បើយោងតាមរបាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០ ដោយធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ស្ថាប័នសំខាន់ៗក្នុងប្រព័ន្ធធនាគារមាន៖
- ធនាគារពាណិជ្ជមានចំនួន ៥១ កន្លែង
- ធនាគារឯកទេសចំនួន ១២ កន្លែង
- គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមិនទទួលប្រាក់បញ្ញើមានចំនួន ៧៥ កន្លែង
- គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមិនទទួលប្រាក់បញ្ញើពីសាធារណជនមានចំនួន ៦ កន្លែង
- គ្រឹះស្ថានឥណទានជនបទមានចំនួន ២៤៥ កន្លែង
ក្រៅពីនេះក៏មានក្រុមហ៊ុនភតិសន្យាហិរញ្ញវត្ថុ អ្នកដំណើរការតតិយភាគី គ្រឹះស្ថានផ្តល់សេវាទូទាត់សងប្រាក់ ក្រុមហ៊ុនចែករំលែកព៍ត៌មានឥណទាន ការិយាល័យតំណាងធនាគារបរទេស និងអាជីវកម្មប្តូរប្រាក់ដែលស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាជាអាជ្ញាធរត្រួតពិនិត្យ។1
អគារផ្សារធំថ្មី, ធនាគារវឌ្ឍនៈ និងអគារធនាគារកាណាឌីយ៉ា។ រូបថតដោយ Ashley ថតនៅថ្ងៃទី ២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥។ អាជ្ញាប័ណ្ណក្រោម CC BY-NC-ND 2.0.
លទ្ធភាពទទួលបានឥណទាន
កំណើនឥណទានអតិថិជនមានការយឺតយ៉ាវក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះដោយបានធ្លាក់ចុះពី ២០,៥% ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ មកនៅត្រឹម ១៦,១% ក្នុងឆ្នាំ ២០២០។2 លទ្ធភាពទទួលបានប្រាក់កម្ចី និងឥណទានមានកម្រិតខ្ពស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា យោងតាម «ចំណាត់ថ្នាក់ការធ្វើអាជីវកម្មឆ្នាំ ២០២០» របស់ធនាគារពិភពលោក ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតនៅលំដាប់ទី ២៥ ក្នុងចំណោម ១៩០ ប្រទេសមានភាពងាយស្រួលក្នុងការទទួលបានឥណទាន។3
ការពង្រឹងភាពរឹងមាំនៅក្នុងប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ
សកម្មភាពមួយចំនួនកំពុងដំណើរការដើម្បីកែលម្អភាពរឹងមាំ និងតម្លាភាពនៃប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ។ សកម្មភាពសំខាន់ៗក្នុងនោះរួមមាន៖
- នៅឆ្នាំ ២០២២ គោលនយោបាយចំនួនដប់ដើម្បីគាំទ្រកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺរាតត្បាតនឹងត្រូវបានណែនាំដោយធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។4
- នៅថ្ងៃទី ៧ និង ១១ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២១ សមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា និងសមាគមធនាគារនៅកម្ពុជាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមតាមរយៈវិធានការណ៍បន្ធូរបន្ថយបំណុលចំនួន ៦ ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយវិធានការសងបំណុល និងទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩។5
- ក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានចេញបទប្បញ្ញត្តិសំខាន់ៗ រួមមាន សារាចរណែនាំស្តីពី ការអនុវត្តប្រកាសស្តីពី ចំណាត់ថ្នាកហានិភ័យឥណទាន និងសំវិធានធនលើអ៊ីមភែរមិន (ត្រូវបានអនុម័តនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨) ក្នុងគោលបំណងផ្តល់ការណែនាំបន្ថែមដល់ការអនុវត្តមួយចំនួន (ឧទាហរណ៍៖ ការដាក់ស្នើរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ ការត្រួតពិនិត្យ និងការចាត់ថ្នាក់នៃមធ្យោបាយនានាទៅលើការកែប្រែគោលនយោបាយឥណទាន។ ល។) បទប្បញ្ញត្តិ ស្តីពីការកំណត់ទ្រនាប់ដើមទុនរបស់គ្រឹះស្ថានធនាគារនិងហិរញ្ញវត្ថុ(ត្រូវបានអនុម័តនៅថ្ងៃទី ២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨) ដែលមានគោលបំណងកំណត់ទ្រនាប់ដើមទុនបណ្ដោះអាសន្ន រួមបញ្ចូលទាំងដើមទុនតម្កល់ និងដើមទុនបញ្ចាំដើម្បីពង្រឹងភាពធន់របស់ធនាគារ និងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុ ព្រមទាំងបទប្បញ្ញត្តិ ស្តីពីការដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ មូលប្បទានប័ត្រគំរូថ្មីរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (អនុម័តថ្ងៃទី ២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨)។6
- ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានចេញវិធានការណ៍ដើម្បីការពារអតិថិជន និងបង្កើនការត្រួតពិនិត្យប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនៃប្រព័ន្ធធនាគារដូចជាប្រកាសលេខ ៧៧-០១៧-១០៩ ប្រ.ក ចុះថ្ងៃទី ១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ ស្តីអំពី “ការកំណត់ពិដានអត្រាការប្រាក់ឥណទាន” និងប្រកាសលេខ ៧៧-០១៧-៣០១ ប្រ.ក ចុះថ្ងៃទី ២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ស្តីពី “ក្របខ័ណ្ឌគ្រប់គ្រងហានិភ័យសន្ទនីយភាពរបស់គ្រឹះស្ថានធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ” ព្រមទាំងប្រកាសលេខ ៧៧-០១៧-៣៣៥ ប្រ.ក ចុះថ្ងៃទី ១៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ ស្តីពី “សវនកម្ម ចំពោះគ្រឹស្ថានធនាគារនិងហិរញ្ញវត្ថុ”។7
- ក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦ ធនាគារបានប្រកាសថា ធនាគារត្រូវការដើមទុនអប្បបរមាច្រើនជាងមុន។ រាល់ធនាគារពាណិជ្ជដែលបានដាក់បញ្ចូលក្នុងស្រុក (រួមទាំងក្រុមហ៊ុនបុត្រសម្ព័ន្ធធនាគារបរទេស) ត្រូវបង្កើនដើមទុនអប្បបរមារបស់ខ្លួនដល់ចំនួន ៧៥ លានដុល្លារ។ សាខារបស់ធនាគារមេដែលមានអត្រាការប្រាក់ថ្នាក់វិនិយោគត្រូវការដើមទុនចំនួន ៥០ លានដុល្លារ។ ក្នុងនោះ ធនាគារមានរយៈពេលពីរឆ្នាំដើម្បីអនុវត្តតាម។8
- នៅខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦ ដូចគ្នាដែរ ប្រកាសតម្រូវឱ្យគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុទទួលប្រាក់បញ្ញើ ត្រូវមានដើមទុនចុះបញ្ជីអប្បបរមាចំនួន ៣០ លានដុល្លារ ខណៈដែលស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុត្រូវមានដើមទុនអប្បបរមាចំនួន ១,៥ លានដុល្លារ។ ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុនានាត្រូវបំពេញល័ក្ខខ័ណ្ឌក្នុងរយៈពេល ២ ឆ្នាំ។9
- ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានចេញប្រកាសមួយ ដោយកំណត់ពីអនុបាតក្របខ័ណ្ឌសន្ទនីយភាព ខ្ពស់។ ប្រការនេះតម្រូវឱ្យធនាគារមានសមាមាត្រសាច់ប្រាក់ជាក់លាក់មួយ ដើម្បីឱ្យពួកគេមានលទ្ធភាពអាចដោះស្រាយវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចបានល្អប្រសើរ។ អនុលោមភាពនេះតម្រូវឱ្យឱ្យមានការអនុវត្តចំនួន ៥ ជំហានរហូតដល់ឆ្នាំ ២០២០។10
- ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៩ ធនាគារ និងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុត្រូវគោរពតាមស្តង់ដាររបាយការណ៍ដែលសំខាន់ដូចគ្នា នឹងស្តង់ដាររបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ (IFRS)។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាពមានកំណត់ទៅលើធនធាន និងសមត្ថភាពមានន័យថាភាគច្រើននៃស្ថាប័នទាំងនោះកំពុងស្ថិតនៅដំណើរការក្នុងការអនុវត្តនៅឡើយ។11
ការអភិវឌ្ឍទៅលើប្រព័ន្ធទូទាត់ប្រាក់
ពាក្យថា “ប្រព័ន្ធទូទាត់ប្រាក់” សំដៅទៅលើប្រព័ន្ធផ្ទេរប្រាក់អន្តរធនាគារ និងយន្ដការផ្សេងទៀតសម្រាប់ចរាចរនៃសាច់ប្រាក់។ វារួមបញ្ចូលទាំងប្រព័ន្ធពីមុនដែលផ្អែកលើក្រដាស (តួយ៉ាងដូចជាមូលប្បទានប័ត្រ) និងការផ្ទេរប្រាក់តាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិក។ នៅឆ្នាំ ២០១២ ធនាគារជាតិបានណែនាំនូវប្រព័ន្ធជម្រះមូលប្បទានប័ត្រ និងជំនួសវិញដោយប្រព័ន្ធទូទាត់ប្រាក់តាមអេឡិចត្រូនិកដែលមានប្រសិទ្ធភាព។12
ទាក់ទងនឹងភាពជឿនលឿននៃសេវាហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថល ប្រព័ន្ធទូទាត់ប្រាក់នៅកម្ពុជាត្រូវបានធ្វើឱ្យទំនើប និងរួមចំណែកដល់ការអភិវឌ្ឍន៍នៃប្រព័ន្ធធនាគារ និងសេដ្ឋកិច្ចឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព សុវត្ថិភាព និងតម្លៃសមរម្យ។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាក៏បានណែនាំ និងដាក់ឱ្យដំណើរការប្រព័ន្ធទូទាត់ថ្មីមួយដែលមានឈ្មោះថា “បាគង” នៅក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ ២០២០ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការទូទាត់មិនប្រើសាច់ប្រាក់ និងបរិយាបន្នហិរញ្ញវត្ថុ ដែលកម្ពុជាមានគោលបំណងឆ្ពោះទៅឌីជីថលសេដ្ឋកិច្ច។13 គិតត្រឹមខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០២១ អ្នកប្រើប្រាស់បាគងបានកើនឡើងដល់ ២០០,០០០ នាក់ ហើយប្រតិបត្តិការប្រហែល ៥០០ លានដុល្លារត្រូវបានកត់ត្រានៅក្នុងពាក់កណ្តាលដំបូងនៃឆ្នាំ ២០២១។14 ក្នុងនាមជាសមាជិកនៃគណៈកម្មការប្រព័ន្ធទូទាត់អាស៊ាន ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានដាក់អោយដំណើរការសេវាទូទាត់ឆ្លងដែនតាមព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃតាមរយៈ QR កូត និងកំពុងស្វែងយល់ពីលទ្ធភាពនៃការធ្វើដូចគ្នានេះជាមួយសមាជិកអាស៊ានដទៃទៀត។15
