអន្តរជាតិនៃថាមពលកើតឡើងវិញ និងភាពជាដៃគូនៃប្រសិទ្ធភាពថាមពល (ហៅកាត់ថា REEEP) ធ្វើការប៉ាន់ប្រមាណ​ថា នៅកម្ពុជាមានបណ្តាញម៉ាស៊ូតខ្នាតតូចចំនួនប្រមាណ២០០។ ជាញឹកញាប់ បណ្តាញទាំងនោះប្រឈមនឹងការចំណាយលើផលិតកម្មខ្ពស់ ដោយសារតែម៉ាស៊ីនឥន្ធនៈដើរដោយហ្វូស៊ីលមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពនិងរចនាសម្ព័ន្ធប្រព័ន្ធ​ចែក​ចាយ​នៅមានកម្រិត។¹⁴

រដ្ឋាភិបាលបានមើលឃើញពីតួនាទីរបស់ម៉ាស៊ីនម៉ាស៊ូតខ្នាតធំ ដែលអាចផលិតថាមពលអគ្គិសនីនៅកម្ពុជា។ នៅឆ្នាំ២០១២ ប្រសាសន៍របស់ ឯកឧត្តម ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ត្រូវបានចុះនៅក្នុងhttps://www.phnompenhpost.com/national/sustainable-energy-cambodia-plans-target-2030ថា៖

“យើងលើកទឹកចិត្តដល់ក្រុមហ៊ុនអគ្គិសនីធំៗ ដូចជាក្រុមហ៊ុនម៉ាស៊ីនម៉ាស៊ូតធំៗ ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនី​និងធ្យូងថ្មជាដើម ក្នុងគោលបំណងដើម្បីកាត់បន្ថយតម្លៃអគ្គិសនី ដែលផលិតដោយម៉ាស៊ីនទ្រង់ទ្រាយតូចនៅតាមតំបន់ជនបទ។”¹⁵

ប្រេង និងឧស្ម័ន

ប្រេង និងឧស្ម័ន ត្រូវបានរកឃើញនៅលើទឹកដីកម្ពុជា ប៉ុន្តែការទាញយកជាលក្ខណៈពាណិជ្ជកម្ម មិនទាន់មានការចាប់ផ្តើមនៅឡើយទេ។ រាល់តម្រូវការផលិតផលប្រេងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទាំងអស់ ត្រូវបាននាំចូល។ ការប្រើប្រាស់ផលិតផលប្រេងចម្រាញ់ ត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថាមានចំនួន ៤៧,៤៩០ បារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ។¹⁶;¹⁷

សម្រាប់ការរុករកប្រេង និងឧស្ម័ន ក្នុងនោះមានប្លុកចំនួន៦នៅឈូងសមុទ្រ ហើយប្លុកចំនួន១៩នៅដីគោក និងប្លុកចំនួន៤ នៅក្នុងតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាដែលមានជម្លោះជាមួយប្រទេសថៃ។ ផែនទីប្លុកប្រេង និងឧស្ម័ន អាចរកបាននៅទីនេះ។

ប្រទេសកម្ពុជា មិនទាន់មានរោងចក្រចម្រាញ់ប្រេង ដែលមានលទ្ធភាពក្នុងការកែច្នៃប្រេង និងឧស្ម័ននៅឡើយ បើទោះបីជានៅដើមឆ្នាំ២០១៥នេះ ក្រុមហ៊ុនប្រេងកាតកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា រោងចក្រចម្រាញ់ប្រេងរបស់ខ្លួនដែលមានតម្លៃ ២.៣ ពាន់​លាន​ដុល្លារអាមេរិក គ្រោងនឹងសាងសង់លើផ្ទដី ៣៦៥ ហិកតា នៅក្នុងខេត្តកំពត និងព្រះសីហនុ ស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលនៃការសាងសង់ក៏ដោយ។¹⁸

បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព៖ ២៨ កុម្ភៈ ២០១៧

ទាក់ទងនឹងផលិតកម្មថាមពលដែលមិនកើតឡើងវិញ

• ថាមពល
• គោលនយោបាយ និងការគ្រប់គ្រងថាមពល
• ផលិតកម្មថាមពលដែលកើតឡើងវិញ
• ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