កំណើននៃវិស័យភតិសន្យា
វិស័យភតិសន្យាមានការរីកចម្រើនជាពិសេសនៅក្នុងសេវាកម្មភតិសន្យាលើចលនវត្ថុដូចជា៖ គ្រឿងយន្តកសិកម្ម គ្រឿងចក្រ រថយន្ត និងម៉ូតូ គ្រឿងសង្ហារឹម និងផ្សេងៗទៀត។16
ការិយាល័យឥណទានកម្ពុជា
ការិយាល័យឥណទានកម្ពុជាដែលជាអ្នកផ្តល់សេវាព័ត៌មានហិរញ្ញវត្ថុឈានមុខគេ ឧបករណ៏វិភាគទិន្នន័យ និងរបាយការណ៍ឥណទានដល់អ្នកប្រើប្រាស់ និងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការនៅខែមីនា ឆ្នាំ ២០១២។ ការិយាល័យនេះទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ដែលផ្តល់សេវាកម្មទៅលើរបាយការណ៍អ្នកប្រើប្រាស់ឥណទានទៅកាន់អតិថិជន ដែលក្នុងន័យនេះវាជួយធនាគារ និងស្ថាប័នផ្សេងទៀតក្នុងការសម្រេចចិត្តផ្តល់ប្រាក់កម្ចីដែលមានលក្ខណៈត្រឹមត្រូវ និងគិតគូរច្បាស់លាស់លើហានិភ័យឥណទាន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុទាំងអស់ដែលផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណដោយធនាគារជាតិគឺជាសមាជិកនៃការិយាល័យនេះ។17
មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ
នៅចុងឆ្នាំ ២០២០ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមានទ្រព្យសកម្មសរុបចំនួន ៣៤,៣ ទ្រីលានរៀល (ប្រហែល ៨,៥ ពាន់លានដុល្លារ)។18 មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុគឺជាប្រភពសំខាន់នៃកម្ចីសម្រាប់អាជីវកម្មនៅតាមជនបទខ្នាតតូច និងមធ្យម។19 អត្រាការប្រាក់កម្ចីបានធ្លាក់ចុះប៉ុន្តែនៅតែមានលក្ខណៈខ្ពស់៖ អត្រាប្រាក់រៀលបានធ្លាក់ចុះពី ៧០% ក្នុងឆ្នាំ ២០០១ ដល់ ១៥,៤% ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ និងអត្រាប្រាក់ដុល្លារ ១៥,២%។20 ក្នុងនោះ ស្ត្រីជាអតិថិជនដែលមានភាពលេចធ្លោជាងគេ ព្រោះថាជាង ៧០% នៃម្ចាស់គណនីប្រាក់បញ្ញើ និងប្រាក់កម្ចីជាកម្មសិទ្ធិជារបស់ពួកគេ។21 ទោះជាយ៉ាងណា កំណើនកម្ចីខ្នាតតូចបានកើនឡើងលើសពីកំណើនប្រាក់ចំណូលហើយវាធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភអំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ទាក់ទងនឹងការសងបំណុលតាមរយៈការលក់ដីធ្លីដោយបង្ខំចិត្ត ពលកម្មកុមារ និងការធ្វើចំណាកស្រុកដែលជំរុញដោយបំណុលដោះមិនរួច។22
ការចូលរួមក្នុងសេវាកម្មធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ
ចំនួនអ្នកខ្ចីប្រាក់នៅក្នុងប្រព័ន្ធធនាគារមានចំនួនច្រើនជាងបីដងក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះពី ០,៨ លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ ២០០៧ ដល់ ៣,២ លាននាក់នៅឆ្នាំ ២០២០ ខណៈចំនួនអ្នកដាក់ប្រាក់បញ្ញើបានកើនឡើងពី ០,៦ ដល់ ៨,៩ លាននាក់ពោលគឺកើនឡើងជិត ១៥ ដង។23 ធនាគារជាតិបានប៉ាន់ប្រមាណថានៅចុងឆ្នាំ ២០១៦ មនុស្សពេញវ័យប្រហែលជា ៧១% បានទទួលសេវាហិរញ្ញវត្ថុ។24
ការលើកកម្ពស់ឱ្យមានការកើនឡើងក្នុងការប្រើប្រាស់ធនាគារឌីជីថល និងទូរស័ព្ទចល័តគឺជាការផ្តោតសំខាន់សម្រាប់ទាំងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា និងធនាគារពាណិជ្ជ។25 ធនាគារឌីជីថល និងទូរស័ព្ទចល័តបានកំពុងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងអំឡុងពេល ជំងឺរាតត្បាត នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតប្រាក់អេឡិចត្រូនិកចល័ត និងធនាគារឌីជីថល ហើយធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានលើកទឹកចិត្តអ្នកប្រើប្រាស់ និងអាជីវកម្មឱ្យប្រើប្រាស់សេវាកាបូបប្រាក់អេឡិចត្រូនិកចល័តដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩។26
ចំនួនម៉ាស៊ីនអេធីអឹម (ATM) របស់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងធនាគារបានកើនឡើងចំនួន ៣,១៧៧ នៅត្រឹមចុងឆ្នាំ ២០២០27 ដែលជាការកើនឡើងខ្លាំងធៀបនឹងឆ្នាំមុន (២៣,២ នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្សពេញវ័យ ១០០,០០០ នាក់ប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនអេធីអឹមនៅឆ្នាំ ២០១៩) នេះបើធៀបទៅនឹងអត្រាមធ្យមសម្រាប់ប្រជាជនដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប (១៩,២ នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្សពេញវ័យ ១០០,០០០ នាក់ដែលប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនអេធីអឹម)។28
នៅថ្ងៃទី ២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ នាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ច និងសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់នៃធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី និងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានដាក់ឱ្យដំណើរការប្រព័ន្ធទិន្នន័យតាមដានម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចដើម្បីវិភាគ និងតាមដានស្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា។ ប្រព័ន្ធទិន្នន័យនេះនឹងអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា និងធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ីបង្កើតគោលនយោបាយ និងធានាស្ថិរភាពតម្លៃ និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ អ្នកប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទិន្នន័យក៏អាចតាមដានវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុរបស់ប្រទេសតាមរយៈសូចនាករសំខាន់ៗចំនួន ៧០ ក្រាហ្វចំនួន ៣០០ និងប្រភេទទិន្នន័យតាមវិស័យចំនួន ៣០០។29
ដុល្លាររូបនីយកម្ម
ការចាប់ផ្តើមនៃដុល្លារូបនីយកម្មនៅកម្ពុជាមិនមែនមកពីការសម្រេចចិត្តខាងគោលនយោបាយទេ ប៉ុន្តែជាការធ្លាក់ចុះនៃទំនុកចិត្តសាធារណៈចំពោះរូបិយប័ណ្ណក្នុងស្រុក (រៀល) និងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០។ ប្រាក់ដុល្លារបានចាប់ផ្តើមប្រើប្រាស់ពេញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅពេលដែលអាជ្ញាធរបណ្តោះអាសន្ននៃអង្គការសហប្រជាជាតិបានចូលកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ១៩៩១ - ១៩៩២។ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាមិនបានត្រៀមខ្លួនដើម្បីទប់ទល់នឹងការប្រឆាំងនឹងរូបិយប័ណ្ណជាតិ ដូចនេះប្រាក់ដុល្លារត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាមធ្យោបាយនៃការដោះដូរ ហើយបានប្រើប្រាស់ជាមួយនឹងរូបិយប័ណ្ណជាតិ។30
នៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំជាមួយតំណាងធនាគារ និងមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានប្រកាសផែនការថ្មីមួយដើម្បីលុបចោលក្រដាសប្រាក់ ១ ដុល្លារ ២ ដុល្លារ និង ៥ ដុល្លារ ហើយជំរុញឱ្យមានការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល។ ធនាគារពាណិជ្ជ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានផ្តល់ពេលបីខែដើម្បីផ្ញើក្រដាសប្រាក់ត្រឡប់ទៅធនាគារកណ្តាលវិញដើម្បីធ្វើលុបចោលចរាចរណ៏នៃប្រាក់ដុល្លារខ្នាតតូច។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន សមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា និងសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាបានកត់សម្គាល់ថាក្រដាស់ប្រាក់ទាំងនោះនៅតែស្របច្បាប់ ហើយប្រជាពលរដ្ឋគួរតែបន្តប្រើប្រាស់វា។31
ទោះបីប្រទេសកម្ពុជាមានរូបិយប័ណ្ណ “រៀល” ផ្ទាល់ខ្លួនក្តី ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងវិស័យធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុដែលមានចំនួនប្រហែលជា ៨៣% ក្នុងឆ្នាំ ២០១៨។32
លោកជំទាវ ជា សេរី អគ្គនាយកនៃធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថាការពឹងផ្អែកលើប្រាក់ដុល្លារអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ការគ្រប់គ្រងលើគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ។ លោកជំទាវបានបន្ថែមថាប្រាក់រៀលអនុញ្ញាតឱ្យធនាគារកណ្តាលមានឥទ្ធិពលលើសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចតាមរយៈការបញ្ចុះ ឬដំឡើងអត្រាការប្រាក់ ដូច្នេះប្រសិទ្ធភាពនៃគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុក្នុងការរក្សាស្ថិរភាពតម្លៃ និងគាំទ្រដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចអាចត្រូវបានពង្រឹង។33
នៅឆ្នាំ ២០១៦ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានដាក់ឱ្យដំណើរប្រតិបត្តិការផ្តល់សន្ទនីយភាពដោយមានការធានា (LPCO) ដែលមានអត្រាការប្រាក់ទាបជាប្រាក់រៀល។ គោលបំណងរបស់ធនាគារគឺដើម្បីជំរុញការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល និងបន្ថយអត្រាការប្រាក់។34 យោងតាមធនាគារពិភពលោក ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានផ្គត់ផ្គង់ប្រាក់ ៣,៤ ទ្រីលានរៀល (៨៣៨ លានដុល្លារ) ភាគច្រើនទៅធនាគារពាណិជ្ជដែលជាការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់បើធៀបនឹងឆ្នាំ ២០១៨ តាមរយៈឧបករណ៍ប្រតិបត្តិការផ្តល់សន្ទនីយភាព។35
បញ្ហាប្រឈមរបស់អតិថិជន
ក្រៅពីហានិភ័យធំៗដូចជា ការប៉ះទង្គិចហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ ឬការធ្លាក់ចុះដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចចិនមាន ក៏មានហានិភ័យក្នុងស្រុកតូចៗផ្សេងទៀតដែរ ដែលប្រទេសកម្ពុជាកំពុងប្រឈមទៅលើវិស័យធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ។ វារួមបញ្ចូលទាំងកង្វះនៃច្បាប់ស្តីពីការក្ស័យធន និងលទ្ធភាពរបស់អតិថិជនក្នុងការផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានលម្អិតទៅលើអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណរបស់ពួកគេ។36
ក្រមប្រតិបត្តិរបស់គ្រឹះស្ថានធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការនៅថ្ងៃទី ០៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ ក្រោមកិច្ចសហការរវាងសមាគមធនាគារនៅកម្ពុជា និងសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា និងសមាគមសហព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុ និងបច្ចេកវិទ្យានៃកម្ពុជាដើម្បីបង្កើនសិទ្ធិអ្នកប្រើប្រាស់ ការការពារ និងតម្លាភាព និងជៀសវាងការជំពាក់បំណុលរបស់អតិថិជន។37
បទប្បញ្ញត្តិ
មានច្បាប់ជាច្រើនដែលគ្រប់គ្រងប្រតិបត្តិការធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុត្រូវបានបង្កើតឡើងដូចជា៖
- ច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅរបស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាឆ្នាំ ១៩៩៦
- ច្បាប់ស្តីពីការប្តូររូបិយប័ណ្ណបរទេសឆ្នាំ ១៩៩៧
- ច្បាប់ស្តីពីគ្រឹះស្ថានធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ ១៩៩៩
- ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការលាងលុយកខ្វក់ និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្មឆ្នាំ ២០០៧ (វិសោធនកម្មនៅឆ្នាំ ២០១៣)
- ច្បាប់ស្តីពីភតិសន្យាហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ ២០០៩
បន្ទាប់ពីច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងការលាងលុយកខ្វក់ និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្មត្រូវបានអនុម័តរួចមក អង្គភាពស៊ើបការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជាត្រូវបានបង្កើតឡើង ក្នុងនាមជាស្ថាប័នឯករាជ្យមួយដែលស្ថិតនៅក្រោមធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា។ តួនាទីសំខាន់របស់អង្គភាពនេះ គឺដើម្បីការពារប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់សកម្មភាព ដូចជាការលាងលុយកខ្វក់ និងហិរញ្ញប្បទានដល់សកម្មភាពភេរវករផ្សេងៗ។ នៅខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ ធនាគារជាតិបានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រជាតិថ្មីដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការលាងលុយកខ្វក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្មសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៩-២០២៣។38 យុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍វិស័យហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ ២០១៦-២០២៥ ត្រូវបានអនុម័តនៅចុងឆ្នាំ ២០១៦ ដើម្បីអភិវឌ្ឍលើវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ដែលផ្តោតលើទីផ្សារដែលនឹងបែងចែកធនធានដើម្បីទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយចីរភាព។39
ទាក់ទងនឹងសេវាកម្មធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ
- សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្ម
- ជំនួយ និងការអភិវឌ្ឍ
- ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ
- ធនាគារសំខាន់ៗ
- មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ
ឯកសារយោង
- 1. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ១, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 2. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ៣, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 3. ធនាគារពិភពលោក, «ការធ្វើអាជីវកម្មឆ្នាំ ២០២០,» ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 4. អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ, «ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា,» ថ្ងៃទី ១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 5. អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ, «ធនាគារសំខាន់ៗ,» ថ្ងៃទី ៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 6. Jan Putnis, «ការពិនិត្យឡើងវិញនូវបទប្បញ្ញត្តិរបស់ធនាគារលើកទី ១១,» ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 7. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០១៦,» ថ្ងៃទី ១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 8. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «សេចក្តីប្រកាសស្តីអំពីទំហំដើមទុនចុះបញ្ជីអប្បបរមារបស់គ្រឹះស្ថានធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ,» ថ្ងៃទី ២២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 9. ដូចឯកសារយោងខាងដើម។
- 10. ម៉ៃ គុណមករា, «ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាក្នុងការបង្កើនភាពរឹងមាំរបស់ធនាគារ,» ថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦, បានចូលអានថ្ងៃទី ១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 11. ដូចឯកសារយោងខាងដើម។
- 12. ដូចឯកសារយោងខាងដើម។
- 13. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ១២, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 14. ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, «ការលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថលដើម្បីសម្រេចបាននូវបរិយាបន្នហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា,» កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ថ្ងៃទី ២៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 15. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ១២, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 16. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ១០, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 17. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ៧, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 18. អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ, «មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ,» ថ្ងៃទី ២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 19. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ៥ – ៧, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 20. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ២, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 21. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ៣, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 22. អង្គការលីកាដូ, «ការបាត់បង់ដោយសារទ្រព្យបញ្ចាំ៖ ការបាត់បង់ដីធ្លី និងការរំលោភបំពានក្នុងវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា,» ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៩, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២០។
- 23. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ២, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 24. Janelle Retka, «វិធីដែលប្រទេសកម្ពុជាអាចទាញយកផលចំណេញនៃបរិយាបន្នហិរញ្ញវត្ថុ,» ថ្ងៃទី ២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 25. បុគ្គលិកភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, «ហិរញ្ញវត្ថុត្រីមាសទី ១,» កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ថ្ងៃទី ០៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 26. Market Research Cambodia, “របាយការណ៏សេវាហិរញ្ញវត្ថុឌីជីថលនៅកម្ពុជាឆ្នាំ ២០២១,» ថ្ងៃទី ៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 27. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០២០,» ទំព័រ ៣, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។
- 28. ធនាគារពិភពលោក, «ការប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនដកប្រាក់ស្វ័យប្រវត្តិ (ATMs) ក្នុងចំណោមមនុស្សពេញវ័យ ១០០,០០០នាក់,» ឆ្នាំ ២០១៧, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 29. មីឆែល ហ្វឹន, «ធនាគារកណ្តាលបង្កើតប្រព័ន្ធទិន្នន័យហិរញ្ញវត្ថុសេដ្ឋកិច្ចជាមួយធនាគារអភិវឌ្ឍន៏អាស៊ី,» កាសែតខ្មែរថាមស៏, ថ្ងៃទី ២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 30. Tay Nay Im និង Michel Dabadie, «ដុល្លាររូបនីយកម្មនៅកម្ពុជា,» ថ្ងៃទី ៣១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៧, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 31. ផន បុប្ផា, «ធនាគារកណ្តាលដកក្រដាសប្រាក់ដុល្លារខ្នាតតូចៗចេញពីចរាចរណ៏,» កាសែតវីអូអេ, ថ្ងៃទី ០១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 32. ម៉ៃ គុណមករា, «ការជម្រះដុល្លាររូបនីយកម្មពិតជាត្រូវការសម្រាប់កំណើនប្រកបដោយនិរន្តរភាព៖ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា,» ថ្ងៃទី ២១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 33. បុគ្គលិកខ្មែរថាមស៍, «អត្ថប្រយោជន៍នៃប្រាក់រៀល៖ ផ្សារមូលបត្រកម្ពុជាជួយកសាងទំនុកចិត្តលើរូបិយប័ណ្ណក្នុងព្រះរាជាណាចក្រ,» កាសែតខ្មែរថាមស៍, ថ្ងៃទី ២៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២១, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 34. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំ ២០១៦,» ថ្ងៃទី ១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៧, បានចូលអានថ្ងៃទី ១៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 35. Sangeetha Amarthalingam, «រក្សាប្រាក់រៀល កម្ពុជាជំរុញការមិនប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារ,» កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍, ថ្ងៃទី ២៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 36. ហែម សុចិត្រ, «ផលប៉ះពាល់នៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទៅលើកម្រិតម៉ាក្រូ និងតាមវិស័យ,» ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 37. ជា វណ្ណយុទ្ធ, «ក្រមប្រតិបត្តិធនាគារដើម្បីបង្កើនសិទ្ធិអ្នកប្រើប្រាស់,» កាសែតខ្មែរថាមស៏, បានចូលអានខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ ឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស ពុំមានការបកប្រែជាភាសាខ្មែរ។
- 38. ហោ គឹមសាយ, «ធនាគារជាតិបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រជាតិដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មហិរញ្ញវត្ថុ,» ថ្ងៃទី ១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩, បានចូលអានថ្ងៃទី ២០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
- 39. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា, «យុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍វិស័យហិរញ្ញវត្ថុ ២០១៦-២០២៥,» ថ្ងៃទី២១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦, បានចូលអានថ្ងៃទី ១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០។
